Cần mạnh tay với tình trạng lãng phí đất công

Tại TPHCM  có tổng cộng 320 địa chỉ nhà đất cần thu hồi, đến nay mới thu hồi được 279 địa chỉ, trong đó khối Trung ương 110 địa chỉ, khối TP 169 địa chỉ. Hiện TP tiếp tục triển khai thu hồi 41 địa chỉ nhà đất, gồm khối Trung ương quản lý 13 địa chỉ, khối TP quản lý 28 địa chỉ. Nguyên nhân thu hồi chậm được cho do các đơn vị sử dụng không đúng mục đích, không đúng công năng như cho thuê một phần hoặc toàn bộ nhà đất, bị chiếm dụng một phần diện tích, đang có khiếu nại…

Nóng chuyện lãng phí đất công

Theo kết quả báo cáo của đoàn giám sát HĐNDTP HCM, hiện nay các khu đất công trên địa bàn TP đang bị sử dụng rất lãng phí. Có những trường hợp nổi bật như khu nhà đất ở số 104 Nguyễn Du (Q.1) có diện tích khuôn viên 560 m2 ngay góc đường Nguyễn Du - Nam Kỳ Khởi Nghĩa, vị trí được xem như khu đất vàng nhưng đang bị bỏ hoang. Khu này được khai thác thông qua hợp tác với một đơn vị kinh doanh bất động sản từ năm 2012. Giữa năm 2017, SGC chấm dứt việc hợp tác và từ đó khu nhà đất này bị bỏ hoang. Một khu đất khác của SGC tại đường Nam Quốc Cang (Q.1) trước đây cho đối tác thuê mở bar hiện cũng tạm ngưng hoạt động.

Hay tại Q.6, khu đất công có diện tích 4.266 m2 (số 353 An Dương Vương) được cho một tư nhân thuê từ năm 2003 để làm nhà xưởng với giá thuê được tính theo bảng giá thuê từ năm 1994. Chưa kể nhiều khu cho thuê nhưng người thuê đã bỏ trốn, “quỵt” nợ.  Theo báo cáo của đoàn giám sát, trên địa bàn quận hiện nay có 370 địa chỉ nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước. Trong đó có 133 địa chỉ nhà, đất do Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích Q.6 tạm quản lý, giữ hộ và cho thuê kinh doanh...

Từ năm 2007 đến nay, Q.6 đã bán được 70 địa chỉ nhà, đất với tổng số tiền hơn 382 tỉ đồng nộp ngân sách nhà nước. “Hầu hết các địa chỉ nhà, đất công nêu trên đều được xác lập quyền sở hữu nhà nước. Tuy nhiên còn 21 trường hợp bị chậm là do năm 2017 Chính phủ chỉ đạo tạm dừng thực hiện sắp xếp nhà đất theo Quyết định 09/2007 để ban hành văn bản thay thế.

Tương tự, trên địa bàn quận 9 cũng có 247 địa chỉ nhà, đất do nhà nước trực tiếp quản lý. Vẫn còn một số nhà, đất công chưa được sắp xếp, xử lý theo quy định hoặc chưa đúng mục đích, đang bị chiếm dụng không thu hồi được. Việc bán đấu giá cũng chậm so với tiến độ.

Ông Cao Thanh Bình, Phó ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TPHCM, nêu thực trạng, qua quá trình đi khảo sát thực tế tại các quận, huyện, việc kê khai đất công còn sót, nhiều nơi muốn giữ lại mặt bằng làm quỹ đất cho đơn vị nên không kê khai. Rất nhiều mặt bằng bị bỏ hoang, trong đó có những mặt bằng để trống từ những năm 1988 đến nay.  Nhiều đơn vị thuê rồi cho thuê lại sai công năng, sai mục đích, để xảy ra tình trạng xây dựng sai phép, không phép trong các khu đất đó. Các địa chỉ nhà đất Trung ương quản lý đã được các quận, huyện kiến nghị nhiều lần về việc sử dụng sai mục đích, địa phương yêu cầu thu hồi làm công trình công ích như bệnh viện, trường học, công viên... nhưng không thu hồi được. Đáng chú ý, liên quan đến các địa chỉ nhà đất do Trung ương quản lý, thời gian qua có nhiều mặt bằng mặt tiền đường Đồng Khởi, Hàm Nghi… bán chỉ định với giá quá rẻ, gây thất thoát cho ngân sách.

Thu hồi phục vụ mục đích công cộng

Trong khi nguồn lực đất đai trên địa bàn TP HCM ngày càng khan hiếm thì một thực tế khó chấp nhận là đất công đang bị lãng phí trầm trọng. Điều này trái ngược với bài toán chưa có lời giải về việc chỉnh trang đô thị. Giám sát có, kiểm tra có, thực trạng lãng phí như thế nào cũng đã được chỉ ra. Thế nhưng, đến khi nào tình trạng lãng phí đất công mới được giải quyết hiệu quả? Đó là câu hỏi mà người dân đặt ra và chờ đợi hành động xử lý quyết liệt từ chính quyền TP.

Theo quan điểm của các chuyên gia, cần sớm có một cuộc tổng rà soát, thống kê toàn bộ tài sản công trên toàn địa bàn TP, đặc biệt là đất đai và trụ sở cơ quan. Đất công nào chưa được sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích phải kiên quyết thu hồi ngay. Phải chỉ rõ khu đất nào đang giao cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trên địa bàn TP và công khai cho người dân biết. Chỉ khi công khai như vậy, người dân mới biết mà giúp chính quyền giám sát cũng như phản ánh sai phạm diễn ra trên những khu đất đó.

Giải pháp đặt ra là Sở Tài chính nên có đề xuất cơ chế tăng cường thống nhất quản lý một đầu mối, bởi đất công nhà xưởng cho thuê, Sở Xây dựng chỉ quản lý về xây dựng, còn giá thả nổi cho quận, huyện, gây lãng phí. Cơ quan này phải thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát cũng như hậu kiểm, nhằm quản lý chặt chẽ việc sử dụng hiệu quả tài sản nhà nước.