Tách thửa đất mua giấy tay: Thiếu “giấy đỏ” gốc, bó tay?

Thông báo, biên bản về hủy “giấy đỏ” gốc phải gửi tận tay chủ đất cũ. Chủ đất cũ khai báo “giấy đỏ” bị mất nhưng chuyên viên tìm ra “giấy đỏ” đang được chủ cũ thế chấp tại ngân hàng!

Theo các cơ quan chức năng, rất hiếm khi hồ sơ diện trên được hợp thức hóa suôn sẻ do hồ sơ rất rắc rối, phức tạp, nhiều khi phải bó tay.

Tách thửa đất tốn ít nhất năm, sáu tháng

Ông Huỳnh Tấn Việt -Trưởng phòng Quản lý đô thị (QLĐT) quận 12, TP.HCM cho rằng hồ sơ mua bán đất giấy tay rất phức tạp, lòng vòng, cần nhiều thời gian để xác minh nguồn gốc đất, chủ đất. Việc cấp giấy chứng nhận nhà, đất tại quận này lại đang quá tải nên phải ưu tiên giải quyết cho những trường hợp đơn giản trước. Quận chỉ nhận hồ sơ những trường hợp biết chắc là bị mất “giấy đỏ” hay lý lịch thửa đất đơn giản, có thể nhận được kết quả xác minh ngay.

Phòng Tài nguyên và Môi trường (TNMT) quận Thủ Đức cũng khẳng định thực tế quá trình hủy một “giấy đỏ” cũ không dễ dàng chút nào. Phòng phải tiếp xúc, thuyết phục các bên đến sáu tháng mới xong thủ tục. Đề phòng trường hợp chủ đất cũ khiếu kiện, các cơ quan chuyên môn làm rất chặt chẽ, đầy đủ thủ tục. Khi nhận được thông báo của UBND quận, nhiều chủ cũ đã đem nộp “giấy đỏ” để được chỉnh sửa.

Quận tổ chức cho bên mua và bên bán gặp nhau, có biên bản đồng ý của bên bán đất rồi mới chỉnh sửa hoặc hủy “giấy đỏ” nên rất lâu. Tại quận 8, những trường hợp không có giấy tờ gốc cũng mất ít nhất năm, sáu tháng mới làm xong. Số hồ sơ loại này được giải quyết tại các quận chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Nhiều lý do để chủ cũ “ém” “giấy đỏ”

Có nhiều lý do để chủ đất cũ cố tình không cho mượn “giấy đỏ”. Đơn giản có thể vì “nhìn cái mặt nó khó ưa” như một trường hợp Phòng TNMT quận 8 gặp phải. Khó hơn là những trường hợp chủ cũ đòi người mua đất phải chi thêm tiền “trượt giá” (chênh lệch giữa giá đất khi mua bán giấy tay và hiện thời), tiền “bồi dưỡng” thì mới cho mượn “giấy đỏ”. Phức tạp nhất là những khi mua đất, người mua và người bán không phân chia ranh giới rạch ròi nên phát sinh mâu thuẫn.

Đối với hai trường hợp đầu, khi nghe cơ quan chức năng phân tích nhiều chủ cũ đồng ý đưa “giấy đỏ” để điều chỉnh. Trường hợp ranh giới đất không rạch ròi thì các bên phải tự thương lượng hoặc giải quyết bằng cách kiện ra tòa. Khi nào các bên có sự phân chia ranh giới rõ ràng thì UBND quận mới cấp giấy cho chủ mới.

Đất đang thế chấp ngân hàng: Kẹt cứng!

Đối với những trường hợp chủ nhà khai báo “giấy đỏ” gốc đã mất, ngoài việc thông báo rộng rãi trên báo địa phương, các cơ quan chức năng còn phải chuyển thông báo đến các ngân hàng đề phòng “giấy đỏ” được thế chấp tại đây. Ông Việt cho biết tại quận 12 có nhiều trường hợp chủ đất bán đất bằng giấy tay nhưng “giấy đỏ” thì đang thế chấp tại ngân hàng. Nếu quận hủy “giấy đỏ” của chủ cũ thì ngân hàng sẽ không thể thu hồi được nợ, có thể ngân hàng sẽ quay lại kiện UBND quận.

Theo ông Nguyễn Văn Hồng, Trưởng phòng Đăng ký kinh tế đất, Sở TNMT TP.HCM, hiện chưa có hướng nào giải quyết cho những trường hợp “giấy đỏ” của chủ đất đang thế chấp tại ngân hàng. Nguyên tắc là các quận không được hủy “giấy đỏ” trong trường hợp này vì sẽ gây thiệt hại lớn cho ngân hàng. Các quận nên phối hợp tốt hơn với ngân hàng để tìm hiểu thông tin về giấy tờ nhà, đất để giải quyết tốt hơn, tránh gây thiệt hại đến quyền lợi của hai bên. Sở sẽ kiến nghị với Bộ TNMT về trường hợp này để Bộ hướng dẫn cách giải quyết.

Các quận phải nhận hồ sơ

Ông Nguyễn Văn Hồng - Trưởng phòng Đăng ký kinh tế đất, Sở TNMT TP.HCM cho biết về nguyên tắc, các quận vẫn phải nhận hồ sơ giải quyết cho người dân chứ không được từ chối. Tùy tình hình thực tế của các quận mà giải quyết nhanh hay chậm.

Những hồ sơ nào phức tạp, cần nhiều thời gian xác minh thì có thể giải thích cho người dân hiểu để giải quyết sau. Khi giải quyết những hồ sơ mua bán giấy tay mà không được chủ đất cũ đồng ý giao “giấy đỏ” để tách thửa, các quận phải thận trọng, bảo đảm thông báo và biên bản về việc hủy giấy phải đến tận tay chủ đất để tránh khiếu nại về sau.