Hà Nội thắt chặt quản lý nhà, đất công: Xử lý dứt điểm, công khai

Với việc xử lý triệt để và kiên quyết giải tỏa “những công trình bịt mặt vườn thú”, Hà Nội đã bước đầu thể hiện quyết tâm quản lý chặt tài sản nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước.

Ngay đầu năm 2008, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hoàng Mạnh Hiển đã ký Quyết định số 03/2008/QĐ - UBND ban hành quy định về sắp xếp lại, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước đang sử dụng, thuộc TP quản lý. Quyết định này được đánh giá là cú đánh mạnh vào những trường hợp sử dụng nhà, đất công sai mục đích trên địa bàn.

Rà soát sử dụng đất, nhà công sai mục đích

Đã từ lâu, trên địa bàn Thủ đô tồn tại khá nhiều ô đất hoặc diện tích nhà sử dụng sai mục đích mà vẫn ngang nhiên tồn tại. Sự tồn tại này vì bất kỳ lý do gì cũng có nguyên cớ của nó. Khi Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19-1-2007 (QĐ 09), công tác quản lý tài sản nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước (SHNN) mới được quan tâm trở lại.

Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất (TN-MT&NĐ) cho biết, năm qua, Sở đã tăng cường kiểm tra các trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc SHNN giao cho cơ quan, đơn vị, tổ chức quản lý, sử dụng trên địa bàn thành phố theo Quyết định 09.

Đến nay, Sở đã tiến hành rà soát quỹ nhà, đất công sở do 232 xã, phường, thị trấn, 14 quận, huyện và 24 Sở, ngành đang quản lý, sử dụng. Đồng thời, Sở đã kiểm tra 152 cơ sở nhà đất của 2 công ty Nhà nước và qua đó xác định 92 cơ sở cần lập hồ sơ để tổ chức đấu giá.

Sở cùng các ngành cũng đã kiểm tra hiện trạng quản lý sử dụng nhà, đất và tiến hành xác định giá trị quyền sử dụng đất tại 28 địa điểm để tính với giá trị tài sản của 14 cơ quan, đơn vị. Đặc biệt, Sở đã phối hợp với Cục Quản lý công sản Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát 103 cơ sở nhà đất do các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Tài chính, 19 cơ sở nhà đất do các cơ quan, đơn vị thuộc Bảo hiểm xã hội Việt Nam đang quản lý sử dụng, 3 cơ sở nhà đất do Công ty Du lịch và Xúc tiến đầu tư thuộc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đang quản lý sử dụng.

Sau khi kiểm tra và rà soát, Sở đã trình UBND TP thu hồi 4 địa điểm nhà, đất nhỏ lẻ, sử dụng kém hiệu quả với diện tích 285 m2 đất và đã tổ chức bán đấu giá 3 địa điểm với diện tích 195,8m2, với giá trị thu nộp ngân sách là 16 tỷ đồng. UBND TP cũng đã chấp thuận cho lập hồ sơ thu hồi 11 địa điểm nhà đất nhỏ lẻ, sử dụng kém hiệu quả với diện tích 778m2 đất để tổ chức đấu giá trong năm 2008.

Chấm dứt mọi trường hợp cho thuê, cho mượn

Theo Quyết định 03, các cơ sở nhà, đất bỏ trống, cho mượn thì Ban chỉ đạo 09 TP kiểm tra, lập biên bản và tổng hợp hồ sơ, báo cáo trình UBND TP quyết định xử lý thu hồi.

Cụ thể, trường hợp các cơ sở nhà đất đang cho thuê toàn bộ hoặc một phần khuôn viên (không phân biệt phần cho thuê có độc lập hay không) thì cơ quan hành chính, sự nghiệp phải chấm dứt ngay hợp đồng. Việc bồi thường chi phí thiệt hại thực tế do chấm dứt hợp đồng cho thuê trước thời hạn (nếu có) được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Thủ trưởng cơ quan đơn vị cho thuê chịu trách nhiệm về hành chính, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường và chịu các hình thức xử lý theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Các cơ sở nhà đất đã bố trí làm nhà ở, đất ở nếu đủ điều kiện theo quy định các cơ quan chức năng lập hồ sơ trình UBND TP cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng và tổ chức tiếp nhận để xử lý theo quy định về nhà ở, đất ở.

Trường hợp nhà đất sử dụng không đúng mục đích khác như liên doanh, liên kết, hợp tác kinh doanh, cho thuê, cho mượn dưới mọi hình thức không đúng quy định, để bị lấn chiếm... thủ trưởng cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp phải phối hợp với cơ quan chức năng thu hồi lại để sử dụng đúng quy định...

Cũng theo Quyết định 03 có 4 nhóm đối tượng không thuộc phạm vi điều chỉnh. Thứ nhất là nhà không thuộc SHNN do cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, các tổ chức, công ty nhà nước đang thuê, mượn.

Thứ hai là nhà, đất thuộc SHNN của đơn vị, công ty nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép dùng giá trị nhà, quyền sử dụng đất để góp vốn liên doanh với nước ngoài theo quy định của pháp luật trước ngày QĐ 09 của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành.

Thứ ba là nhóm khi hết thời hạn góp vốn liên doanh thì thực hiện sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại QĐ số 09 và QĐ này. Thứ tư là nhà đất do công ty nhà nước đang thuê tại các KCN, KCX, KCNC, KCN vừa và nhỏ.

Chỉ chuyển mục đích sử dụng khi phù hợp với quy hoạch

Quyết định 03 cũng quy định, việc chuyển mục đích sử dụng đất chỉ được thực hiện để xây dựng văn phòng, nhà chung cư để bán hoặc cho thuê phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị và chỉ áp dụng đối với công ty nhà nước có chức năng kinh doanh bất động sản, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo quy định của  pháp luật.

Khi công ty nhà nước được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì phải thuê tổ chức có chức năng và năng lực về thẩm định giá xác định giá đất tính thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích.

Giá đất này được xác định sát với giá thị trường trong điều kiện bình thường tại thời điểm chuyển mục đích sử dụng đất theo mục đích sử dụng mới của khu đất (không thấp hơn giá đất cùng loại do UBND TP quy định và công bố vào ngày 1-1 hàng năm). Nếu không thuê được tổ chức có chức năng và năng lực về thẩm định giá Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở liên quan thẩm định giá đất tính thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích, trình UBND TP phê duyệt.

Trường hợp công ty nhà nước có cơ sở nhà, đất phải di dời do ô nhiễm môi trường, nhưng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và được cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư thì được hỗ trợ từ số tiền thu được khi chuyển mục đích sau khi trừ đi chi phí liên quan.

Tuy nhiên, căn cứ tình hình thực tế và số tiền thu được khi chuyển mục đích sử dụng đất các cơ sở nhà, đất của từng công ty nhà nước, UBND TP quyết định, nhưng không vượt qúa tổng mức đầu tư của dự án và không quá 50% số tiền thu được khi chuyển mục đích...

Di dời các hộ dân cư trú trong nhà, đất công trước 30-6

Theo quy định mới, những cơ sở nhà đất đã bố trí làm nhà ở, đất ở nếu đủ điều kiện theo quy định các cơ quan chức năng lập hồ sơ trình UBND TP cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất và tổ chức tiếp nhận để xử lý theo quy định về nhà ở, đất ở.

Trường hợp phải di dời hộ gia đình, cá nhân ra khỏi khuôn viên cơ sở nhà, đất thì thủ trưởng cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp phải lập kế hoạch di dời để đảm bảo sử dụng nhà đất công đúng mục đích, hiệu quả. Thời gian hoàn thành việc di dời phải xong trước ngày 30-6-2008. Nếu quá thời hạn này mà chưa hoàn thành, UBND TP sẽ quyết định thu hồi và quản lý, sử dụng.

Trường hợp cần phải xử lý cụ thể đối với từng cơ sở nhà, đất đã có hồ sơ và phương án đề xuất xử lý rõ ràng, Sở TNMT&NĐ phối hợp với Sở Tài chính thẩm tra hồ sơ trình UBND TP quyết định xử lý đối với cơ sở nhà, đất trên cơ sở đề nghị của cơ quan chủ quản...

UBND TP Hà Nội nêu rõ, những trường hợp không thực hiện kê khai báo cáo, không thực hiện phương án xử lý đã được UBND TP quyết định thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà đơn vị đó sẽ không được phê duyệt quyết định đầu tư, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc. Kho bạc Nhà nước cũng được phép ngừng cung cấp kinh phí đối với những cơ sở nhà đất này. Đồng thời, thủ trưởng cơ quan, đơn vị có vi phạm cũng bị xử lý theo quy định.