Giải bài toán nhà ở xã hội thế nào?

Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia xác định, đến năm 2020 cả nước xây dựng khoảng 250.000 căn hộ phục vụ nhu cầu NƠXH tại các khu công nghiệp, thành phố. Trong khi đó, thống kê ở các địa phương, đến năm 2020, cả nước cần khoảng 1 triệu căn hộ (khoảng 50 triệu m2 sàn).

Các chuyên gia nhận định, khó có thể đạt được mục tiêu đã đề ra ở trên vì đến tháng 11.2016, cả nước hoàn thành 179 dự án NƠXH (71.150 căn hộ) tại khu vực đô thị, khu công nghiệp, đạt 28% so với chỉ tiêu. Vậy đâu là nguyên nhân?

NƠXH bán cho người thu nhập thấp, hộ nghèo là chủ trương lớn của Chính phủ được điều chỉnh theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP (NĐ/100). Trước đó, để giải quyết bức xúc này, Chính phủ đã đưa ra gói hỗ trợ 30.000 tỉ đồng với lãi suất ưu đãi cả phía người mua và nhà đầu tư. Sau đó, vào tháng 6.2016, Chính phủ lại ra Quyết định số 1013/QĐ-TTg, hỗ trợ hộ nghèo, thu nhập thấp mua NƠXH bằng nguồn vay từ chính sách xã hội với lãi suất ưu đãi, nhưng đã hết hạn vào cuối năm 2016.

Đến nay, do không còn được ưu đãi vốn nên nhiều nhà đầu tư không mặn mà với dự án xây dựng NƠXH là điều dễ hiểu. Bởi theo họ, mặc dù Chính phủ đưa ra nhiều ưu đãi: Miễn tiền sử dụng đất, thuế VAT... nhưng lại khống chế giá bán và lợi nhuận không vượt quá 10%... nên các doanh nghiệp không hào hứng thực hiện vì hiệu quả kinh doanh không khả thi.

Có một chi tiết không kém phần quan trọng là, từ khi gói hỗ trợ 30.000 tỉ đồng của Chính phủ hết thời hạn giải ngân thì lượng căn hộ trong các dự án NƠXH tồn đọng khá nhiều, dù nhà đầu tư đã hỗ trợ vốn khi bán và do nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp tại các thành phố lớn, các khu công nghiệp không ngừng tăng mạnh. Như vậy, vì không đủ năng lực tài chính để sở hữu NƠXH nên những căn hộ trong dự án NƠXH ế ẩm, không có khách hàng là điều dễ hiểu.

Các chuyên gia cho rằng, trong điều kiện di dân cơ học ra thành phố lớn không ngừng tăng mạnh, kéo theo nhu cầu ở rất lớn, nếu Chính phủ không có cơ chế đặc thù, dài hơi thì bài toán NƠXH sẽ càng phức tạp hơn. Còn theo các nhà kinh doanh, để giải quyết bài toán NƠXH trong tương lai thì bên cạnh giải pháp hỗ trợ tài chính, Chính phủ nên để các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phê duyệt, cấp phép dự án NƠXH trên địa bàn theo đúng quy chuẩn, thông qua sự tham mưu chính xác của các cơ quan chức năng. Ngoài ra, Chính phủ và các cấp, ngành cũng nghiên cứu, tiếp tục có chính sách thỏa đáng để hỗ trợ tài chính cho đối tượng thu nhập thấp, hộ nghèo mua được NƠXH lâu dài.