Vốn FDI quá lớn, rủi ro cao

Nước nào có tỉ trọng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) càng lớn sẽ khiến nền kinh tế nước đó phụ thuộc vào nước ngoài. Thu hút FDI phải nhằm mục tiêu ưu tiên chiến lược là cải thiện chất lượng tăng trưởng

Nhiều năm qua, VN luôn được xem là một trong số ít địa chỉ đầu tư tốt nhất thế giới. Thực tế cũng đã cho thấy sức cạnh tranh thu hút đầu tư của VN vượt trội nhiều nền kinh tế khác và thành tích thu hút dự án cũng như nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của VN ít nước sánh được.

Nên thay đổi quan niệm về đầu tư

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia kinh tế, nguồn vốn FDI thời gian gần đây có những dấu hiệu bất ổn, nhất là hiện tượng nhiều dự án lớn chậm triển khai, có nguy cơ vốn ảo... Ông Nguyễn Đình Cung, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng đã đến lúc phải đánh giá lại những mặt được và chưa được của việc thu hút FDI và phải thay đổi quan niệm về đầu tư nước ngoài. Theo tiêu chuẩn quốc tế, vốn FDI chỉ được chiếm 5% tổng đầu tư toàn xã hội và chiếm tỉ lệ thấp hơn nữa trong GDP của một quốc gia vì tỉ trọng FDI càng lớn sẽ khiến nền kinh tế đó phụ thuộc vào nước ngoài.

Còn ở VN, ông Nguyễn Đình Cung dẫn chứng vốn FDI hiện nay chiếm khoảng 25% tổng đầu tư toàn xã hội, đóng góp gần 20% GDP. Như vậy là khu vực FDI đã quá lớn, rất rủi ro vì thu nhập họ tạo ra không phải của ta, phần lớn lợi nhuận thuộc về nhà đầu tư nước ngoài. Những cái VN được hưởng chỉ là công lao động và một phần rất nhỏ từ lợi nhuận.

Cũng theo ông Nguyễn Đình Cung, thiếu hụt cán cân thanh toán được bù đắp bằng vốn FDI mới và những nguồn khác, chứ không phải số ngoại tệ mà doanh nghiệp FDI đang hoạt động tạo ra. Do đó, lợi ích tạo ra ngoại tệ là không có ở khu vực FDI. Việc chuyển giao công nghệ cũng gần như là con số 0. Nhà đầu tư nước ngoài đặt nhà máy ở VN hay ở Singapore, Trung Quốc là như nhau. Họ đưa vào nhà máy hiện đại nhưng chỉ dùng lao động phổ thông, xu hướng chuyển giao công nghệ ngày càng ít đi vì hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài ngày càng tăng lên, chiếm đa số. Trong các lợi ích về vốn, lao động, công nghệ, ngoại tệ, quản lý... chúng ta nên đặt tiêu chí công nghệ lên hàng đầu khi xác định mục tiêu thu hút FDI trong thời gian tới.

Kêu lỗ nhiều nhưng không ai bỏ

Cũng chung mối quan ngại về tình hình thu hút FDI, ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế VN, nói: “Có người cho rằng VN là “thiên đường đầu tư”. Theo ý kiến của một cán bộ công tác lâu năm trong Bộ Kế hoạch-Đầu tư (KH-ĐT) thì có 60%-80% nhà đầu tư vào VN làm ăn kêu lỗ triền miên. Rất lạ dù họ kêu lỗ nhiều nhưng không ai bỏ chạy. Vì sao? Chỉ có thể giải thích việc kêu lỗ như vậy để trốn thuế và chuyển giá. Vậy thì thiên đường của ai, vì ai? Vì họ chuyển giá được nên VN là thiên đường cho nhà đầu tư?.

Nhiều chuyên gia đề nghị cần xem xét lại chiến lược FDI để nền kinh tế tăng trưởng bền vững. Ông Trần Đình Thiên nhìn nhận nguồn vốn FDI trong thời gian qua chủ yếu đóng vai trò công cụ thực hiện mô hình tăng trưởng hướng tới tốc độ tăng trưởng GDP chứ chưa nhằm mục tiêu ưu tiên chiến lược là cải thiện chất lượng tăng trưởng, nâng cao trình độ công nghệ của nền kinh tế và của các doanh nghiệp trong nước. Dù không sai nhưng không thể tiếp tục duy trì mãi xu thế này. Vũng Áng ở Hà Tĩnh có nhà máy thép công suất thiết kế 20 triệu tấn, lẽ ra phải là một đô thị khổng lồ. Hoặc ở Vũng Tàu có đến 17 dự án thép, công suất 10 triệu tấn. Những dự án như vậy gây tranh chấp căng thẳng nguồn lực giữa các thành phần kinh tế - ông Thiên nói.

DiaOcOnline.vn - Theo Người Lao Động