Sau vụ đường 1.000 tỷ/km ở Thủ Thiêm, HoREA cảnh báo đầu tư theo BT

HoREA cho rằng các hình thức đầu tư như BT, BOT, PPP tiềm ẩn nhiều mặt hạn chế, do đó đề xuất cần phải đấu giá, đấu thầu rộng rãi, một cách minh bạch.

Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng và một số bộ ngành kiến nghị cơ chế thực hiện phương thức xã hội hoá đầu tư theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT); hợp tác công tư (PPP); xây dựng - khai thác - chuyển giao (BOT)...

Theo HoREA, bên cạnh mặt tích cực, các hình thức đầu tư trên đã phát sinh những mặt còn hạn chế. Có rất nhiều công trình BT, PPP, BOT được chỉ định nhà thầu, nhà đầu tư. Nguồn vốn chủ sở hữu của nhiều nhà thầu, nhà đầu tư chỉ chiếm khoảng 10%, còn lại khoảng 90% vốn đầu tư xây lắp là vốn vay ngân hàng nên có tiềm ẩn rủi ro và có thể ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành công trình.

HoREA còn cho biết việc thực hiện phương thức chỉ định nhà thầu, nhà đầu tư theo hình thức BT, PPP, BOT khá phổ biến trong thời gian qua đã bộc lộ những mặt hạn chế, có thể dẫn đến phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm, tác động đến môi trường đầu tư kinh doanh, và lợi ích xã hội.

Theo đó, các hình thức đầu tư trên có thể đã tạo điều kiện cho nhà thầu, nhà đầu tư được hưởng lợi "kép" 2 lần như mong muốn. Đầu tiên, khi nhận thầu thi công công trình (đầu B - Building: Xây dựng). Đầu thứ hai là khi đầu tư kinh doanh các khu đất đối ứng ở các địa điểm đắc địa và đã được tăng cường hệ thống hạ tầng giao thông (đầu T-Transfer: Chuyển giao).

Ngoài ra các nhà thầu, nhà đầu tư này đã tránh được thủ tục "kép" 2 lần khi lựa chọn nhà thầu xây lắp công trình và lựa chọn chủ đầu tư dự án bất động sản. Khi được chỉ định làm nhà thầu xây lắp mà không phải qua thủ tục đấu thầu rộng rãi trong nước, quốc tế để lựa chọn nhà thầu.

Ở đầu B là xây dựng, nhà đầu tư khi được chỉ định nhà đầu tư dự án bất động sản các khu đất đối ứng mà không phải qua thủ tục đấu thầu rộng rãi trong nước, quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư (đầu T: chuyển giao).

HoREA cảnh báo các hình thức đầu tư trên khiến tính minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh của môi trường kinh doanh bị sụt giảm, tác động tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư trong nước, nước ngoài, và có thể gây thiệt hại ngân sách nhà nước. Nguồn đất đối ứng trả cho nhà thầu cũng là tài sản công, cũng là tiền ngân sách, gây quan ngại cho xã hội.

Do vậy, HoREA kiến nghị thực hiện phổ biến hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, hoặc đấu thầu rộng rãi quốc tế để lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư đối với các dự án hạ tầng kỹ thuật; hạ tầng giao thông; chỉnh trang; phát triển đô thị theo phương thức xã hội hóa dưới hình thức BT, PPP.

Kể cả các khu đất vàng trong quá trình thực hiện thu hồi quỹ đất do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước cũng phải đấu thầu, đấu giá công khai.


HoREA còn khuyến cáo hạn chế tối đa việc chỉ định nhà thầu, chỉ định nhà đầu tư đối với các trường hợp trên. “Chỉ thực hiện việc chỉ định nhà thầu, nhà đầu tư trong các trường hợp đặc biệt theo điều 26 Luật Đấu thầu, để tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh; củng cố lòng tin cho các nhà đầu tư; làm lợi cho ngân sách nhà nước và tăng cường sự đồng thuận trong xã hội”, HoREA cho biết.

Trước đó, dự án đầu tư theo hình thức BT 4 đoạn đường của Đại Quang Minh tại Khu đô thị Thủ Thiêm (TP.HCM) đang gặp phải nhiều ý kiến hoài nghi trong dư luận.

Theo đó, Đại Quang Minh được giao xây dựng 4 tuyến đường ở Thủ Thiêm với tổng số tiền lên tới 12.182 tỷ đồng cho đoạn đường 11,9 km. Tính ra, suất đầu tư lên tới khoảng 1.000 tỷ cho mỗi km. Mức này gấp 5 lần cao tốc Bắc - Nam (khoảng 180 tỷ đồng/km) và 4 lần cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (khoảng 250 tỷ đồng/km).

Đổi lại việc xây dựng 4 con đường, TP.HCM đồng ý giao cho Đại Quang Minh 79 ha đất trong khu đô thị mới Thủ Thiêm (phường Thủ Thiêm và phường An Lợi Đông) để phát triển các dự án bất động sản.

Tiếp đó, ngày 19/6/2015, Đại Quang Minh và UBND TP.HCM tiếp tục ký kết hợp đồng BT thực hiện dự án xây dựng cầu Thủ Thiêm 2. Tổng mức đầu tư là 3.082 tỷ đồng, xây dựng dự án có quy mô 6 làn xe, tổng chiều dài 1.465 m, trong đó phần cầu dài 885,7 m.

Phát triển dự án này, Đại Quang Minh được giao quỹ đất với tổng diện tích 26 ha tại khu chức năng số 6 (khu đô thị mới Thủ Thiêm) để thực hiện các dự án bất động sản.

Tổng cộng, Đại Quang Minh đã được giao 105 ha đất tại Thủ Thiêm, nơi được coi là đất vàng tại TP.HCM.