Mua nhà thứ 2, thứ 3 bị đánh thuế tài sản: Khó quản lý, thiếu khả thi

Bộ Tài chính đang có dự định đánh Thuế Tài sản mang tính trực thu, đánh vào những người có tài sản lớn, sở hữu nhiều. Chẳng hạn, với những người có 2 - 3 nhà thì nhà thứ hai sẽ bị đánh thuế. Trên thực tế, sắc thuế này đã được đề xuất từ hơn 5 năm trước, với tên gọi là Thuế Nhà ở, nằm trong Luật Thuế nhà đất, song tại thời điểm đó đề xuất này không được Quốc hội thông qua. Trong khi đó, theo nhiều ý kiến, sắc thuế trực thu này chỉ có khả năng nằm trên giấy vì đi vào thực tế rất khó thực hiện, trong trường hợp thực hiện được thì sẽ tạo ra tiêu cực bắt tay ngầm để lách thuế!

Không phải là lần đầu đặt ra

Thông tin này được ông Võ Thành Hưng - Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính) đưa ra khi trả lời báo chí ngày 28.10. Theo ông Hưng, việc đánh thuế trực thu vào các tài sản có giá trị như nhà đất không phải lần đầu tiên được nhắc đến. Cuối năm 2009, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Thuế nhà đất trước đây, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã thống nhất chưa đánh thuế nhà ở vì chưa có sự đồng thuận cao trong dân. Ở thời điểm đó, mục tiêu, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, nguyên là Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách là nhằm hạn chế đầu cơ nhà ở. Trên thực tế giá trị nhà ở lại gắn liền với giá trị đất, và đầu cơ lại tập trung vào đất, căn cứ vào vị trí, địa thế của đất, mà không phải là đầu cơ giá trị xây dựng nhà trên đất.

Do đó, để hạn chế đầu cơ thì phải tập trung áp dụng công cụ điều tiết đối với đất. Tuy nhiên, theo ông Hiển, việc áp dụng thuế tài sản nên không chỉ với nhà ở còn có nhiều loại tài sản có giá trị lớn khác như ôtô, máy bay, tàu thủy, du thuyền... “Nếu chỉ áp dụng thuế tài sản đối với nhà ở thì chưa bảo đảm tính hợp lý, công bằng của một sắc thuế. Mặt khác, một số nước có trình độ phát triển hơn Việt Nam cũng chưa áp dụng thuế đối với nhà ở. Và đặc biệt, dự kiến số thu từ thuế nhà ở cho Ngân sách Nhà nước không lớn, trong khi đó chi phí cho công tác thu lại không nhỏ”, ở thời điểm đó, ông Hiển đã nhận định.

Thực hiện không khả thi, nảy sinh tiêu cực

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM - đánh giá, việc hạn chế đầu cơ BĐS, tránh bong bóng cho thị trường BĐS bằng cách thu thuế là giải pháp tốt, tuy nhiên cũng cần cân nhắc việc thực hiện. Ông Châu đưa ra dẫn chứng, với việc đánh thuế từ nhà thứ 2, thứ 3, tuy nhiên trên thực tế tại TPHCM có nhiều nhà mua cả 3 căn hộ thì diện tích cũng chỉ xấp xỉ 100m2, trong khi đó, có người mua 1 căn nhà lên tới vài trăm mét vuông.

“Vậy nên, có công bằng với những người sở hữu nhiều nhà, diện tích bé bị đánh thuế trong khi có người mua 1 căn nhà nhưng diện tích lớn”, ông Châu đặt câu hỏi. Vấn đề nữa, theo ông Châu, làm sao để biết 1 người chỉ sở hữu 1 nhà đất hay 2 - 3 căn nhà. “Việc này cơ quan thuế có làm được không khi cơ sở dữ liệu quốc gia về quản lý nhân khẩu vẫn đang hình thành”, ông Châu nói với PV Lao Động.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp BĐS, ông Nguyễn Văn Đực - Phó Giám đốc Cty Địa ốc Đất Lành cho rằng, nếu thực hiện được thì việc lách luật là quá dễ, có vô vàn cách lách luật. “Khi bị đánh thuế có thể cho người thân đứng tên. Và không loại trừ, khi thực hiện thì người mua nhà bắt tay ngầm với cán bộ thuế để kê khai chỉ mua 1 nhà”, ông Đực cho biết. Tuy vậy, cũng có những ý kiến trái chiều cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, với thực trạng ngân sách khó khăn, việc mở ra các sắc thuế mới, tăng diện thu thuế đang được triển khai thì việc đánh thuế với người mua nhà lần thứ 2, thứ 3 vẫn có thể được tính đến.

Ở quan điểm cá nhân, ông Nguyễn Trần Nam - nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam - cho rằng, việc đánh thuế từ bất động sản thứ hai trở đi là hợp lý và đây là chính sách vừa đảm bảo tăng thu cho ngân sách Nhà nước, vừa góp phần bình ổn thị trường bất động sản, hạn chế tình trạng đầu cơ, lãng phí nhà ở!

Mới chỉ là định hướng!

Trao đổi với PV Lao Động chiều ngày 30.11, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, quy định đánh thuế mua nhà thứ 2, thứ 3 mới chỉ là định hướng, mọi thứ còn chưa rõ ràng. “Đó là định hướng vậy, việc đưa vào dự thảo các văn bản pháp luật vẫn chưa có. Mọi người không cần quá lo lắng”, ông Phạm Đình Thi nói.