Lợi dụng cải tạo đồng ruộng để... bán đất

Chủ trương cải tạo, chỉnh trang dồn điền đổi thửa đất sản xuất nông nghiệp ở Quảng Nam đang bị lợi dụng khi các đơn vị tận thu đất bán cho các cơ sở sản xuất gạch.

Việc làm này gây xáo trộn diện tích và chất lượng chân ruộng trồng lúa.

Theo ông Phạm Hữu Kinh, Phó trưởng phòng Kinh tế TX.Điện Bàn, giai đoạn 2014 - 2017 trên địa bàn TX.Điện Bàn đã xây dựng 29 phương án cải tạo, chỉnh trang đất sản xuất nông nghiệp để phục vụ công tác dồn điền đổi thửa với 492,5 ha được phê duyệt. Đến giữa tháng 4.2018, đã có 225,4 ha đất nông nghiệp được cải tạo, trong số đó có hơn 172 ha bàn giao cho nông dân trồng lúa. Các phương án cải tạo nêu trên đều thực hiện trên nền đất lúa, đất màu bậc thang không bằng phẳng, manh mún, khó khăn trong việc đưa nước về tưới, tiêu. “Sau khi chỉnh trang, mặt ruộng được cải tạo bằng phẳng, từ những thửa đất nhỏ sản xuất manh mún, nông dân chuyển dần sang sản xuất quy mô theo cánh đồng mẫu lớn kết hợp với cơ giới hóa, mang lại hiệu quả cao hơn”, ông Kinh nói.

Đất trồng lúa mà xáo trộn tầng canh tác và lấy thêm nhiều lớp kế tiếp sẽ dẫn đến mất tầng đế cày. Các giáo trình đều khuyến cáo phải bù rất nhiều lượng phân hữu cơ và phải mất từ 3 - 4 năm đất ruộng lúa mới hồi phục được Ông Lê Muộn, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Nam

Sở NN-PTNT Quảng Nam qua theo dõi công tác cải tạo, chỉnh trang đồng ruộng có kết hợp thu hồi khoáng sản tại Quảng Nam, cũng cho rằng quá trình triển khai được kiểm tra chặt chẽ trước để xác định cánh đồng đó có thực sự cần thiết phải chỉnh trang đồng ruộng, hạ cao trình để tận thu khoáng sản hay không. Từ đó mới thống nhất chủ trương, phê duyệt phương án cho triển khai. Sau khi hoàn thổ, Sở tiếp tục kiểm tra xem doanh nghiệp có làm đúng theo quyết định đã được duyệt. Một số cánh đồng sau cải tạo hiệu quả cao hơn trước, có mặt bằng để hình thành thửa ruộng lớn hơn. Kinh phí từ việc thu hồi khoáng sản cũng cho phép cơ quan chức năng tổ chức làm lại các bờ vùng, bờ thửa và hệ thống kênh mương nội đồng bài bản hơn...

Tuy nhiên, trên thực tế, các doanh nghiệp tham gia chỉnh trang đồng ruộng chủ yếu... chọn chân ruộng tốt, có nhiều đất sét để tận thu đất bán cho các lò gạch. Nhiều đơn vị được giao cải tạo, chỉnh trang chỉ "quan tâm" đến việc làm thế nào tận thu đất càng nhiều càng tốt chứ không lo đến việc giao trả mặt bằng đồng ruộng như cam kết, gây khó khăn cho sản xuất. Chưa hết, do thiếu kiểm tra giám sát của ngành chức năng, các doanh nghiệp khai thác tràn lan, không cắm mốc các điểm khép góc khu vực cải tạo, không ghi nhật ký công trình gây thất thoát nguồn thu cho ngân sách.

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Lê Muộn, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Quảng Nam, nhìn nhận Sở từng kiểm tra, phát hiện tại nhiều nơi có tình trạng doanh nghiệp lấy đất rất nhiều, không bù lại tầng canh tác dẫn đến sụt lún, mặt ruộng không bằng phẳng. Về mặt khoa học, phải mất vài ba vụ nữa, đất trồng lúa sau khi cải tạo mới ổn định. “Bởi đất trồng lúa mà xáo trộn tầng canh tác và lấy thêm nhiều lớp kế tiếp sẽ dẫn đến mất tầng đế cày. Các giáo trình đều khuyến cáo phải bù rất nhiều lượng phân hữu cơ và phải mất từ 3 - 4 năm đất ruộng lúa mới hồi phục được”, ông Lê Muộn diễn giải.