Lãi suất cho vay mua nhà xã hội chỉ 5%: Lãi suất thấp nhưng... “tắc” vốn

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ vừa ký Quyết định 117/QĐ-TTg về mức lãi suất cho vay ưu đãi của các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định là 5%/năm tại các dự án nhà ở xã hội (NƠXH). Tuy đã có mức lãi suất cụ thể nhưng việc giải ngân nguồn vốn vay đến nay vẫn tắc.

Và trong suốt 1 năm qua, vẫn chưa có bất cứ trường hợp nào tiếp cận được vốn vay ưu đãi NƠXH. Việc này khiến cho nhiều chủ đầu tư các dự NƠXH cảm thấy chán nản, thậm chí, nhiều doanh nghiệp đã thẳng thừng xin trả lại dự án.

Tắc vốn

Sau khi gói 30 nghìn tỉ đồng kết thúc cuối năm 2016, đến ngày 26.4.2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Văn bản số 102/UBTVQH14-TCNS gửi Chính phủ về phương án phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 đối với phần vốn còn lại. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý bổ sung 2.000 tỉ đồng, trong đó dành một phần bổ sung cho chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở đối với người có công với cách mạng trong trường hợp còn thiếu. Số còn lại bổ sung cho Ngân hàng Chính sách xã hội để thực hiện chính sách hỗ trợ xây dựng NƠXH.

Tuy nhiên, tới thời điểm hiện tại, chưa có khoản nào được giải ngân. Việc chậm giải ngân này, Bộ Xây dựng, Hiệp hội BĐS Việt Nam, Hiệp hội BĐS TPHCM đã nhiều lần gửi kiến nghị lên Chính phủ đề nghị giải ngân sớm. Kiến nghị khơi thông vốn hỗ trợ NƠXH một lần nữa được nhắc lại trong tổng kết ngành xây dựng ngày 16.1. Tại hội nghị, ông Nguyễn Trần Nam - Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam - đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành liên quan sớm cân đối nguồn vốn bù lãi suất, đưa chính sách hỗ NƠXH cho người thu nhập thấp khu vực đô thị theo Luật Nhà ở 2014, Nghị định số 100/2015 vào cuộc sống.

Theo ông Nam, trước mắt, với nguồn vốn 2.000 tỉ đồng, trong đó 800 tỉ đồng bổ sung cho chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở đối với người có công với cách mạng, còn 1.200 tỉ đồng dành cho vay phát triển NƠXH, Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng dành 600 tỉ đồng cho Ngân hành Chính sách xã hội hỗ trợ ưu đãi NƠXH; 600 tỉ đồng dành bù lãi suất cho 4 ngân hàng thương mại cổ phần do nhà nước chi phối cho cả chủ đầu tư và khách hàng vay mua, như vậy với 600 tỉ đồng bù lãi suất này có thể huy động được thêm 20.000 tỉ đồng (dự tính mức bù lãi suất là 3%/năm) từ nguồn vốn ngoài ngân sách.

Doanh nghiệp khốn khó, trả lại dự án NƠXH

Việc chấm dứt gói 30 nghìn tỉ đồng từ cuối năm 2016 đã khiến hàng loạt các chủ đầu tư lao đao. Tại nhiều địa phương, khách hàng mua nhà đã căng băng rôn phản đối chủ đầu tư bàn giao nhà không đúng thời hạn. Cụ thể, ngày 20.1, Cty CP Tư vấn thương mại dịch vụ địa ốc Hoàng Quân (Cty Hoàng Quân - trụ sở ở TPHCM) đã có buổi đối thoại với hàng trăm khách hàng của dự án NƠXH Hoàng Quân Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa). Theo hợp đồng ký kết với người mua, thời gian bàn giao căn hộ là quý IV/2016, nhưng đến nay, dự án vẫn chưa hoàn thành. Tại buổi đối thoại, ông Trương Anh Tuấn - TGĐ Cty Hoàng Quân - thừa nhận việc chậm tiến độ là lỗi của Cty do chậm vốn và cam kết đến hết tháng 6.2018 sẽ bàn giao nhà.

Còn tại Hà Nội, đại diện chủ đầu tư 8 khối nhà The Vesta (quận Hà Đông) cho hay, khi bắt đầu triển khai bán nhà thì cũng là lúc gói 30 nghìn tỉ đồng “đứt giữa chừng” khiến doanh nghiệp này lâm vào cảnh lao đao, không biết tìm nguồn đâu gọi vốn. Theo chủ đầu tư dự án, khách hàng khi biết không vay được gói 30 nghìn tỉ đồng thì cũng chấm dứt hợp đồng và nhiều trường hợp trong đó không trở lại. “Khi mở bán, trong năm 2016 có ngày chúng tôi bán được 300 căn. Đến năm 2017, khi đứt gói 30 nghìn tỉ đồng thì cả năm chỉ bán được 700 căn” - ông Đỗ Quý Duy - Phó GĐ sàn giao dịch BĐS Hải Phát - nói với PV.

Để tự cứu mình, nhiều chủ đầu tư NƠXH kết hợp đưa ra mức lãi suất vay ưu đãi 5%/năm nhằm giữ chân khách hàng khi gói 30 nghìn tỉ đồng kết thúc. Tại dự án NƠXH The Vesta, chủ đầu tư cam kết, người mua nhà vẫn được vay ưu đãi với lãi suất 5%/năm nhưng chỉ trong vòng 5 năm (chỉ bằng 1/3 thời gian so với gói 30 nghìn tỉ đồng). Khi được hỏi về việc tắc vốn ưu đãi, doanh nghiệp có còn muốn làm NƠXH, ông Duy thừa nhận: “Có lẽ, đến giờ phút này, còn rất ít doanh nghiệp còn mặn mà với NƠXH. Câu hỏi chính vẫn là tiền đâu?”. Còn tại TPHCM, Cty Hoàng Quân là doanh nghiệp triển khai dự án NƠXH nhiều nhất thừa nhận, sắp tới sẽ trả lại các dự án NƠXH do người mua tắc vốn khi không còn được hỗ trợ. Thực trạng doanh nghiệp xin trả lại dự án NƠXH cũng được ông Vũ Văn Phấn - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) - xác nhận tại 1 hội thảo cuối năm 2017.

Tại diễn đàn Quốc hội, ngày 17.11, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, thực hiện Nghị định 100 của Chính phủ, NHNN đã ban hành Thông tư số 25 quy định về hướng dẫn cho vay NƠXH, đồng thời cũng chỉ định 4 NHTM tham gia cho vay NƠXH. Tuy nhiên, việc cho vay đến nay vẫn chưa thực hiện được, do thời gian qua, ngân sách nhà nước vẫn còn khó khăn trong việc bố trí cấp vốn. Theo kế hoạch, đầu tư trung hạn và vốn ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2016 -2020 đã được Uỷ ban thường vụ Quốc hội và Chính phủ phê duyệt, mới chỉ có Ngân hàng Chính sách xã hội được bố trí 1.062 tỉ đồng để cho vay NƠXH, nhưng cho đến nay vẫn chưa được cấp. Còn 4 NHTM chưa được bố trí để được cấp bù chệnh lệch lãi suất.
 

* TPHCM hiện đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án NƠXH với tổng số 44.701 căn hộ và đến năm 2020 dự kiến có thể xây dựng hoàn thành 20.000 căn. Thế nhưng, khả năng này sẽ khó hoàn thành mục tiêu đề ra vì nguồn vốn tín dụng ưu đãi đang bị tắc. Từ đầu năm đến nay, TPHCM chỉ hoàn thành vỏn vẹn 1 dự án NƠXH quy mô 96 căn từ nguồn vốn ngân sách và 7 dự án khác đang trong quá trình triển khai.

* Theo ông Nguyễn Nam Hiền - Tổng giám đốc Hưng Thịnh Land - trong bối cảnh đầu ra cho NƠXH đang bị tắc, việc Chính phủ ban hành mức lãi suất vay mua nhà ở xã hội có thể nói là kịp thời và được xem là chính sách kích cầu tiêu dùng, sẽ góp phần giải quyết được từ 30-40% vốn đầu tư cho các chủ dự án NƠXH và góp phần tháo gỡ những rào cản lâu nay để chương trình được triển khai tốt hơn.

* Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA - cho rằng, lý do trước đây chưa được bố trí vốn xuất phát từ việc danh mục chi thực hiện chính sách NƠXH theo Luật Nhà ở 2014 chưa được cập nhật, bổ sung vào Nghị quyết 1023/NQ-UBTVQH13 về danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, nên trong Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) chưa có danh mục chi này để Chính phủ có căn cứ thực hiện. Chính vì vậy, ông Châu kiến nghị Chính phủ cần sớm điều chỉnh bổ sung.