Bài toán khó” cho chung cư cũ

Chưa đạt được như mong muốn, chưa đạt được lộ trình, còn nhiều bất cập… luôn là câu nói được đưa ra với tình trạng cải tạo chung cư cũ ở Hà Nội, tuy rằng vấn đề này được đưa ra, hoạch định trong một thời gian dài. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có cả trăm nghìn cư dân thành phố kêu ca, nơm nớp lo toan và không thể đoán định được “ngày xấu trời” nào sẽ xảy ra với mình.

Hiện nay, so với toàn quốc, Hà Nội được coi là một trong những thành phố có số lượng nhà chung cư xuống cấp nhất. Trong 1.700 chung cư cũ được thống kê thì Hà Nội đã chiếm tới trên 1.500 chung cư thuộc diện này. Lượng chung cư cũ tập trung nhất phải kể đến các khu như Nguyễn Công Trứ, Kim Liên, Quỳnh Mai, Giảng Võ, Văn Chương, Thành Công. Hiện tại, để thêm phần “an toàn” cho những người dân, nhiều phần khung trụ của chung cư đã phải dùng khung sắt để gia cố và chống đỡ. Cầu thang nhiều nơi bị nứt rộng như giao thông hào, nước thải “không định hướng” chảy lênh láng một số nơi cùng với đó là cảnh dột nát vào những ngày mưa gió.

Hiện nay phần lớn những người đang và tiếp tục phải “đánh bạn” với chung cư cũ của Hà Nội chủ yếu là cán bộ công chức và người có thu nhập thấp. Do vậy nguồn tài chính của họ không thật và không đủ dư dả để kiếm tìm cho mình một chỗ sống mới tránh đi những rủi ro. Hơn nữa do thói quen về địa điểm đã định cư nên họ không muốn xa rời nơi ở cũ. Để cải tạo lại chung cư cũ, đã có nhiều phương án được đưa ra như tái định cư, trả tiền cho dân tự đi mua nhà, hay mời gọi các đối tác khác vào đầu tư. Nhưng các phương án này, giữa bàn bạc và thực tế đã không đáp ứng được nhu cầu của người dân nên đã nảy sinh những vướng mắc.

Nhiều nơi, có phương án đưa ra là trả tiền một cục và giới thiệu những nơi ở mới để cho dân tìm mua. Nhưng nhiều người dân ở những dự án này cho biết, tiền họ trả quá thấp nên muốn tìm đến nơi ở mới cũng khó. Như đã nói, vì phần lớn những đối tượng, các hộ gia đình hiện đang ở chung cư cũ đều là người có thu nhập thấp. Số tiền dành dụm hằng năm bỏ ra cũng không được nhiều. Giá nhà cũ được chi trả rẻ, họ lấy đâu để bù đắp cho việc “trượt giá” trong sự kiếm tìm chung cư mới? Gần đây, để đẩy nhanh tiến độ và giải bài toán nhà chung cư cũ, đã có phương án xã hội hóa, kêu gọi các doanh nghiệp vào để thỏa thuận, cùng dân cải tạo chung cư cũ. Nhưng thực tế đã có rất ít sự thỏa thuận này tạo sự bằng lòng và tạo tâm lý ổn định cho dân.

Đã có những nghị định mới về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, được cho là sẽ tháo gỡ được những nút thắt bấy lâu nay là Nhà nước muốn “cáng đáng” nhưng không đủ ngân sách còn doanh nghiệp lại không thể làm được. Theo nhiều chuyên gia, đây là động thái rất tích cực để các nhà đầu tư tham gia cải tạo các chung cư cũ. Tuy nhiên, dù chủ đầu tư dự án được phép điều chỉnh tăng hệ số sử dụng đất nhưng với hạ tầng hiện nay tại các khu vực trung tâm của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, khả năng thực hiện điều này rất khó khăn.

Theo đánh giá, các nhà đầu tư xây mới lại khu tập thể cần có sự hỗ trợ của Nhà nước cũng như sự hợp tác của người dân bởi công việc này là hết sức khó khăn, đặc biệt về nguồn lực tài chính. Các khu vực ở trung tâm thường có hạ tầng rất hạn chế. Chính vì vậy, tính hấp dẫn với nhà đầu tư trở nên rất thấp.