Quản lý chất lượng nhà cao tầng: Tầng hầm là "điểm nóng"

Ngày 4/4, Bộ Xây dựng đã gửi Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội báo cáo về tình hình chất lượng và công tác quản lý chất lượng nhà cao tầng, công trình đô thị có quy mô lớn.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hệ thống quy phạm pháp luật về lĩnh vực quản lý chất lượng công trình xây dựng là rất đầy đủ, tuy nhiên vẫn có không ít công trình chất lượng kém, bị sự cố, gây thiệt hại. Trong đó, có thể nói tầng hầm nhà cao tầng đang là "điểm nóng". Thực tế cho thấy nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do năng lực quản lý công trình và ý thức chấp hành của chủ đầu tư, nhà thầu.

Để quản lý công tác xây dựng nói chung và quản lý các công trình xây dựng nhà cao tầng ở đô thị nói riêng, Bộ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Về cơ bản hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tương đối đầy đủ và đồng bộ, quy định trình tự thủ tục, điều kiện năng lực cũng như quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng. Nhưng từ năm 2006-2007, trong việc xây dựng nhà cao tầng, đặc biệt là xây dựng các tầng hầm của các nhà cao tầng còn có nhiều vi phạm về trình tự thủ tục, nhiều công trình có số tầng hầm xây dựng sai giấy phép; các nhà thầu thi công xây dựng không đáp ứng được yêu cầu về điều kiện năng lực, nhiều nhà thầu chưa có kinh nghiệm thi công tầng hầm, nhưng vẫn nhận và được giao thực hiện; biện pháp thi công chưa được thẩm tra, thẩm định kỹ càng từ phía nhà thầu và chủ đầu tư, nhất là thi công các tầng hầm trong điều kiện địa chât phức tạp như ở TP Hồ Chí Minh…đã để xảy ra sự cố ảnh hưởng lớn đến an toàn công trình và các công trình lân cận gây thiệt hại về tài sản.

Các công trình nhà cao tầng và công trình đô thị có quy mô lớn nằm ở nhóm A đều do Bộ Xây dựng thẩm định thiết kế cơ sở . Bộ đã phân cấp cho các địa phương thẩm định các công trình nhà cao tầng và công trình đô thị có quy mô lớn nằm ở nhóm B. Do vậy, đã hạn chế được nhiều khiếm khuyết trước khi triển khai thi công.

Các công trình xây dựng có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp còn được Hội đồng nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng hoặc Bộ Xây dựng chỉ đạo Cục Giám định tổ chức hướng dẫn, kiểm tra công tác quản lý, nghiệm thu chất lượng công trình. Vì vậy trong thời gian qua, các công trình xây dựng nhà cao tầng và công tình đô thị có quy mô lớn đều có chất lượng tốt.

Tuy nhiên, do năng lực quản lý hạn chế, ý thức chấp hành các quy định của pháp luật của một số chủ đầu tư, doanh nghiệp chưa nghiêm túc nên đã để xảy ra những sự cố hoặc chất lượng chưa đạt yêu cầu. Cụ thể như: công trình tòa nhà Pacific tại Quận 1, Tp. Hồ Chí Minh làm sập đổ trụ sở làm việc Viện khoa học xã hội miền Nam do nguyên nhân thi công tường vây cọc bê tông bị thủng làm trôi tầng đất yếu ở xung quanh;

Cao ốc Residence tại Quận 1, Tp. Hồ Chí Minh có cọc cừ không đủ độ sâu làm bùn xung quanh trồi vào móng làm nghiêng chung cư số 5 Nguyễn Siêu… Tất cả các nguyên nhân sự cố đều từ các công trình do tư nhân làm chủ đầu tư và có nguyên nhân từ sự buông lỏng trách nhiệm hoặc cố ý làm trái các quy định của pháp luật hiện hành của chủ đầu tư và của các đơn vị, cá nhân tham gia thi công và tập trung ở phần ngầm của công trình.

Để nâng cao chất lượng công trình, Bộ Xây dựng đã kiến nghị cần hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật theo hướng sửa đổi Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Hiện nội dung của Luật này đang gây cản trở cho việc chủ động của các bộ, ngành trong việc ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế. Bên cạnh đó, vướng mắc liên quan đến Luật Đấu thầu cần được chỉnh sửa theo hướng lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực và giá cả sẽ thương thảo trên cơ sở đảm bảo chất lượng, lợi ích của cả chủ đầu tư và nhà thầu thi công.

Thực hiện chương trình minh bạch trong hoạt động xây dựng, yêu cầu các chủ đầu tư công khai tất cả thông tin chủ yếu của công trình trên các phương tiện thông tin để tăng cường việc giám sát của cộng đồng là một trong những giải pháp mà Bộ Xây dựng cho rằng rất cần thiết.