Phát triển nhà ở xã hội: Cách tháo ngòi đầu cơ bất động sản của Hàn Quốc

Một trong những biện pháp hạ nhiệt thị trường bất động sản (BĐS) phi mã trong năm 1998 tại Hàn Quốc là phát triển nhà ở xã hội. Nguồn cung nhà cho thuê tăng với chất lượng hoàn toàn không tồi, mà lại được trợ giá đã giúp kìm giữ giá nhà thương mại một cách hữu hiệu.

Trợ giá nhà ở cho người nghèo

Tại hội thảo kinh nghiệm của Hàn Quốc về phát triển và quản lý nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng VN, Bộ Xây dựng và Giao thông Hàn Quốc và Tổng công ty Xây dựng nhà ở xã hội Hàn Quốc diễn ra sáng 29.2, ông Ha Pan Do - Cục trưởng Cục Quản lý và phát triển nhà - Bộ Xây dựng và Giao thông Hàn Quốc - cho biết: Khoảng 10 năm trước đây, Hàn Quốc cũng rơi vào tình trạng giá nhà ở rất cao và không ổn định. Các DN kinh doanh BĐS phát triển theo quy luật thị trường và giá nhà cũng không ngừng tăng.

Hơn 40% dân chúng đô thị chỉ có nhà thuê, 13% dân chúng cư trú với tiêu chuẩn thấp. Chính phủ Hàn Quốc đã đưa ra mức giá trần khống chế giá nhà, đồng thời thành lập một DN đầu tư nhà xã hội để cho thuê.

Ông Kang Yong Goo - GĐ bộ phận phát triển kinh doanh của Tổng công ty Nhà ở xã hội Hàn Quốc - cho biết: Tổng công ty là DN trực thuộc nhà nước được giao thực hiện xây dựng nhà ở xã hội. Nhà nước trợ vốn cho DN tới 60% (từ nguồn ngân sách 20%, từ quỹ nhà ở xã hội 40%), người thuê nhà nộp 30% và Tổng công ty góp 10%. Những người dân không có nhà, không tài sản được thuê dài hạn tới 30 năm. Những người có khả năng sắp mua được nhà hoặc thiếu nhà tạm thời được xét cho thuê 5 năm.

Hiện các căn hộ thuộc nhà ở xã hội chỉ cho thuê và không bán. Theo kế hoạch được giao từ năm 1998 đến nay, Tổng công ty đã xây dựng được 480.000 căn hộ. Trong thời gian từ năm 1998-2012, Tổng công ty phải hoàn thành kế hoạch xây 1 triệu căn hộ.

Ngoài Tổng công ty nhà ở xã hội Hàn Quốc, các DN xây dựng nhà ở xã hội khác cũng được trợ giá, được ưu đãi vay vốn... Chính vì có chính sách phù hợp nên giá nhà của Hàn Quốc ổn định. Nguồn cung nhà ở xã hội với giá cả hợp lý đã kéo giá nhà không bị thổi lên một cách phi lý và giúp đại bộ phận người dân có chỗ ở ổn định. Chính phủ Hàn Quốc cũng đánh giá chính sách nhà ở là một trong những mắt xích quan trọng để phát triển kinh tế vì người dân có an cư mới lạc nghiệp.

Trông người, ngẫm đến ta

Ông Trịnh Trường Sơn - Trưởng phòng phát triển nhà thuộc Cục Quản lý nhà, Bộ Xây dựng - cho biết, mặc dù Luật Nhà ở, Nghị định 90, Thông tư 05 đều có quy định cụ thể cho nhà ở xã hội, nhưng cho đến này các khu nhà ở này vẫn chưa ra đời. Hiện đã có cơ chế cho Hà Nội, TPHCM và Bình Dương làm thí điểm các dự án nhà ở xã hội, song mới chỉ có HN và Bình Dương có dự án đệ trình lên Chính phủ.

Đơn cử, Hà Nội có 3 dự án trị giá khoảng 503 tỉ đồng. Dự án nhà cho thuê và thuê mua tại Kim Trung, lô19A và 21A ở khu đô thị Việt Hưng... Dự án tại Bình Dương có 6 khối nhà trị giá 197 tỉ đồng cho công nhân...

Ông Sơn cũng nêu một thực tế khó khăn cho sự phát triển nhà ở xã hội của VN hiện nay: Theo Luật Nhà ở quy định, tất cả các dự án phát triển khu đô thị phải trả lại 25% diện tích nhà ở cho địa phương bố trí nhà ở xã hội.

Song do Luật Nhà ở được phê chuẩn từ 25.11.2005, trong khi mãi đến 1.7.2006 mới có hiệu lực nên nhiều địa phương đã phê duyệt các dự án phát triển đô thị trước thời điểm, nên không bắt các nhà đầu tư trả lại phần đất này. Trong khi luật lại không quy định hồi tố, nên hiện nhiều nơi đã cạn quỹ đất dành cho nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cũng nhóm lên một tia hy vọng, với thông tin Bộ Xây dựng đang hoàn thiện đề án phát triển nhà ở xã hội đến năm 2020 của VN. Theo đó, từ 2008-2012 sẽ xây dựng khoảng 500.000 căn hộ với tổng diện tích 5 triệu mét vuông, tổng trị giá khoảng 30.000 tỉ đồng. Nguồn vốn được dự định lấy từ ngân sách từ nguồn thu thuế sở hữu nhà và vay ODA. Ông Nam cũng khẳng định, Nhà nước sẽ phải là đầu mối lo vấn đề nhà ở xã hội.