Vì sao người sử dụng chưa mặn mà?

Việc sử dụng vật liệu gạch xây không nung (VLXKN) thay thế gạch nung truyền thống là xu thế tất yếu nhằm tiết kiệm tài nguyên đất, giảm thiểu khí thải gây hiệu ứng nhà kính, góp phần bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, do nhiều lý do mà đến nay, nhiều chủ thể hoạt động trong lĩnh vực xây dựng vẫn chưa đưa loại vật liệu này vào công trình.

Trở ngại trong sử̉ dụng

Tại hội thảo “Sử dụng gạch xi măng cốt liệu - Giải pháp hiện tại và tương lai trong xây dựng” mới diễn ra tại TP.HCM, kỹ sư Nguyễn Lý Trọng - Hội KHKT xây dựng TP.HCM đã lý giải có những nguyên nhân chủ yếu như: Dù chủ trương của Chính phủ và khung pháp lý về VLXKN đã tương đối đầy đủ nhưng chủ đầu tư và tư vấn thiết kế chưa kiên quyết sử dụng. “Bởi vì ở nước ta từ trước tới nay sản xuất gạch đất sét nung không phải trả tiền mua nguyên liệu đất, nên giá thành sản phẩm tương đối rẻ. Trong khi đó, tổng vốn đầu tư cho một dây chuyền gạch không nung cao, một dây chuyền công suất 5 triệu viên/năm khoảng 4 tỷ đồng. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cho 1m2 xây bằng gạch không nung còn cao hơn gạch đất sét nung. Và nhược điểm chủ quan của sản phẩm gạch xi măng cốt liệu là vẫn còn nặng, độ hút nước lớn nên lâu khô, vì thế khó cạnh tranh với gạch nhẹ” ông Trọng nhấn mạnh.

Một nguyên nhân nữa, theo ông Trọng, là thiếu điểm tựa để phát triển do tay nghề thợ xây và dụng cụ thi công chưa được quan tâm. Hiện thợ xây chỉ sử dụng 4 loại dụng cụ chính là búa, bay, bàn xoa và dao chặt. Ngoài ra, quy trình, quy phạm, định mức kỹ thuật còn chắp vá, sử dụng chung với kết cấu gạch, đá. “Điển hình như thiếu chỉ dẫn kỹ thuật, công nghệ sản xuất, cấp phối cốt liệu để đạt yêu cầu kỹ thuật trong TCVN 6477:2011 - gạch bê tông về yêu cầu kỹ thuật. Hay TCVN 5573:2011 - Tiêu chuẩn thiết kế - kết cấu gạch đá, trong khi gạch không nung thì có nhiều loại (gạch xi măng cốt liệu, gạch bê tông nhẹ, gạch papanh, gạch khác…). Vì vậy, khi áp dụng không cụ thể cho từng loại vật liệu…

Cần có sự chỉ đạo đồng bộ

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Văn Chánh - Chủ nhiệm bộ môn Vật liệu xây dựng, Khoa Kỹ thuật Xây dựng, Trường ĐH Bách Khoa TP.HCM đã cảnh báo việc lạm dụng gạch nung truyền thống trong các công trình hiện nay: Chúng ta đang lạm dụng gạch đất sét nung. Bởi vì tường nhà có đẹp hay không là nhờ vào lớp bề mặt bên ngoài chứ không phụ thuộc vào vật liệu xây bên trong. Chính vì vậy, vật liệu xây bên trong tường không nhất thiết phải là gạch đất sét nung mà là sản phẩm thay thế nhưng đảm bảo vững chắc, cách âm, cách nhiệt… Nếu công trình cao tầng thì phần chịu lực lại ở khung và dầm còn gạch xây chỉ làm nhiệm vụ như một bức ngăn. Gạch xi măng cốt liệu là một trong những sản phẩm như thế. Gạch không nung xi măng cốt liệu được tạo thành từ xi măng, mạt đá và các phụ gia khác. Loại gạch này được sản xuất và sử dụng nhiều nhất trong các loại gạch không nung. Loại gạch này thường có cường độ chịu lực tốt (trên 80kg/m3), tỉ trọng lớn (1900kg/m3) nhưng những loại kết cấu lỗ thì có khối lượng thể tích nhỏ hơn (1800kg/m3). Đây là loại gạch được khuyến khích sử dụng nhiều nhất và được ưu tiên phát triển mạnh nhất. Nó đáp ứng rất tốt các tiêu chí về kỹ thuật, kết cấu, môi trường, thi công... ngoài ra nó có thể dùng vữa xây thông thường.

Để VLXKN có thể thay thế hoàn toàn gạch nung truyền thống, theo ông Trọng, cần phải có sự chỉ đạo đồng bộ của Nhà nước từ Luật Xây dựng 2004 đến năm 2014; Cần xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và chỉ dẫn kỹ thuật từ khâu sản xuất cho đến thiết kế, thi công và nghiệm thu gạch xi măng cốt liệu và VLXKN nói chung vì không đủ biện pháp cụ thể để thực hiện; khuyến khích các DN sản xuất ban hành tiêu chuẩn cơ sở về chất lượng sản phẩm và hướng dẫn sử dụng để xác định uy tín và trách nhiệm đối với sản phẩm; nghiên cứu sản xuất gạch xi măng cốt liệu nhẹ và hoàn thiện sản phẩm hiện có về chất lượng để xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp ở ĐBSCL nhằm giảm tải trọng tác động lên nền móng (vùng đất yếu).

PGS.TS Nguyễn Văn Chánh - Chủ nhiệm bộ môn Vật liệu xây dựng, Khoa Kỹ thuật Xây dựng, Trường ĐH Bách Khoa TP.HCM giới thiệu trước hội thảo về quy trình công nghệ và sản phẩm gạch xi măng cốt liệu của Cty CP Thành Chí. Sản phẩm của Thành Chí đạt được các tiêu chuẩn do Bộ Xây dựng quy định, đa dạng kích cỡ phù hợp với tất cả các công trình xây dựng công nghiệp và dân dụng tại Việt Nam. Đây là một trong những DN đi tiên phong trong đầu tư sản xuất gạch không nung phục vụ xây dựng trên địa bàn BR-VT và các tỉnh thành trong khu vực.