Sau gói 30.000 tỉ: Người thu nhập thấp “chật vật” tìm nhà giá rẻ

Sở hữu nhà ở tại Thủ đô đến nay vẫn là bài toán nan giải với đại đa số những cá nhân, gia đình đang bám trụ ở Hà Nội. Lời giải lại càng khó tìm hơn với những đối tượng chỉ chủ động được tầm tài chính dưới một tỉ đồng, muốn tìm một bất động sản đảm bảo pháp lý (không tranh chấp, kiện tụng, không vướng…quy hoạch) và đúng nghĩa một chốn an cư.

Dù nhu cầu về nơi ở rất cấp bách (dọn về sinh sống trong ngắn hạn), hầu hết khách hàng vẫn 'đính kèm' barem: an sinh tốt, đủ tiện ích xã hội – hạ tầng, yên tâm về chứng nhận quyền sử dụng – sở hữu và nhất là phải có giá bán vừa túi tiền. Phải chăng, bộ tiêu chí này là điều…không tưởng?!

Càng tìm, càng thêm nản?

Sau khi thời hạn giải ngân gói 30.000 tỉ đồng có phán quyết chính thức, kỳ vọng của những người muốn mua nhà ở giá rẻ, được ưu đãi vay tín dụng hầu hết tập trung vào nhà ở xã hội. Tuy nhiên, số lượng sản phẩm nhà ở có thể đảm bảo “an sinh quốc kế” tại địa bàn thủ đô nói riêng, các đô thị lớn nói chung chẳng khác nào như muối bỏ biển so với sức cầu vô hạn.

Về phía người mua, để có thể vượt qua hai vòng xếp hàng (bốc thăm quyền mua, bốc thăm căn – tầng) cùng với hàng loạt quy định 'cứng' về hồ sơ đăng ký mua nhà, vay vốn chẳng khác nào như… leo cột mỡ.

Thậm chí, thời gian vừa qua, tình trạng 'méo mó' trong hoạt động bán hàng, quảng cáo của giới trung gian (gồm cả 'chạy từ A đến Z' hồ sơ, bán suất mua, bán chênh, nhận đặt cọc qua sàn…) cũng xuất phát từ căn nguyên là nhu cầu thực hiện quá tải so với nguồn cung eo hẹp.

Trao đổi với PV,  anh Phạm Hải, một nhân viên làm việc trong một công ty chuyên lắp đặt nội thất cho căn hộ dự án, cho biết: Mua được nhà ở xã hội 'hợp lý – hợp túi tiền' tưởng dễ mà thực ra rất khó. Ở khu gần trung tâm thì quá hiếm dự án kiểu này. Còn ở ngoài vành đai 3, xa nội thị, lại chờ đợi ròng rã vài năm thì thuê nhà là giải pháp tối ưu hơn. Từ Chính phủ, Ngân hàng nhà nước tới các bộ-ngành đều có chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội, vậy mà thực tế triển khai vẫn mãi… chưa đến được với người nghèo cần nhà ở.

Từng có rất nhiều người trẻ lựa chọn tập thể cũ, đặc biệt là những gia đình hai thế hệ. So với chung cư, giá căn hộ tập thể khá rẻ, pháp lý tốt, vị trí đa phần thuộc nội đô, tiện ích xã hội đủ, dân trí cao… tạo nên ưu điểm khó chối từ của loại hình nhà ở này. Tuy nhiên vấn đề lại nằm ở chất lượng công trình, an toàn cho tính mạng, tài sản của người dân, đây cũng chính là 'điểm chết' của chung cư cũ.

'Ấp ủ dự định mua một căn tập thể cũ ở Thành Công (quận Đống Đa) từ trong năm. Đến khi Nghị định của Chính phủ về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được ký ban hành, lại thêm việc cơ quan chức năng công bố danh sách mức độ nguy hiểm về chất lượng công trình chung cư cũ, gia đình tôi đành phải chuyển hướng. Nhưng khi nhìn sang chợ chung cư thương mại hiện hữu, vợ chồng tôi lại buộc lòng phải tiếp tục kéo dài hợp đồng thuê căn hộ chung cư mini ở quận Thanh Xuân với giá 3 triệu đồng/tháng” – Thanh, một viên chức trong ngành thông tin thư viện tỏ rõ vẻ chán nản.

Canh bạc mua đất không sổ

Nếu chỉ có khoản tài chính dưới một tỉ đồng thì không ai dám mơ đến nhà đất thổ cư tại Hà Nội. Dẫu vậy, nếu tìm hiểu qua một số cò đất 'gạo cội' trong nội thành Hà Nội, người mua vẫn có thể lựa chọn những căn nhà riêng nằm ở vô vàn con ngõ vừa sâu – vừa nhỏ trong nội đô.

Theo đó, dạng nhà thổ cư 'ngõ nhỏ – phố nhỏ – nhà tôi ở đó' thường bao gồm những đặc điểm: diện tích từ 9-10 m2 tới 20m2, dạng hình ống, gần như không có lưu thông ánh sáng lẫn không khí tự nhiên.

Minh, một môi giới địa ốc hoạt động chủ yếu ở các quận Đống Đa – Hai Bà Trưng, dẫn chứng một căn nhà ở trung tâm quận Đống Đa: Nhà nằm ở cuối con ngõ hẹp chưa tới 1,5m, di chuyển ra Văn Miếu mất khoảng 10 phút, công trình được xây từ trước năm 2.000, tổng diện tích 17m2, chủ nhà phát giá 900 triệu đồng.

Các môi giới đều cho rằng, kiểu nhà thổ cư như trên cực hiếm nguồn cung vì chủ sở hữu thường không muốn bán. Nhưng nếu khách hàng là gia đình có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi thì việc 'chui' vào căn nhà quanh năm không thấy bóng mặt trời như vậy sẽ không thể đảm bảo sức khỏe.

“Cho dù giá chỉ có 500 triệu đồng chắc tôi cũng xin “kiếu” căn nhà kiểu ổ tò vò này. Thà rằng đi mua nhà không sổ mà rộng rãi, thông thoáng còn hơn” – một nhân viên hợp đồng ngành giáo dục ở Hà Nội khẳng định chắc nịch.

Theo giới 'đi lên từ đất', đất chưa được chứng nhận quyền sử dụng thì chỉ được giao dịch ở dạng … rỉ tai. Bởi những mảnh đất này đều có bản chất nguồn gốc đều là đất ruộng, chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng. Mặc dù không 'vướng' quy hoạch và không tranh chấp nhưng khả năng được cấp chứng nhận quyền sử dụng của đất dạng này chỉ là 50/50 – và còn tùy thuộc vào 'quan hệ' của bên bán với địa phương sở tại(?)

Những người quyết liều mua đất chưa sổ muốn đảm bảo an toàn tài chính thì theo kinh nghiệm thực tế giao dịch của giới đầu tư chuyên nghiệp: Nếu đã chọn được đất vừa ý thì tốt nhất nên nhờ văn phòng luật, công chứng tư vấn và đến làm thủ tục giao dịch. Những đơn vị này sẽ đưa ra phương án tối ưu cho người mua về giao dịch đất đai.