Nhũng nhiễu, vòi vĩnh làm chậm việc cấp “sổ đỏ”

Số lượng đất, nhà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở các địa phương trên cả nước còn rất lớn. Đơn cử, TP Hồ Chí Minh còn hơn 300.000 thửa đất, căn hộ đang chờ được cấp “sổ đỏ”. Do đó, Bộ TN-MT và các địa phương đang lo công tác này sẽ không thể về đích như Quốc hội yêu cầu.

Ngày 25-3, Bộ TN-MT đã họp bàn giải pháp hoàn thành cơ bản việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (“sổ đỏ”) lần đầu trong năm 2013 tại 22 tỉnh, thành phố trọng điểm. Theo ông Lê Văn Lịch, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đất đai (Bộ TN-MT), tổng số nhà, đất tồn đọng cần cấp “sổ đỏ” trong năm 2013 là 3.726.000 giấy với diện tích khoảng 2.050.000 ha. Chỉ ra những vướng mắc trong cấp “sổ đỏ” hiện nay, ông Lê Văn Lịch cho biết, thủ tục cấp giấy ở một số địa phương thực hiện còn phức tạp, chưa đúng quy định. Thời gian thực hiện thủ tục cấp GCN ở nhiều nơi, nhiều trường hợp còn kéo dài. Tình trạng gây phiền hà trong cấp giấy vẫn còn ở một số địa phương, gây bức xúc trong dư luận. Tại một số thành phố lớn, có tình trạng cán bộ nhũng nhiễu người làm thủ tục để vụ lợi hoặc cán bộ có thẩm quyền cấu kết với bên ngoài để làm dịch vụ cấp giấy. Một số nơi còn có tâm lý chỉ muốn giải quyết riêng lẻ từng trường hợp mà không muốn triển khai đồng loạt để đẩy nhanh cấp GCN.

Thêm vào đó, nhiều địa phương đã có bản đồ địa chính nhưng đo đạc từ quá lâu và hiện trạng sử dụng đất đã thay đổi nhiều mà không được chỉnh lý biến động nên không còn dùng được. Nguồn gốc sử dụng đất của phần lớn các trường hợp cần cấp giấy chủ quyền đang tồn đọng là rất phức tạp, do tranh chấp, vi phạm pháp luật đất đai. Tại các thành phố lớn, vi phạm phổ biến dưới hình thức chuyển mục đích sử dụng trái phép từ đất nông nghiệp sang đất ở, lấn chiếm đất công, xây dựng trái phép, không phù hợp quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng được duyệt...

Tương tự, tại các dự án phát triển nhà ở, vi phạm tràn lan cũng ảnh hưởng tiêu cực tới việc cấp GCN. Một số dự án xây dựng không đúng giấy phép hoặc thiết kế, quy hoạch được duyệt hoặc chưa làm thủ tục pháp lý về đất đai. Có dự án bỏ hoang hóa đất, không xây dựng. Ngoài ra, nhiều người mua nhà ở để đầu tư, bán lại kiếm lời nên chưa muốn làm thủ tục để tránh nộp thuế và lệ phí trước bạ...

Theo tổng hợp của Bộ TN-MT, số lượng đất, nhà tồn đọng chưa được cấp “sổ đỏ” ở các tỉnh, thành phố còn rất lớn như Nghệ An (335.000 thửa), TP Hồ Chí Minh 311.000 thửa đất và căn hộ, Gia Lai 218.000 thửa, Khánh Hòa 141.000 thửa, Quảng Ngãi 140.600 thửa, Đắk Nông 119.000 thửa, Hải Phòng 104.000 thửa, Quảng Ninh 80.800 thửa...

Thảo luận về tình hình chung, một số địa phương thẳng thắn thừa nhận trách nhiệm khi để việc cấp “sổ đỏ” kéo dài khiến người dân bức xúc. Đại diện tỉnh Đắk Nông nói, nguyên nhân chủ yếu do “lãnh đạo của tỉnh chưa quyết liệt”. Thêm vào đó, nhiều khu vực người dân chỉ giao dịch, mua bán đất bằng giấy viết tay, chính quyền không kiểm soát được nên sau này rất khó khăn khi xét cấp GCN. Nhiều địa phương kêu ca các trường hợp tồn đọng cơ bản đều khó. Hồ sơ sổ sách không có, nguồn gốc lại phức tạp. Các tỉnh, thành phố kiến nghị phải có cách xử lý khác chứ không như các trường hợp bình thường. Theo đó, Bộ TN-MT phải tập trung chỉ đạo và có hướng dẫn rất cụ thể thì các tỉnh mới thực hiện kịp tiến độ.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Minh Quang nhấn mạnh, theo quy định của Luật Đất đai 2003, thẩm quyền cấp “sổ đỏ” thuộc UBND cấp tỉnh, huyện. Do đó, việc không hoàn thành nhiệm vụ cấp “sổ đỏ”  trong năm 2013 (theo Nghị quyết của Quốc hội) trước hết thuộc trách nhiệm của lãnh đạo tỉnh và Sở TN-MT địa phương. Đồng thời, Bộ TN-MT, Bộ Tài chính và một số Bộ khác cũng có trách nhiệm trong việc này. Kết thúc năm 2013, Bộ TN-MT sẽ đánh giá kết quả thực hiện, nếu không hoàn thành mục tiêu đề ra, Bộ TN-MT sẽ đề nghị Chính phủ quy rõ trách nhiệm và có biện pháp xử lý đối với các địa phương, Bộ ngành liên quan. Trong đó, có cả Bộ TN-MT do không hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Hiện nay, cả nước mới có 18 tỉnh, thành phố đã cơ bản hoàn thành cấp GCN đối với các loại đất chính. Trong đó, có 7 tỉnh đã hoàn thành cấp GCN đối với tất cả các loại đất.