Nhiều sai phạm trong việc quản lý, sử dụng đất tại Hà Giang

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa vào cuộc thanh tra và phát hiện hàng loạt sai phạm trong việc quản lý và sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 4-4-2016 của Thủ tướng Chính phủ tại Hà Giang.

Bùng nhùng chuyện giao đất

Thanh tra công tác giao đất, cấp giấy CNQSD đất, TTCP phát hiện, đất đai do các nông, lâm trường quốc doanh quản lý và sử dụng tại Hà Giang chủ yếu được giao trên bản đồ, không thực hiện đo đạc, cắm mốc, xác định ranh giới cụ thể trên thực địa. Vì vậy, việc quản lý, sử dụng đất, giao đất cũng không cụ thể.

Căn cứ để quản lý, giao đất là các bản đồ có độ chính xác thấp, hồ sơ giấy tờ cũ, không được hiệu chỉnh.

Đồng thời, hồ sơ giao đất, cho thuê đất chủ yếu được lập và ban hành kèm theo các quyết định thành lập nông, lâm trường. Do các nông, lâm trường tự quản lý, ít được giao nộp cho các cơ quan quản lý đất đai theo quy định.

Theo TTCP, đối với đất do các Ban quản lý rừng phòng hộ đang quản lý, sử dụng đến thời điểm hiện tại cũng chưa được đo đạc, xác định mốc giới, diện tích cụ thể để bàn giao thực địa.

Thậm chí, chưa có quyết định của cấp có thẩm quyền về giao đất giao rừng và cũng chưa được cấp giấy CNQSD đất đối với đất rừng được giao quản lý.

TTCP cũng xác định, công tác quản lý, lưu trữ hồ sơ liên quan đến đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh không khoa học, không kiểm soát được biến động tăng, giảm diện tích nói chung.

Đất rừng phòng hộ và đất tại các công ty lâm nghiệp qua các giai đoạn cũng không quản lý được.

Hồ sơ quản lý đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường của các huyện và các Ban quản lý rừng phòng hộ không được lưu trữ tại Sở Tài nguyên và Môi trường.

Theo TTCP, vào năm 1993, UBND huyện Bắc Quang cấp 2 giấy CNQSD đất trái thẩm quyền với tổng diện tích 17,42 ha cho Công ty lâm nghiệp Vĩnh Hảo, Công ty CP chè Hùng An, vi phạm Luật Đất đai đến nay chưa được UBND tỉnh Hà Giang chỉ đạo việc thu hồi theo quy định.

Ngoài ra, đất đã giao cho 3 công ty lâm nghiệp Cầu Ham, Ngòi Sảo, Vĩnh Hảo quản lý, sử dụng đã được UBND tỉnh Hà Giang thu hồi điều chỉnh từ 14.213,10 ha (năm 1999) giảm xuống còn 10.210,61 ha (năm 2011) nhưng 3 giấy CNQSD đất  đã cấp cho các công ty chưa được thu hồi để điều chỉnh diện tích và tên người sử dụng theo quy định.

Ngoài ra, công tác xử lý tranh chấp, lấn chiếm đối với diện tích 359,54 ha đất tại 4 công ty cho đến nay mới chỉ có Công ty cổ phần chè Hùng An là đã thực hiện 3,46 ha…

Đề nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm

Theo TTCP, việc thực hiện thu và quản lý nguồn thu tại Hà Giang cũng tồn tại nhiều thiếu sót. Cụ thể, việc triển khai các quy định của pháp luật về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh Hà Giang còn chậm, chưa kịp thời.

Căn cứ diện tích tự kê khai của các đơn vị để xác định số tiền phải thu từ cho thuê đất đối với 4 công ty là chưa phù hợp với thực tế sử dụng và các quyết định giao đất, cho thuê đất của UBND tỉnh Hà Giang.

Mặt khác, chính sách miễn, giảm tiền thuê đất theo Quyết định số 42/2012/QĐ-TTg ngày 8/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ tổ chức, đơn vị sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số tại khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2012 nhưng đến tháng 12/2015 các đơn vị sử dụng đất mới được UBND tỉnh Hà Giang chỉ đạo các cơ quan chức năng hướng dẫn làm hồ sơ, thủ tục được hưởng là chậm chễ, ảnh hưởng đến lợi ích của nhiều doanh nghiệp trên địa bàn.

Công tác thanh tra, kiểm tra đối với việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường chưa được chú trọng.

“Trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách, Chánh thanh tra tỉnh, Giám đốc các Sở: TN&MT, Sở NN&PTNT, Chủ tịch UBND các huyện: Bắc Quang, Quang Bình, Vị Xuyên, Yên Minh, Bắc Mê và Hoàng Su Phì; giám đốc các công ty Lâm nghiệp Cầu Nam, Ngòi Sao, Vĩnh Hảo và Công ty CP chè Hùng An”, TTCP khẳng định.

Trên cơ sở phát hiện các sai phạm, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Hà Giang nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân về những hạn chế, yếu kém trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý và sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh trên địa bàn.

Được biết, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đã đồng ý với kiến nghị của TTCP tại Kết luận thanh tra số 146/KL-TTCP. TTCP xem xét bổ sung trách nhiệm của Tổng công ty Giấy Việt Nam theo ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại văn bản số 1737/BNN-QLDN ngày 1/3/2018.

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang thực hiện kiến nghị của TTCP tại Kết luận thanh tra và ý kiến của Bộ TN&MT về việc quản lý, sử dụng đất của 4 Ban quản lý rừng phòng hộ và 3 công ty lâm nghiệp (Cầu Ham, Ngòi Sảo, Vĩnh Hảo) thuộc Tổng công ty Giấy Việt Nam và việc cổ phần hóa Công ty chè Hùng An, báo cáo kết qủa lên Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1/8/2018.