Nhiều dự án BT giá trị đội hàng nghìn tỷ đồng

- Báo cáo Kiểm toán Nhà nước gửi ĐBQH cho thấy, nhiều dự án hợp BT ở Hà Nội có giá trị sau kiểm toán chỉ bằng 1/3 so với ban đầu.

Trong năm 2018, Kiểm toán Nhà nước chọn 3 dự án BT để thực hiện xác định lại giá trị của hợp đồng BT cho thấy, giá trị sau kiểm toán là 1.727,3 tỷ đồng, bằng 39% giá trị hợp đồng BT ban đầu (1.727,3 tỷ đồng/4.421,1 tỷ đồng). Cả 3 dự án này đều nằm ở TP. Hà Nội.

Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 1.393 tỷ đồng, đồng thời chỉ rõ nhiều hạn chế, bất cập và sai sót qua thực hiện các hợp đồng BT.

Tại TP. HCM, Kiểm toán Nhà nước cũng tiến hành kiểm toán tại các khu công nghệ cao, kết quả cho thấy giá thuê đất trong khu công nghệ cao chưa áp dụng các phương pháp xác định giá đất theo quy định của Chính phủ; một số trường hợp cho phép miễn tiền thuê đất không đúng quy định; xác định giá thuê đất thấp hơn bảng giá đất quy định của Thành phố...

Ngoài ra, Kiểm toán Nhà nước còn phát hiện một số địa phương phân bổ, giao dự toán nhiều lần trong năm; phân bổ kinh phí cho đơn vị cấp dưới chưa có nhiệm vụ chi cụ thể; còn tình trạng chi không đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức, chi không đúng nguồn kinh phí...

Đặc biệt, qua đối chiếu thuế 2.605 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 41 địa phương, Kiểm toán Nhà nước xác định nộp ngân sách Nhà nước tăng thêm 1.769,4 tỷ đồng, nợ đọng thuế phát hiện tăng thêm 3.083,4 tỷ đồng.

Báo cáo cũng nêu một số kết quả nổi bật, như kiểm toán, đánh giá việc quản lý, sử dụng vốn ODA giai đoạn 2015-2017 đã kiến nghị xử lý tài chính 2.651,5 tỷ đồng.

Trở lại vấn đề dự án trên địa bàn TP. Hà Nội, năm 2017, Thanh tra Chính phủ cũng từng công bố nhiều sai phạm tại các dự án BT, BOT của Thủ đô. Theo đó, giai đoạn 2008-2012, UBND TP Hà Nội chưa thực hiện đúng việc lập, phê duyệt, công bố danh mục các dự án theo quy định. Từ đó các thông tin cần thiết về chủ trương đầu tư, các lĩnh vực, dự án kêu gọi đầu tư không được công bố rộng rãi, dẫn đến hạn chế số lượng nhà đầu tư, giảm tính minh bạch và cạnh tranh công bằng.

Tại một số dự án BT đã có hiện tượng cơ quan chức năng TP Hà Nội và cơ quan trực thuộc thẩm định, phê duyệt “ẩu” dẫn đến tăng tổng mức đầu tư dự án, ảnh hưởng đến việc tính toán, sắp xếp các phương án giao đất đối ứng để xác định thu tiền sử dụng đất.

Tại thời điểm thanh tra có 15 dự án theo hình thức hợp đồng BT nhưng chỉ có 1 dự án thực hiện đấu thầu, còn lại đều là chỉ định thầu.

Các dự án chỉ định thầu đều có lý do chung là các dự án cấp bách, cấp thiết nhưng UBND TP Hà Nội không thực hiện đúng quy trình, quy định, không có số liệu để chứng minh hay làm rõ thực trạng, mức độ chính xác của việc cấp bách hay cấp thiết.

Chính vì thế nhiều nhà đầu tư tại thời điểm được lựa chọn để thực hiện dự án nhưng năng lực tài chính hạn chế, không đảm bảo như Công ty CP Tasco đối với dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường Lê Đức Thọ- Xuân Phương.

Hầu hết các dự án đều bị chậm tiến độ so với yêu cầu và nguyên nhân được xác định chủ đầu tư không đủ năng lực huy động vốn, bố trí vốn chủ sở hữu tham gia vào dự án của Nhà đầu tư yếu kém không đảm bảo giải ngân theo tiến độ cam kết.

“UBND TP Hà Nội không thực hiện đúng quy trình lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định, đánh giá năng lực đối với một số nhà đầu tư không chính xác, thiếu chặt chẽ, lựa chọn ký hợp đồng để thực hiện dự án đối với một số nhà đầu tư không đảm bảo năng lực theo quy định”- kết luận nêu rõ.