Nhiều bất cập tại dự án đường sắt đô thị Hà Nội

Thanh tra Chính phủ khẳng định hợp đồng trọn gói có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến cách hiểu khác nhau giữa các bên

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra một số nội dung theo đơn tố cáo của ông Lương Xuân Bình, nguyên Phó trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị (ĐSĐT) Hà Nội, về dự án ĐSĐT Nhổn - ga Hà Nội. Cuộc thanh tra đột xuất được tiến hành theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình.

Rà soát, xác định lỗi các bên

Dự án ĐSĐT Nhổn - ga Hà Nội do Ban Quản lý ĐSĐT Hà Nội làm chủ đầu tư, tư vấn thực hiện là Công ty Systra (Pháp). Hợp đồng trọn gói với công ty tư vấn có trị giá hơn 10,6 triệu USD. Trong quá trình thực hiện, chủ đầu tư và tư vấn đã ký 3 phụ lục điều chỉnh thời gian thực hiện và giá hợp đồng. Giá trị hợp đồng sau điều chỉnh hơn 17,1 triệu euro, tăng hơn 6,5 triệu euro so với ban đầu.

Quá trình thanh tra, TTCP cho biết ngay khi triển khai đã nảy sinh những tồn tại, bất cập, bất hợp lý làm phát sinh vướng mắc giữa các bên. Theo đó, hợp đồng trọn gói có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến cách hiểu khác nhau giữa các bên. Dự án có quy mô lớn và phức tạp, lần đầu tiên áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam nhưng hợp đồng xác định thời gian 25 tháng, với tổng giá trị hơn 10 triệu euro là không khả thi, khó đáp ứng và chưa lường hết được với tính phức tạp khi thực hiện.

Theo kết luận thanh tra, Ban Quản lý ĐSĐT Hà Nội chưa có những quy định cụ thể đối với công tác thi công tuyến tàu điện ngầm. Đồng thời, đơn vị chưa có đội ngũ chuyên gia với chuyên môn tầm quốc tế, có đủ năng lực để xem xét, phê duyệt, thường xuyên phải tham khảo, lấy ý kiến các ngành dẫn đến làm chậm tiến độ dự án, làm tăng chi phí do thời gian kéo dài.

TTCP cho rằng việc tư vấn Systra tự kê khai thời gian chậm trễ, kéo dài làm căn cứ để tính tiền, trong đó có xác định lỗi của các bên nhưng Ban Quản lý ĐSĐT Hà Nội chưa kiểm tra đã thanh toán tiền cho tư vấn theo bảng kê của tư vấn là thiếu cơ sở. Điều này cần phải được rà soát lại để xác định lỗi bên nào thì bên đó phải chịu trách nhiệm đối trừ theo quy định của pháp luật.

"Việc thực hiện gói thầu về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của nhà thầu Tổng Công ty Xây dựng Lũng Lô đến thời điểm thanh tra công tác nghiệm thu và thanh quyết toàn vẫn chưa hoàn thành, do các nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó có nguyên nhân chính là hồ sơ nghiệm thu khối lượng không bảo đảm, có dấu hiệu sai khối lượng thi công, hồ sơ hoàn công chưa đúng quy định. Có hiện tượng không đúng với thực tế và không đúng với phương án kỹ thuật được phê duyệt…" - kết luận của TTCP nêu rõ.

Xem xét cả trách nhiệm vật chất

Liên quan đến nội dung ông Bình tố cáo bị trù dập, loại bỏ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí qua công tác cán bộ, TTCP cho biết chưa phát hiện có dấu hiệu trù dập. Ngoài ra, cơ quan thanh tra cho hay đến nay ông Bình chưa cung cấp được dấu hiệu cho thấy bị xâm hại hay đe dọa đến bản thân và gia đình ông.

Từ những bất cập nêu trên, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao chủ tịch UBND TP Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư dự án rà soát lại trách nhiệm của tư vấn Systra trong việc thực hiện nhiệm vụ theo hợp đồng trọn gói trước khi điều chỉnh, để xác định chi phí thuộc trách nhiệm phần lỗi của tư vấn và thực hiện giảm trừ khi quyết toán.

Ngoài ra, phải rà soát cả trách nhiệm vật chất của các đơn vị tư vấn có liên quan trong quá trình thực hiện dự án gây chậm trễ kéo dài dẫn đến phát sinh tăng chi phí và thực hiện việc giảm trừ khi quyết toán hợp đồng.

Kiến nghị xử lý trách nhiệm

Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị xử lý trách nhiệm đối với những tập thể, cá nhân có liên quan; yêu cầu UBND TP Hà Nội giải quyết theo thẩm quyền đối với những nội dung tố cáo về dấu hiệu vi phạm pháp luật trong công tác thanh tra của Thanh tra TP Hà Nội; Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, xem xét trách nhiệm trong việc thực hiện các công việc của dự án gây chậm trễ, dẫn đến tăng chi phí; UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo Ban Quản lý ĐSĐT Hà Nội, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Thanh tra TP Hà Nội kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan các vi phạm.