Di chuyển Nhà máy Tuyển than Hòn Gai - Quảng Ninh : Tầm nhìn và sự lãng phí

Nhà máy Tuyển than Hòn Gai do người Pháp xây dựng đã hoạt động được hơn 100 năm. Sau đó, do nhu cầu phát triển đô thị đã di chuyển ra khỏi trung tâm Hòn Gai khoảng... 5 km.

Mới hoạt động được 13 năm, lại có “lệnh” chuẩn bị chuyển. Để trả giá cho một lần di chuyển, với giá thành hiện nay sẽ tốn đến hàng chục ngàn tỉ đồng. Liệu có tiếp tục lãng phí tiền của nhà nước nữa hay không? Đó là điều đáng quan tâm.

Lãng phí bao nhiêu ?

Theo kế hoạch, nhà máy này phải di dời khỏi khu vực phía Nam Cầu Trắng (TP.Hạ Long) về khu Hà Khánh (phía Tây Bắc TP Hạ Long cách vị trí cũ khoảng 8 km). Nói là di dời chứ thực ra là xây dựng mới toàn diện, vì không thể dừng sản xuất và cho 1.500 cán bộ, công nhân nghỉ việc trong nhiều năm được.

Có thể tính toán sơ bô vê số tiền phải bỏ ra: Tiền đầu tư các băng tải chuyển than từ mỏ ra NM và ra cảng gần 2.200 tỉ đồng; giá thành vận tải than nguyên khai cho cả đời dự án gần 4.300 tỉ đồng (ở phương án tính cao nhất so với đơn giá hiện tại).

Nếu NM tuyển than được xây dựng trên mỏ than Suối Lại thì trữ lượng than để lại làm trụ bảo vệ NM mất khoảng 16 triệu tấn (tài liệu của Khoa Trắc địa - Bộ môn trắc địa - Trường ĐH Mỏ địa chất). Với giá xuất khẩu hiện nay trung bình khoảng 150 USD/tấn, tương đương với lượng tổn thất khoảng 50 ngàn tỉ đồng.

NM tuyển mới được xây dựng sẽ ảnh hưởng đến việc chi phí di chuyển địa điểm của các đơn vị thuộc Cty than Hòn Gai khoảng 41,4 tỷ đồng.

Hiện nay, cảng Nam Cầu Trắng đang là cảng nước sâu có thể cho tàu trọng tải 2000 DWT ra vào được. Nếu chuyển NM tuyển than Hòn Gai ra khu cảng Làng Khánh thì chỉ xà lan 500 DWT mới có thể ra vào. Để nạo vét luồng vào cảng Làng Khánh cho đạt hiệu quả vận tải thì cũng phải tiêu tốn đến 5.000 tỉ đồng.

Việc di chuyển một NM từ một góc thành phố này sang góc kia chỉ vì quy hoạch thêm vài trăm hộ dân gọn trong đô thị mà phải lãng phí đến số tiền tính bằng vài ngàn đến vài chục ngàn tỉ đồng (ước tính khoảng hơn 60 ngàn tỉ đồng) thì liệu có nên chăng ?

Không cần thiết

Trong khi sản lượng khai thác than của các mỏ trong vùng Hạ Long như: Cty than Hòn Gai, Cty than Núi Béo, Cty than Hà Tu, Cty than Hà Lầm sẽ có sản lượng giảm dần. Đến năm 2020 tổng sản lượng khai thác than của các mỏ này chỉ đạt khoảng 9, 4 triệu tấn than/năm.

Nếu tính tất cả các hộ tiêu thụ than tại chỗ như 2 NM nhiệt điện cùng 2 NM xi măng và các hộ tiêu thụ khác tính đến năm 2015 đã khoảng 7 triệu tấn than/năm. Như vậy, cầu đã dần đuổi kịp cung.

Thực tế cho thấy, vùng Hạ Long không có nhiều than tốt để xuất khẩu. NM tuyển chỉ đáp ứng cho nhu cầu xuất khẩu khoảng 700.000 - 800.000 tấn than/năm, chiếm 1% tổng số than sạch là không đáng kể. Sản lượng khai thác và tiêu thụ trong vùng gần tương đương nên chỉ cần sàng tại mỏ là được (giá sàng tại mỏ rẻ bằng ¼ giá sàng tại NM) có nghĩa là tiết kiệm 75.000 đồng/tấn.

Với công suất các nhà sàng tại mỏ hiện nay chiếm 77% sản lượng khai thác. Các mỏ hoàn toàn cải tạo để tăng 23% công suất, đủ phân loại than cho toàn vùng.

Một cách tính khác, để giải quyết cho bài toán: kinh tế - môi trường - xã hội thì chỉ cần vài % tổng số tiền đầu tư xây dựng NM tuyển than mới thì đã đủ xây dựng tuyến băng tải từ nơi khai thác về NM tuyển than phía Nam Cầu Trắng hiện nay, thay vì vận tải bằng ô tô và tàu hỏa gây ô nhiễm.

Vấn đề môi trường thì hoàn toàn yên tâm bởi NM tuyển than Hòn Gai là đơn vị đã và đang dẫn đầu ngành than về vấn đề môi trường (Giải thưởng Môi trường - năm 2008; Cúp Thương hiệu xanh Bền vững). Nếu tiếp tục xây tường bao quanh, vòm kín và trồng cây xanh bao vành đai thì sẽ khắc phục gần triệt để về môi trường tại khu vực.

Với 1500 lao động, tuyển 3 triệu tấn than/năm có thể giảm dần sản lượng và lao động đến năm 2020 chỉ còn dưới 1000 lao động và tuyển 2 triệu tấn than/năm là hợp lý.

Hơn nữa, sau năm 2015 nước ta có thể sẽ phải nhập khẩu than để cung ứng cho các NM nhiệt điện. Do đó xuất khẩu than sẽ giảm đi rất nhiều, thậm chí là dừng xuất khẩu. Khi đó, chỉ cần NM tuyển than Khe Chàm và Tuyển than Cửa Ông (TP.Cẩm Phả - Quảng Ninh) tuyển than là đủ (than phục vụ trong nước chỉ cần sàng mỏ vì tiết kiệm chi phí lớn).

DiaOcOnline.vn - Theo DĐDN