Cho 60 ngày 'chạy' giấy phép xây dựng

Từ 15.1, các công trình xây dựng sai phép sẽ bị cưỡng chế, tháo dỡ phần diện tích vi phạm thay vì được nộp phạt để tồn tại như trước.

Một điểm mới là người dân tiếp tục được cho 60 ngày để điều chỉnh giấy phép xây dựng. Sau thời gian này, nếu không bổ sung được giấy phép xây dựng (GPXD), công trình sẽ bị cưỡng chế, tháo dỡ.

Đập bỏ công trình vi phạm

Ông Lý Thanh Long, Chánh thanh tra Sở Xây dựng TP.HCM, cho biết theo quy định mới tại Nghị định 139 về việc xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng, kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở... thay thế 2 nghị định 180/2007 và 121/2013, có hiệu lực từ ngày 15.1 là trường hợp xây dựng sai GPXD cải tạo, sửa chữa; xây dựng sai GPXD mới sẽ bị xử phạt.

Trong cả hai trường hợp nêu trên, nếu công trình đã thi công xong thì buộc phải tháo dỡ phần diện tích vi phạm. Nếu công trình đang thi công vi phạm quy hoạch xây dựng, vi phạm chỉ giới xây dựng, lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình quốc phòng, an ninh giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, di tích lịch sử; xây dựng cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian đang được quản lý, sử dụng hợp pháp của tổ chức cá nhân khác... thì buộc phải tháo dỡ. Nếu sai phép mà không vi phạm những yếu tố trên thì chưa phải tháo dỡ mà được phép trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính để đề nghị điều chỉnh GPXD, hết thời hạn 60 ngày mà không được điều chỉnh thì phải tháo dỡ. Trường hợp được điều chỉnh mà công trình có diện tích không phù hợp giấy phép điều chỉnh thì phải tháo dỡ phần không phù hợp này.

Nói về quy định cho 60 ngày để người dân “chạy” GPXD, ông Long cho rằng quy định này là kế thừa quy định của Nghị định 180. Thời hạn này hợp lý để chủ nhà đề nghị cấp hoặc điều chỉnh GPXD.

Ông Long cũng cho biết những công trình bị xử phạt trước đây, nếu các quyết định xử phạt chưa được thực hiện xong thì tùy từng loại công trình mà có thể xem xét xử lý để tồn tại theo quy định tại điều 79, Nghị định 139.

Can thiệp quá sâu vào quyền của người dân

KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng hiện nay việc xây dựng sai phép, không phép tràn lan do luật cho phép đóng tiền phạt để tồn tại công trình vi phạm. Đây là tiền đề để người dân không coi trọng pháp luật, bởi cứ xây sai là được nộp phạt cho tồn tại. Ngoài ra, việc nhà nước quản lý lỏng lẻo, chưa xử lý nghiêm những cá nhân để xảy ra xây dựng sai phép cũng là nguyên nhân khiến tình trạng này nở rộ. Do đó, cần đưa lực lượng thanh tra xây dựng vào kỷ cương, nếu để xảy ra xây dựng sai phép thì cho nghỉ việc người chịu trách nhiệm. Làm được điều này, việc vi phạm tràn lan trong lĩnh vực xây dựng sẽ được giải quyết.

Còn theo PGS Nguyễn Văn Hiệp, nguyên Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, việc cấp phép xây dựng hiện nay nhà nước đang can thiệp quá sâu vào quyền của người dân, ở các nước không làm như vậy. Những người dân bình thường dành dụm cả đời mới có được số tiền lớn để cất nhà. Đến lúc xây mới thấy căn nhà không đẹp hoặc nhìn thấy một căn nhà nào đó đẹp hơn, muốn sửa thì phải cho người dân sửa, không nên bắt họ ở suốt đời trong căn nhà họ không hài lòng. “Cơ chế bao cấp hiện nay còn hiện hữu, nhà nước quyết định hết thay cho người dân, trong khi người dân có quyền định đoạt căn nhà của họ. Vấn đề là nhà nước tạo ra cơ chế để người dân có quyền định đoạt và không có nhũng nhiễu trong đó”, ông Hiệp phân tích.

Một chuyên gia xây dựng cho biết đa số các nước không đặt ra vấn đề cấp phép xây dựng, chính quyền chỉ quản lý chung, đơn giản thủ tục để người dân tự quyết mà không phải “trình, bẩm” cơ quan chức năng. Trong khi ở ta tiêu cực tràn lan bởi mấu chốt là luật can thiệp quá sâu vào chuyện cất nhà của người dân đến từng chi tiết, như cái móng phải làm sao, cái cột phải như thế nào... “Việc nhà nước quy định quá chặt trong một bản vẽ xin phép, quá nhiều chi tiết mà một nét vẽ xong không được sửa, can thiệp sâu vào như vậy hỏi sao bộ máy không “phình” ra, phát sinh nhũng nhiễu, tiêu cực, làm khó người dân?”, vị này cho hay.

Không nên lo lắng việc người dân “chạy” giấy phép xây dựng

"Chúng ta cứ sợ cho thời hạn 60 ngày để người dân chạy chọt, phát sinh tiêu cực. Tuy nhiên, không nên quá lo lắng bởi với tiêu cực chúng ta sẽ trị bằng pháp luật, bằng đồng lương để người dân, cán bộ nhà nước không dám làm bậy, không dám tham nhũng. Chúng ta lâu nay để tham nhũng tràn lan, để rồi giờ làm cái gì cũng sợ tiêu cực".

PGS Nguyễn Văn Hiệp