Bài học về đấu giá “đất vàng” từ khu đất công số 23 Lê Duẩn, quận 1

“Giá khởi điểm đấu giá là 558 tỷ đồng, có 13 doanh nghiệp tham dự đấu giá, sau 16 vòng đấu giá, mức giá thắng đấu giá lên đến 1.430 tỷ đồng, gấp 2,6 lần giá khởi điểm, giúp ngân sách nhà nước thu được đúng giá trị khu đất”, HoREA đề cập.

Nội dung này được Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) nêu trong văn bản gửi Thủ tướng cùng các bộ ngành liên quan về việc đánh giá thực trạng và các giải pháp phát triển mạnh thị trường quyền sử dụng đất.

Hiệp hội kiến nghị có cơ chế để "Quỹ phát triển đất" hoạt động hiệu quả và phối hợp chặt chẽ với "Tổ chức phát triển quỹ đất" để thực hiện được vai trò tạo quỹ đất sạch cho đầu tư phát triển; giải phóng mặt bằng theo quyết định thu hồi đất để thực hiện kế hoạch sử dụng đất theo quy hoạch đã được duyệt; thực hiện đấu giá đất để lựa chọn nhà đầu tư, góp phần tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng.

Theo Luật Đất đai, Quỹ phát triển đất được quy định tại Điều 111 có mục đích "để ứng vốn cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt", nhưng trên thực tế chưa hoạt động hiệu quả.

"Tổ chức phát triển quỹ đất" do Chính phủ thành lập theo Điều 68 Luật Đất đai đã quy định "Tổ chức phát triển quỹ đất có chức năng tạo lập, phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất; tổ chức thực hiện việc bồi thường. hỗ trợ và tái định cư; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; tổ chức thực hiện việc đấu giá quyền sử dụng đất và thực hiện các dịch vụ khác" (Theo quy định tại khoản (2.a) điều 5 Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ), nhưng trên thực tế, "Tổ chức phát triển quỹ đất" chưa hoạt động hiệu quả, chưa chuẩn bị được quỹ đất phục vụ đầu tư phát triển, nhất là chưa thể thực hiện chức năng đấu giá quyền sử dụng đất do hiện nay "cơ quan tổ chức đấu giá" là đơn vị sự nghiệp do Bộ Tư pháp quản lý.

Do vậy, để thực hiện quy định tại Khoản 4.c Điều 40 Luật Đất đai "Đối với dự án hạ tầng kỹ thuật, xây dựng, chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn thì phải đồng thời xác định vị trí, diện tích đất thu hồi trong vùng phụ cận để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở, thương mại, dịch vụ, sản xuất, kinh doanh"; Khoản 1.e Điều 118 quy định đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp "Giao đất, cho thuê đất đối với đất nhà nước thu hồi do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất", thì "Tổ chức phát triển quỹ đất" phải được phát huy đầy đủ vai trò và phải có cơ chế để thực hiện hiệu quả các quy định này. Như vậy, người có đất có điều kiện được bồi thường thỏa đáng, công bằng thì sẽ hạn chế tối đa việc khiếu kiện nhất là tình trạng khiếu kiện đông người về đất đai hiện nay; các nhà đầu tư có cơ hội tiếp cận quỹ đất một cách minh bạch, bình đẳng; và tạo được nguồn thu ngân sách rất lớn.

Hiệp hội đề nghị chỉ thực hiện việc chỉ định nhà đầu tư theo quy định của Luật Đấu thầu, nhất là trong các trường hợp đặc biệt theo điều 26 Luật Đấu thầu; hạn chế tối đa việc chỉ định nhà đầu tư đối với các khu đất vàng, hoặc khi thực hiện phương thức xây dựng - chuyển giao (BT), hợp tác công - tư (PPP), hoặc khi thực hiện chủ trương cổ phần hóa, hoặc trong quá trình thực hiện thu hồi quỹ đất do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước.

Theo đó, HoREA nêu ví dụ điển hình là bài học rất quý từ thực tiễn tổ chức thành công buổi đấu giá khu đất công tại số 23 Lê Duẩn, quận 1. Giá khởi điểm đấu giá là 558 tỷ đồng, có 13 doanh nghiệp tham dự đấu giá, sau 16 vòng đấu giá, mức giá thắng đấu giá lên đến 1.430 tỷ đồng, gấp 2,6 lần giá khởi điểm, giúp ngân sách nhà nước thu được đúng giá trị khu đất.

HoREA cũng nêu, để phát huy vai trò của Tổ chức phát triển quỹ đất thì cần phải cấp vốn ban đầu đủ để hoạt động (theo hình thức vay có hoàn trả), có phương pháp làm việc linh hoạt, và có cơ chế kiểm soát chặt chẽ đề phòng tiêu cực, tham nhũng.