Ám ảnh nhà nghiêng

Căn nhà số 171 Đinh Bộ Lĩnh, Q.Bình Thạnh, TP.HCM (phải) nghiêng “dựa” vào nhà bên cạnh - Ảnh: D.Đ.M

Trách nhiệm cơ quan quản lý

Lỗi từ khâu thiết kế, thi công

Ông Phan Phùng Sanh, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng TP.HCM, cho rằng nguyên nhân chính của vấn đề, là do công tác khảo sát địa chất ban đầu chưa thực sự được chú trọng, kéo theo những sai sót trong thiết kế và thi công. Thực tế, việc triển khai ồ ạt các công trình xây dựng hạ tầng, khu công nghiệp, cao ốc... mà chưa thực sự quan tâm đến yếu tố địa chất như thời gian qua đã kéo theo các tai biến địa chất, đe dọa nghiêm trọng đến sự ổn định, gây biến dạng, nghiêng lún, hư hỏng kết cấu các công trình xây dựng.

Rà soát nhà nghiêng trên toàn TP.HCM Sở Xây dựng TP.HCM vừa có công văn khẩn gửi 24 quận, huyện đề nghị khẩn trương kiểm tra, rà soát các công trình nhà ở riêng lẻ trên địa bàn TP; thống kê, báo cáo Sở Xây dựng các trường hợp nhà hư hỏng, nghiêng lún nguy hiểm, nhà có nguy cơ sập đổ để có phương án phòng tránh sự cố, đảm bảo an toàn và mỹ quan đô thị.

"Với thực trạng địa chất đó, để xây dựng các công trình cao tầng thì phải chú trọng đến giải pháp nền móng, nhưng thực tế công tác này thường bị chủ đầu tư bỏ qua, trong khi việc giám sát của cơ quan quản lý không hiệu quả. Nhiều trường hợp đầu tư tiếc chi phí khảo sát, xử lý nền móng mà quên nghĩ đến hậu quả khi nhà nghiêng lún thì có thể tốn gấp nhiều lần để khắc phục, chưa kể tình trạng mất an toàn rình rập" - ông Sanh nói.

Ông Bùi Trung Dung - Cục phó Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) - cho biết, theo quy định, nhà lún, nghiêng được xem là công trình có sự cố và Sở Xây dựng các địa phương sẽ là đơn vị chịu trách nhiệm đứng ra giải quyết. Theo ông Dung, khi phát hiện nhà bị lún, nghiêng, cách xử lý tốt nhất là vận động chủ sở hữu tự xử lý và Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục cấp giấy phép xây dựng hoặc sửa chữa, cho thuê mặt bằng tạm cư, mặt bằng thi công.

“Đối với nhà lún nghiêng được Sở Xây dựng đánh giá là nguy hiểm thì chính quyền quyết định đình chỉ hoạt động khai thác ngôi nhà, yêu cầu khắc phục xong sự cố mới được sử dụng tiếp. Chính quyền cũng có thể áp dụng biện pháp cưỡng chế tháo dỡ, nhưng nếu người dân không thông báo về sự cố, không khiếu kiện đối với chủ ngôi nhà bị nghiêng thì chính quyền chưa thể can thiệp. Trên thực tế, người dân sống gần ngôi nhà bị nghiêng mặc dù lo lắng nhưng họ không nghĩ tới việc thông báo về sự cố đến các cơ quan hữu trách” - ông Dung nói.

Các cấp quản lý không thể vô can

TS Trần Chủng - nguyên Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng cho rằng - có nhiều nguyên nhân dẫn đến tai nạn sập hoặc nghiêng lún nhà nhưng các cấp quản lý không thể vô can. Bởi, trách nhiệm của cơ quan quản lý là phải thường xuyên kiểm tra, khảo sát để nhận dạng các nguy cơ mất an toàn đối với công trình xây dựng, trong đó có nhà ở của người dân, từ đó đưa ra cảnh báo ở các mức độ khác nhau để người dân có ứng xử phù hợp.

Các trường hợp nhà ở nghiêng lún là vi phạm quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng. Tuy vậy, theo ông Nguyễn Văn Hiệp - Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, không thể xử phạt chủ đầu tư và nhà thầu, bởi hầu hết các công trình này đều có dấu hiệu nghiêng lún, hư hỏng từ nhiều năm nay nên đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính (tối đa 2 năm). Như vậy, đáng lẽ phải phát hiện, xử phạt và yêu cầu khắc phục từ sớm thì các cơ quan quản lý lại để dây dưa nhiều năm nay. Từ năm 2007, Sở Xây dựng đã có văn bản yêu cầu các quận, huyện (nhất là Q.Bình Thạnh) giám sát khắc phục các công trình nghiêng lún song việc thực hiện không triệt để.