Việt kiều mua nhà còn nhiều gian nan

Chính sách cho phép người nước ngoài nói chung, bà con Việt kiều nói riêng được sở hữu nhà tại Việt Nam đã có từ khá lâu.

Tuy nhiên đến nay số lượng người sở hữu khá ít, nhiều người mua nhà không qua đường “chính ngạch” mà qua đường “tiểu ngạch” do ngại vướng thủ tục.

Nhiều thắc mắc được giải đáp

Tại Hội nghị phổ biến thông tin, chính sách pháp luật về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất (gọi là Giấy chứng nhận- GCN) đối với người Việt Nam ở nước ngoài (gọi tắt là Việt kiều), do Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức hôm 31-10, ông Dư Huy Quang, Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TPHCM, cho biết điều kiện đầu tiên để Việt kiều được cấp GCN là phải nhập cư về Việt Nam. Theo đó, đối với trường hợp sử dụng hộ chiếu Việt Nam phải còn giá trị và đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh. Trường hợp mang hộ chiếu nước ngoài, ngoài điều kiện giá trị và đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh, cần kèm theo giấy tờ chứng minh còn quốc tịch Việt Nam hoặc giấy tờ xác nhận là người gốc Việt. “Chỉ đủ điều kiện này cơ quan cấp GCN mới thực hiện việc cấp GCN”- ông Quang cho hay.

Liên quan đến việc nhập cư trong bao lâu mới được cấp GCN, ông Quang cho biết, các quy định hiện hành không quy định thời gian, miễn là được nhập cư, thỏa các điều kiện trên và là đối tượng được cấp GCN.

Một Việt kiều quốc tịch Canada cho biết: ông có hộ chiếu Việt Nam còn giá trị đến năm 2023. Hiện ông cư ngụ tại quận 5, nhưng khi đi làm hồ sơ xin cấp GCN tại quận 5, cơ quan cấp GCN yêu cầu ông phải có giấy xác nhận là người gốc Việt vậy đúng hay sai?

Ông Dư Huy Quang cho biết: Đòi hỏi này của cơ quan cấp GCN là sai. Vì theo quy định hiện hành, Việt kiều nếu có hộ chiếu Việt Nam chỉ cần thêm điều kiện được đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh là được cấp GCN, chứ không cần phải có giấy tờ chứng minh còn quốc tịch Việt Nam hoặc giấy tờ xác nhận là người gốc Việt.

Ông Quang hướng dẫn trường hợp này về Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai quận 5 làm thủ tục cấp GCN. Nếu văn phòng này không giải quyết, có thể liên hệ Văn phòng Đăng ký đất đai TPHCM để được giải quyết ngay.

Bà Thanh Dung, Việt kiều Đức, ngụ tại quận 9 TPHCM, cho biết: bà đang đứng tên trên GCN nhà đất tại quận 9. Do vừa đổi hộ chiếu mới (hộ chiếu được cấp tại Đức) vì hộ chiếu hết hạn, nên lần này về Việt Nam để làm thủ tục cập nhật số hộ chiếu mới vào GCN nhà đất cho đồng bộ các giấy tờ liên quan, nhưng bà đang gặp khó khăn vì cơ quan cấp GCN tại quận 9 yêu cầu bà chứng minh 2 hộ chiếu trên là 1 người sử dụng. Tuy nhiên, khi bà yêu cầu bên phía Đại sứ quán Đức làm giấy xác minh 2 hộ chiếu là một người, thì cơ quan này không đồng ý vì họ cho rằng hộ chiếu mới được cấp đang có giá trị, thì tại sao phải chứng minh bà là người đã sử dụng hộ chiếu cũ hết hạn?
“Ngay cả khi tôi trình cho cơ quan cấp GCN hộ chiếu cũ để chứng minh rằng tôi đổi hộ chiếu vì đã hết hạn, nhưng họ cũng không đồng ý cho tôi cập nhật trên GCN số hộ chiếu mới và tôi không biết đi đâu để chứng minh việc này theo quy định của cơ quan cấp GCN tại quận 9” - bà Dung bày tỏ.

Giải đáp về việc này, ông Quang cho rằng những khó khăn của bà Dung đang gặp phải là do cơ quan cấp GCN tại địa phương không chấp nhận thủ tục. Ông Quang hướng dẫn bà Dung liên hệ trực tiếp với Văn phòng Đăng ký đất đai TPHCM tại số 12 Phan Đăng Lưu, quận Bình Thạnh, TPHCM để được hướng dẫn thủ tục giải quyết.

Nhanh chóng khắc phục khó khăn

Theo thống kê của Sở Xây dựng, đến ngày 15-5-2017, có 15 trường hợp người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân người nước ngoài được cấp chứng nhận sở hữu nhà ở. Như vậy số lượng bà con Việt kiều mua nhà được cấp GCN còn quá ít do với lượng kiều bào tại TPHCM.

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Vĩnh Tuyến có công văn gửi các sở Xây dựng, Tài nguyên-Môi trường, Quy hoạch-Kiến trúc, Tư pháp, Công an TPHCM về việc chấn chỉnh công tác giải quyết hồ sơ cấp GCN cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà tại TPHCM. Theo đó, UBND TP phê bình thủ trưởng các đơn vị có liên quan chậm triển khai thực hiện chỉ đạo của UBND TP trong việc xác định khu vực cần bảo đảm an ninh, quốc phòng, không cho phép tổ chức, cá nhân người nước ngoài sở hữu nhà ở. Điều này gây chậm trễ trong việc giải quyết hồ sơ cấp GCN cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà trên địa bàn TP.

Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến yêu cầu Giám đốc Sở Xây dựng khẩn trương phối hợp các đơn vị để xác định khu vực cần bảo đảm an ninh, quốc phòng tại TP. Đồng thời, khẩn trương xác định cụ thể danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại không cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài được quyền sở hữu, và công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của Sở Xây dựng.
Để tạo cơ sở pháp lý cho Sở Tài nguyên-Môi trường cấp GCN cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà ở trên địa bàn, lãnh đạo TP cũng giao Giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường tăng cường kiểm tra, rà soát việc giải quyết hồ sơ cấp GCN cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài mua nhà.

Theo khảo sát từ các văn phòng công chứng, đa phần trường hợp người nước ngoài đến công chứng mua nhà nhằm để ở lâu dài chứ không phải mua đi bán lại. Tuy nhiên, khi nghe công chứng viên giải thích về việc phải đợi xác định khu vực không cho phép tổ chức, cá nhân người nước ngoài sở hữu nhà ở, họ đã thay đổi vì lo sợ không được cấp GCN.