Tiêu chí đánh giá không gian công cộng

Việc phân tích các không gian là sự mổ xẻ để tìm ra thành công của các không gian đô thị. Lí giải hiệu quả cảm xúc mà không gian đó mang lại cho con người. Vấn đề đặt ra là, thế nào là một không gian đô thị được quy hoạch, thiết kế và xây dựng thành công? Việc thống nhất các tiêu chí để đánh giá rõ ràng là một việc làm rất cần thiết.

Mỗi một nhà nghiên cứu về đô thị, thiết kế đô thị đều có thể đưa ra những quan điểm của mình về vấn đề này. Không đơn giản chỉ trên ba khía cạnh: công năng, bền vững, thẫm mỹ như tiêu chí đánh giá các công trình kiến trúc. Không gian đô thị với các mục tiêu và đặc tính sử dụng đa dạng đòi hỏi được đánh giá trên nhiều khía cạnh khác nhau.

1. Tiêu chí công năng:

Một không gian công cộng thành công trước hết phải là một không gian đô thị được sử dụng có hiệu quả. Không gian có chức năng đa dạng, có tần suất sử dụng trong ngày và theo mùa cao. Một tuyến phố đi bộ tốt là tuyến phố có thể hoạt động cả ban ngày và ban đêm, ngày thường cho hoạt động thương mại, ngày lễ có thể phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động văn hóa, lễ hội. Một không gian công cộng tốt cần có sự tham gia của các hoạt động công trình xung quanh. Không thể có không gian tốt nếu bố trí các công trình quay lưng ra không gian công cộng hoặc ngăn cách chúng bằng những hàng rào. Bởi nếu vậy thì ý nghĩa công cộng chỉ còn là thuần chất mặt hình thức và không hấp dẫn được các hoạt động xã hội.

Một góc phố mua sắm sầm uất ở Thượng Hải. Ảnh: virtualtourist.

2. Tiêu chí về thẫm mỹ:

Không gian đô thị phải đẹp, tạo được cảm xúc lành mạnh cho con người và tất nhiên không đối lập với các tính chất công năng. Một khu thương mại cần có sự sôi động, một khu hành chính có vẻ đẹp sang trọng, một không gian mở lại cần một vẻ đẹp nhẹ nhàng trong sự hài hòa với cảnh sắc thiên nhiên… Việc vận dụng các lí thuyết về thị giác hay tổ hợp không gian theo tỉ lệ, hình khối, bố trí các công trình nghệ thuật công cộng… cũng chính là để đạt tới tiêu chí này.

3. Tiêu chí xã hội:

Không gian đô thị thành công phải là không gian thu hút được nhiều đối tượng tham gia, có các hoạt động xã hội phong phú. Tiêu chí này cần được coi trọng bởi xét cho cùng thì mục tiêu của không gian đô thị là phục vụ co cả cộng đồng.

Một không gian quảng trường tốt phải thu hút được nhiều đối tượng tới không phân biệt tầng lớp, giàu nghèo, có các hoạt động xã hội gắn với cộng đồng. Một không gian công cộng có tỷ lệ đẹp nhưng vì những lí do chính trị, sắc tộc… chỉ phục vụ cho một nhóm người thì cũng không thể coi là không gian thành công.

Ý nghĩa xã hội còn cần được đánh giá qua ý thức của cộng đồng dân cư với không gian đó, không gian được người dân coi là "nơi chốn" của mình thể hiện trên thái độ quan tâm và giữ gìn vẻ đẹp, sự sạch sẽ cũng như bảo vệ các tiện nghi công cộng trong không gian.

Khu phố tấp nập Hồng Kông.

4. Tiêu chí tiện nghi:

Đây chính là tiêu chí thể hiện sự văn minh của một đô thị, đảm bảo cho chất lượng của không gian. Ghế nghỉ, chỗ ngồi, trạm điện thoại, vệ sinh công cộng, thùng rác, chỗ chờ xe buýt… là tiện nghi thiết yếu. Đây cũng là yếu tố hỗ trợ cho việc tổ chức tốt các hoạt động xã hội trong không gian.

Tiêu chí này có thể được đánh giá trên nhiều khía cạnh: chất lượng chỗ ngồi, môi trường trong không gian, chất lượng đèn chiếu sáng, các tiện nghi phục vụ (điện thoại, chỗ rút tiền), chỗ để xe, vệ sinh công cộng…

Trạm chờ xe buýt.

5. Tiêu chí liên kết, tiếp cận:

Không gian đô thị tốt là không gian được liên kết thuận tiện bằng cả liên kết giao thông và liên kết không gian.

Liên kết không gian: không gian dễ dàng được nhận biết từ bên ngoài cũng như có sự hướng dẫn hợp lí, có sự liên kết hợp lí giữa không gian này với không gian khác.

Liên kết giao thông: tạo khả năng tiếp cận không gian bằng các phương tiện giao thông cá nhân và công cộng tốt. Những không gian quan trọng cần có tuyến xe buýt xe điện, thậm chí là tuyến tàu điện ngầm dẫn tới.

	Phân Tích Và Cảm Nhận Không Gian Đô Thị
	NXB KHKT- Phạm Hùng Cường
	Giá bán: 45.000 VND