Trầy trật "xin" sổ đỏ

Nhiều hộ dân không khỏi ám ảnh khi nhắc đến chuyện đi làm sổ đỏ. Bao nhiêu vụ khiếu nại, tranh chấp cũng xuất phát từ chủ quyền đất đai

Theo báo cáo từ Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) TP HCM, TP hiện có 20.586 trường hợp đủ điều kiện để cấp sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) nhưng người dân không chịu làm dù các thủ tục đã thông thoáng hơn trước. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 08, đề nghị rút ngắn thời gian cấp sổ đỏ từ 30 ngày còn 20 ngày. Tuy nhiên, khảo sát thực tế của phóng viên cho thấy nghịch lý là rất nhiều trường hợp người dân đi làm sổ đỏ đã phải năm lần bảy lượt kê khai các biểu mẫu mà kết quả chẳng thấy đâu.

Điệp khúc "trả hồ sơ bổ sung"

Bà Trần Thị Ngọc Cúc (ngụ xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh, TP HCM) cho biết: "Ông bà tôi để lại miếng đất trên đường Tân Nhiễu cho 4 người con. Hai năm trước, tôi muốn tách thửa để đăng ký sổ đỏ nhằm thế chấp ngân hàng vay vốn làm ăn nhưng từ đó đến nay, cứ mang hồ sơ lên VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh là gặp trắc trở. Lúc thì chỉnh lại thông tin tờ khai, khi thì phải bổ sung giấy tờ nộp thuế".

Theo bà Cúc, gần đây nhất, vào tháng 12-2017, bà nộp bổ sung lần nữa thì được phát một biên nhận vào ngày 10-1 đến nhận sổ đỏ. Thế nhưng, đến hẹn thì nhân viên VPĐKĐĐ huyện nói đã chuyển lên Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) TP HCM và bảo bà… chờ thông báo mới.

Sáng 16-3, tại VPĐKĐĐ quận Bình Tân, chúng tôi gặp không ít trường hợp người dân nộp biên nhận nhưng bị trả về để bổ sung hồ sơ. Bà Phạm Thị Thu Hường (ngụ đường Mã Lò, quận Bình Tân) bức xúc: "Năm nay là năm thứ 3 tôi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ nhưng vẫn chưa xong. Lúc trước, chồng tôi đi làm thủ tục rồi bị tai nạn mất. Không biết tới lúc có được cái sổ đỏ, tôi còn sống hay không?".

Bà Hường cho biết có người gợi ý thông qua "cò" làm thủ tục cho nhanh nhưng với giá 60 triệu đồng, chưa tính phát sinh, nên gia đình bà không kham nổi. Cứ có dịp rảnh là bà lại đón xe buýt tới cơ quan nhà nước, thực hiện theo các yêu cầu để được cấp sổ đỏ .

Chủ đầu tư làm nhưng dân chịu

Một nghịch lý khác khiến không ít trường hợp rơi vào tình trạng "quýt làm cam chịu". Điển hình là dự án khu dân cư Hiệp Bình Chánh (còn gọi là khu dân cư Sông Đà, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức) do Công ty CP Đầu tư Đại Hải làm chủ đầu tư với 419 nền đất nhưng chỉ mới 30% số hộ được nhận sổ đỏ.

Ông Đặng Minh Quý (ngụ đường số 18) cho biết đã góp vốn mua đất từ năm 2004, đóng 10% tiền làm sổ đỏ cho chủ đầu tư nhưng 14 năm qua vẫn chưa thấy mặt mũi sổ đỏ thế nào. Cùng cảnh ngộ với ông Quý là hơn 260 hộ dân khác sống thấp thỏm chờ chủ đầu tư gửi thông báo đi làm thủ tục sổ đỏ như cam kết. Quá bức xúc, các hộ dân gửi đơn kiến nghị lên quận Thủ Đức mới té ngửa khi quận thông báo chỉ cấp sổ đỏ cho 154 hộ dân. Phần lớn sổ đỏ còn lại chưa tách được do đã bị cầm cố ở nhiều ngân hàng khác nhau.

Theo ông Quý, ở khu dân cư này còn có tình trạng cùng một nền đất nhưng có nhiều người nhận là chủ dẫn đến tranh chấp. Trong chương trình Lắng nghe và Trao đổi của Đài Truyền hình TP HCM tổ chức vào giữa năm 2017, ông đã đại diện các hộ dân phản ánh trực tiếp về vấn đề này với lãnh đạo cao nhất HĐND TP và các cơ quan, ban ngành liên quan. Khi đó, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, Chủ tịch HĐND TP, đã yêu cầu các sở, ngành vào cuộc giải quyết rốt ráo việc cấp sổ đỏ cho người dân nhưng đến nay vẫn chưa thấy động tĩnh gì.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, TAND quận 3 đang thụ lý vụ kiện của ngân hàng đối với chủ đầu tư là Công ty CP Đầu tư Đại Hải. Trong khi đó, UBND quận Thủ Đức cho biết đã nhiều lần làm việc với chủ đầu tư và đề nghị xúc tiến tách thửa cấp sổ đỏ cho người dân.

Tại quận 7, hàng chục hộ dân ở khu dân cư phường Phú Mỹ dù đã xây nhà, có người ở hàng chục năm nhưng vẫn chưa có sổ đỏ. Bà Trần Kim Phụng (ngụ lô G) cho biết nền đất bà mua được chủ đầu tư thiết kế bản vẽ mẫu, đóng tất cả chi phí để xin cấp phép xây dựng... Tuy nhiên, khi thực hiện công trình xong, người dân đến làm thủ tục cấp sổ đỏ thì hồ sơ bị trả lại với lý do "nhà xây dựng phát sinh mái che thang diện tích 40,25 m2".

"Thiết kế sai thì phải xử lý chủ đầu tư, sao bắt chúng tôi phải điều chỉnh khi mọi thứ đã xây xong?" - bà Phụng băn khoăn.

Ông Dư Huy Quang, Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP HCM:

Sẽ phối hợp với quận - huyện hỗ trợ người dân

Hiện TP HCM còn khoảng 52.321 trường hợp chưa được cấp sổ đỏ. Trong đó, 20.586 trường hợp đủ điều kiện cấp sổ đỏ nhưng người dân chưa quan tâm. Tính đến nay, đã có 10.000 trường hợp mua bán nhà bằng giấy tờ tay rơi vào khoảng thời gian sau ngày 1-7-2004 đến trước 1-1-2018 được phép làm sổ đỏ theo Nghị định 01/2017.

Sắp tới, văn phòng sẽ phối hợp với quận - huyện để hỗ trợ người dân làm thủ tục thuận lợi nhất.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN-MT TP HCM:

Hồ sơ trễ hẹn do nhiều yếu tố

Việc hồ sơ trễ hẹn là do phần lớn người dân mua bán nhà bằng giấy tờ tay hay không bảo đảm diện tích tối thiểu để tách thửa. Số ít vướng vào pháp lý, nguồn gốc lịch sử… Một nguyên nhân khách quan khác là năm 2016, Tổng cục Quản lý Đất đai - Bộ TN-MT yêu cầu trước khi cấp giấy phải xử lý vi phạm. Vì vậy, UBND TP giao thẩm quyền này cho quận - huyện thực hiện. Tuy nhiên, đến năm 2017, Tổng cục Quản lý đất đai lại có những hướng dẫn mới, rằng Sở TN-MT sẽ thẩm định giải quyết nên quận - huyện chuyển lên, gây dồn ứ.

Luật sư Nguyễn Tri Đức, Đoàn Luật sư TP HCM:

Nên xã hội hóa dịch vụ cấp sổ đỏ

Hầu hết ai đi làm sổ đỏ cũng gặp muôn kiểu khó khăn. Chính quyền nên đồng ý cho một đơn vị tư nhân tham gia làm dịch vụ hỗ trợ cấp sổ đỏ. Một mặt là để kiểm soát, tránh tình trạng cán bộ xử lý và tiếp nhận hồ sơ có dấu hiệu tiêu cực; mặt khác, nhà nước có thể kiểm soát được mọi hoạt động.