Nhà ở giá rẻ - được gì sau những thay đổi về chính sách?

Dù không quá rầm rộ như phân khúc căn hộ cao cấp, nhưng phân khúc chung cư tầm trung cũng đã có sự trở lại khá ấn tượng trong 2 năm qua và một trong những nguyên nhân chính giúp phân khúc này có thanh khoản tốt là nhờ tác động tích cực từ chính sách.

Nhiều người được tiếp cận nhà ở

Trước năm 2014, thị trường bất động sản phát triển khá thiếu ổn định, khi thì sốt nóng, khi lại trầm lắng, thậm chí là đóng băng. Thời điểm đó, một nghịch lý đã diễn ra trên thị trường khi lượng hàng tồn lên tới 130.000 tỷ đồng, nhưng nhiều người có nhu cầu về nhà ở lại không thể mua được nhà.

Trước thực trạng này, nhiều giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản đã được ban hành, trong đó phải kể đến Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia (ban hành ngày 30/11/2011). Tiếp đó, ngày 7/1/2013, Chính phủ ban hành Nghị quyết 02, trong đó có các giải pháp hỗ trợ cho thị trường bất động sản.

Để triển khai Chiến lược nhà ở quốc gia và Nghị quyết 02 của Chính phủ, nhiều văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành đã được ban hành với nhiều ưu đãi cho chủ đầu tư và người mua nhà tại các nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp như miễn, giảm thuế, tiền sử dụng đất, ưu đãi lãi suất, đặc biệt là sự ra đời của gói 30.000 tỷ đồng…

Đặc biệt, năm 2014, Luật Nhà ở sửa đổi và Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/7/2015 tiếp tục đưa ra các quy định ưu đãi cho người mua nhà, cũng như doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội.

Ngoài tạo cơ chế ưu đãi, với những quy định hướng tới việc bảo vệ người mua nhà như yêu cầu chủ đầu tư phải có bảo lãnh của ngân hàng thương mại trước mở bán những dự án nhà ở hình thành trong tương lại, hay phải làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất..., đã giúp khách hàng có thêm niềm tin.

Với tổng hòa các giải pháp được thực hiện, theo đánh giá chung của hầu hết các chuyên gia, thị trường bất động sản đã từng bước được cải thiện, phục hồi tích cực, khắc phục tình trạng lệch pha cung - cầu, giúp nhiều người thu nhập thấp có nhà ở.

Theo Bộ Xây dựng, tính đến hết tháng 12/2015, diện tích bình quân nhà ở toàn quốc đạt khoảng 22,0 m2 sàn/người (tăng 1,1 m2 sàn/người so với năm 2014 và tăng 4,5 m2 sàn/người so với năm 2010). Trong năm 2015, cả nước phát triển thêm khoảng 1 triệu m2 nhà ở xã hội khu vực đô thị, đưa tổng diện tích nhà ở xã hội khu vực đô thị đạt khoảng 2,8 triệu m2.

Tính chung trong giai đoạn 2011-2015, thông qua các chương trình phát triển nhà ở xã hội trọng điểm, đến nay, đã có khoảng 780.000 hộ gia đình, tương đương khoảng trên 3 triệu người nghèo, người thu nhập thấp được cải thiện chỗ ở.

Cần đẩy mạnh phát triển nhà giá rẻ

Dù đã có nhiều sự cải thiện và nguồn cung phân khúc căn hộ giá tầm trung đã tăng lên, nhưng vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu.

Số liệu thống kê từ các đơn vị nghiên cứu thị trường cho thấy, số lượng dự án căn hộ thương mại có mức giá trên dưới 1 tỷ đồng/căn tại Hà Nội và TP. HCM hiện nay không còn nhiều và chủ yếu là nằm ở khá xa trung tâm. Từ đầu 2015 đến nay, nguồn cung căn hộ giá bình dân tăng từ 10 - 15%, nhưng so với phân khúc trung cấp, cao cấp, thì vẫn còn khoảng cách khá lớn. Nguồn cung của 2 phân khúc này trong hơn 1 năm rưỡi vừa qua vẫn chiếm từ 60 - 70% tổng nguồn cung căn hộ trên thị trường, trong khi nguồn cầu giá rẻ lại chiếm từ 60 - 70% toàn thị trường hiện nay.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) cho rằng, thị trường chỉ thực sự phát triển bền vững khi đáp ứng nhu cầu của đại đa số bộ phận dân chúng, mà cụ thể ở đây là người có thu nhập thấp. Phân khúc nhà ở thương mại với căn hộ 1 - 2 phòng ngủ, giá bán trên dưới 1 tỷ đồng/căn rất thu hút khách hàng, nhưng nguồn cung không nhiều.

Còn TS. Huỳnh Thế Du, Đại học Fulbright cho rằng, nghịch lý giữa giá nhà và thu nhập của người dân khiến cơ hội có nhà ở của người dân vẫn còn rất thấp. Theo ông Du, với giá nhà 9,7 triệu đồng/m2, thì những người có thu nhập từ 5 - 7,7 triệu đồng/tháng gần như không thể mua được nhà. Trong khi đó, những người với thu nhập từ 10,2 - 14,3 triệu đồng/tháng, chỉ mua được nhà ở với diện tích rất nhỏ, từ 39-55 m2.

Theo nhận định của ông Trần Ngọc Hùng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, việc khuyến khích doanh nghiệp phát triển nhà ở giá rẻ, nhà ở bình dân cho người thu nhập thấp trong thời gian vừa qua đã được Chính phủ quan tâm đẩy mạnh, đáp ứng được mong mỏi của nhiều người. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề xung quanh câu chuyện này, đặc biệt là cơ chế hỗ trợ về tài chính để người thu nhập thấp có thể tiếp cận được nhà ở vẫn còn nhiều điểm nghẽn, chưa đồng bộ và có tầm nhìn dài hạn.