Kiểm toán nhà nước: Nhiều dự án tăng tầng, phá vỡ quy hoạch

Kiểm toán nhà nước (KTNN) mới đây đã chỉ ra hàng loạt sai sót trong công tác giao đất và nghĩa vụ tài chính của các địa phương trong Báo cáo về việc quản lý, sử dụng đất dự án khu đô thị 2013-2016.

7 tỉnh, thành phố nằm trong danh sách của KTNN bao gồm Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Lào Cai, TP.HCM, thị xã Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa), TP. Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa). Từ đó, KTNN phát hiện nhiều sai sót, bất cập và kiến nghị xử lý tài chính, tăng thu cho ngân sách Nhà nước.

Nhiều dự án tăng tầng, sai quy hoạch

KTNN phát hiện về phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch còn chưa sát với nhu cầu, tình hình sử dụng đất thực tế, chất lượng lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi t iết còn yếu kém nên quá trình triển khai thực hiện dự án phải điều chỉnh nhiều lần do trùng lắp quy hoạch với các dự án khác hoặc không phù hợp với quy hoạch chung, quy hoạch giao thông và xây dựng đô thị.

Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu quy hoạch xây dựng chưa đảm bảo theo quy chuẩn xây dựng Việt Nam và các quy định hiện hành như diện tích đất bố trí xây dựng trường học, mầm non, y tế không đủ nhu cầu tại chỗ, bố trí đất làm bãi đỗ xe, cây xanh thiếu so với quy định; khoảng cách giữa các dãy nhà cao tầng chưa đảm bảo mức tối thiểu theo quy chuẩn...

Đặc biệt, KTNN phát hiện một số dự án phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch nhưng không tiếp thu đầy đủ ý kiến các bộ, ngành chức năng dẫn đến một số chỉ tiêu không phù hợp quy định; quy hoạch 1/500 không tuân thủ quy hoạch 1/2.000 được duyệt, làm phá vỡ quy hoạch chung.

Ngoài ra, việc điều chỉnh quy hoạch một số dự án tại các thành phố lớn được quy hoạch theo hướng tăng tầng, vượt tầng và chiều cao tầng theo quy định, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ hoặc bổ sung chức năng nhà ở vào các lô đất thương mại, văn phòng, giảm diện tích công cộng, cây xanh… Điều này ảnh hưởng lớn tới hệ thống hạ tầng đặc biệt là giao thông đô thị, y tế, giáo dục, làm giảm chất lượng sống dân cư.

KTNN cũng chỉ ra nhiều sai sót trong công tác giao đất, cụ thể một số địa phương không thực hiện lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức đấu thầu dự án hoặc đấu giá quyền sử dụng đất mà ban hành văn bản công nhận chủ đầu theo hình thức chỉ định, vi phạm Luật đấu thầu và các quy định hiện hành.

Một số địa phương còn cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với một số dự án không đúng quy định, cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất thương mại dịch vụ sang đất đô thị nhưng không đảm bảo cơ sở pháp lý, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thương mại dịch vụ có thời hạn sử dụng lâu dài, giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với đất thương mại dịch vụ (thuộc đối tượng thuê đất).

KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính hơn 8.300 tỷ đồng

KTNN đã chỉ ra sai sót, hạn chế trong xác định giá đất của các địa phương khiến ngân sách Nhà nước (NSNN) bị thất thoát bao gồm: Lựa chọn phương pháp xác định giá đất sai quy định, áp dụng sai thời điểm, tính toán chi phí đầu tư dự án không đúng quy định, sai sót trong xác định tiền bồi thường...

KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 8.323 tỷ đồng, trong đó tăng thu NSNN của các dự án được kiểm toán thêm 3.978 tỷ đồng. Đồng thời, KTNN kiến nghị các địa phương như Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Lào Cai, TP.HCM… xem xét xử lý hoặc xác định lại tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tăng thêm được tạm xác định là 4.337 tỷ đồng.

Qua kiểm tra tại một số thành phố lớn kiểm toán nhà nước cũng cho biết, tại một số dự án, việc định giá tiền sử dụng đất chưa phù hợp với gia đất chuyển nhượng thực tế trên thị trường, thấp hơn giá đất có tính đến yếu tố điều chỉnh hệ số K, ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước.

Cụ thể, tại TPHCM, nhiều dự án căn hộ kết hợp văn phòng Officetel, diện tích thương mại được chuyển nhượng bán (không phải cho thuê) nhưng thực hiện theo hướng cho thuê trong thời gian 50 năm kể từ khi có quyết định giao đất. Tại Khánh Hòa, UBND tỉnh đã cho phép chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển mục đích sử dụng đất từ thương mại dịch vụ sang đất ở không hình thành đơn vị ở, giảm 27% so với giá đất ở, tương ứng giảm thu ngân sách nhà nước 42,4 tỷ đồng.

Trước những sai phạm trên, KTNN có kiến nghị tới Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa đổi để khắc phục những vướng mắc, bất cập trong hướng dẫn xác định giá đất theo phương pháp so sánh trực tiếp và phương pháp thặng dư.

Bộ Xây dựng được chỉ đạo cần phải bổ sung đầy đủ suất đầu tư xây dựng của các công trình nhà chung cư, nhà hỗn hợp cao tầng có chiều cao lớn hơn 30 tầng, cũng như ban hành suất đầu tư riêng (tính theo m2 sàn xây dựng) cho các công trình hầm ngầm tại các khu đô thị làm cơ sở quản lý chi phí đầu tư, định giá đất và đảm bảo thuận lợi cho các địa phương thực hiện, áp dụng...