Đề xuất thanh tra 60 dự án: Cần hạn chế tác động xấu đến thị trường

Tuần qua, thị trường bất động sản xôn xao trước thông tin Bộ Tài chính có Công văn số 2000/BTC-TTr trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất thanh tra 60 dự án đất của các doanh nghiệp cổ phần hoá vì giá trị đất giao trước đây chưa được tính vào giá trị doanh nghiệp, có thể gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Đề xuất tạm dừng dự án

Các ý kiến từ thị trường cho rằng, việc đảm bảo thực hiện đúng quy định pháp luật đất đai, xử lý các trường hợp vi phạm là đúng. Tuy nhiên, mỗi dự án trong danh sách này có những điểm đặc thù và tình trạng pháp lý khác nhau, nếu bị tạm dừng để thực hiện thanh tra thì có thể gây hoang mang cho thị trường, làm lãng phí thời gian của của cải của xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư và người mua nhà tại các dự án này.

Cụ thể, tại Công văn số 2000/BTC-TTr, Bộ Tài chính cho biết, căn cứ báo cáo rà soát sơ bộ của Tổng Cục thuế tính từ ngày 1/7/2014 đến ngày 30/11/2016, có 60 trường hợp doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp nhà nước cổ phần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất, có những vị trí có giá trị thương mại ở trung tâm thành phố, tuy nhiên việc xác định giá trị doanh nghiệp trong thời kỳ chế độ quy định không tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, nhưng không thực hiện đấu giá khi cổ phần hóa.

Việc xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chủ yếu dựa vào kết quả của doanh nghiệp tư vấn nhưng không đầy đủ và chưa sát với giá thị trường.

Việc xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tại một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố phê duyệt giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất nhưng chưa xin ý kiến Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố và không báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố kỳ họp gần nhất.

Từ các nội dung rà soát này, Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ tham khảo danh sách các cơ sở nhà, đất chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư nói trên để thực hiện kế hoạch thanh tra năm 2017.

Đặc biệt, Bộ này “kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tạm thời đình chỉ thi công các dự án xây dựng nhà cao tầng đang triển khai thực hiện tại trung tâm thành phố lớn mà chưa thực hiện đúng thẩm quyền giao sử dụng đất không qua đấu giá và phải tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo đúng thẩm quyền (quy định tại điều 118 Luật Đất đai năm 2013).

Trường hợp được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho phép bán chỉ định Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải thực hiện định giá đất sát giá thị trường; việc xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất UBND tỉnh, thành phố chưa xin ý kiến Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố và chưa báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trong kỳ họp gần nhất, phải thực hiện báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trước khi thực hiện”.

Chủ đầu tư và cư dân lo lắng

Đề xuất của Bộ Tài chính về việc tạm đình chỉ các dự án đang gây xôn xao thị trường bất động sản, khiến nhiều chủ đầu tư và người mua nhà lo lắng. Bởi không ít dự án đã hoàn thiện, đã hoặc đang bàn giao cho cư dân.

Trao đổi với Đầu tư Bất động sản, đại diện nhiều đơn vị có dự án trong danh sách bị đề xuất thanh tra cho rằng, Văn bản số 4393/VPCP-DMDN ngày 28/4/2017 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã yêu cầu rất rõ, Bộ Tài chính chuyển danh sách các cơ sở nhà, đất chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư cho Thanh tra Chính phủ tham khảo, phục vụ công tác thanh tra về việc quản lý đất đai theo kế hoạch thanh tra năm 2017 của Thanh tra Chính phủ đã được Thủ thướng phê duyệt.

Như vậy, danh sách những dự án này để Thanh tra Chính phủ tham khảo, chưa chính thức có được đưa vào thanh tra hay không. Trong khi đó, thông tin trên một số phương tiện truyền thông khiến người mua nhà bất an, hiểu rằng dự án của họ sẽ bị thanh tra, dừng thi công...

Điều đáng lưu ý là danh sách được Bộ Tài chính rà soát trong giai đoạn từ 1/7/2014 tới ngày 30/11/2016; trong khi đó, một số dự án đã thực hiện nghĩa vụ đóng tiền thuế đất nhưng không được cập nhật.

Đơn cử như Dự án Thương mại dịch vụ, văn phòng, office-tel và căn hộ tại 128 Hồng Hà, phường 9, quận Phú Nhuận, chủ đầu tư - CTCP Thương mại Phú Nhuận, đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính với Nhà nước; hoàn tất thi công xây dựng và đã tiến hành bàn giao nhà cho cư dân vào tháng 3/2017. Hay dự án Khu thương mại, dịch vụ, văn phòng, office-tel và căn hộ tại 08 Hoàng Minh Giám, phường 9, quận Phú Nhuận (Công ty cổ phần Nova Festival làm chủ đầu tư) đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính với Nhà nước từ tháng 1/2017 và chuẩn bị tiến hành bàn giao.

Tương tự, ông Lê Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Thương mại Địa ốc Việt - Vietcomreal cho biết, dự án chung cư tại số 504 Nguyễn Tất Thành quận 4 đã được Công ty mua lại của Công ty Công nghệ cao su Miền Nam năm 2015 với giá chuyển nhượng là hơn 103 tỷ đồng. Vietcomreal đã đóng xong tiền sử dụng đất, đã xây dựng và đang trong quá trình bàn giao nhà nhưng lại nằm trong danh sách đề nghị dừng thi công để thanh tra. Điều này khiến Công ty rất hoang mang dù tới thời điểm này vẫn chưa nhận được văn bản nào về việc sẽ thanh tra dự án.

Trước sự ảnh hưởng không tốt đến tâm lý thị trường từ những thông tin này, ngày 11/5, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét lại các đề xuất của Bộ Tài chính. Theo đó, Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành Quyết định sửa đổi, bổ sung hoặc Quyết định thay thế Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/1/2007, Quyết định số 140/2008/QĐ-TTg ngày 21/10/2008, Quyết định số 86/2010/QĐ-TTg ngày 22/12/2010 của Thủ tướng Chính phủ, để tạo hành lang pháp lý minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh, chặt chẽ nhằm thực hiện chủ trương sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường và các cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị.

Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo đề xuất sửa đổi Luật Đất đai về chế định đấu giá quyền sử dụng đất; sửa đổi Luật Đấu thầu về chế định đấu thầu dự án có sử dụng đất để đảm bảo tính công khai, minh bạch, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, khắc phục hiện tượng đấu giá, đấu thầu có dấu hiệu có chân gỗ, quân xanh, quân đỏ.

Đặc biệt, HoREA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ vẫn cho phép các chủ đầu tư được tiếp tục triển khai thi công dự án với điều kiện chủ đầu tư dự án phải có văn bản cam kết thực hiện nghĩa vụ tài chính phát sinh (nếu có) đối với dự án sau khi đã có kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền, để hoàn thành dự án đưa vào sử dụng, tránh lãng phí thời gian và của cải xã hội, và đảm bảo quyền lợi của người mua nhà trong dự án.

Đó là những kiến nghị hợp lý, nhằm đảm bảo thị trường bất động sản nói chung và hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất nói riêng vận hành ổn định, lành mạnh đúng pháp luật và đảm bảo quyền lợi của Nhà nước, nhà đầu tư và người mua nhà.