Đầu tư BĐS: Những chiêu thức để tránh bị lừa

Nhiều nhà đầu tư (NĐT) bị lừa một cách dễ dàng vì không hiểu luật hoặc đơn giản là lóa mắt trước viễn cảnh lợi nhuận. Vì vậy, trong bối cảnh thị trường bất động sản (BĐS) còn thiếu minh bạch như hiện nay, nhà đầu tư cần nắm được những kiến thức cơ bản để tham gia thị trường này.

NĐT chỉ nên chi tiền khi nào?

Gần đây, cơ quan Công an liên tiếp phá các vụ lừa đảo NĐT bất động sản. Sau vụ "Oanh Xã Đàn" bán nhà trên giấy để chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng của NĐT lại đến vụ Tuấn (Hà Anh Tuấn) làm giấy tờ giả lừa đảo 16 tỷ đồng của 9 nhà đầu tư.

Theo một giám đốc sàn giao dịch bất động sản, hiện giao dịch trên thị trường này vẫn rất phức tạp, thông tin bị nhiễu loạn, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Điều này thể hiện rõ qua việc xuất hiện trên mạng internet nhan nhản các lời rao bán "suất ngoại giao", "căn hộ giá gốc", "giá rẻ bất ngờ" ở tất cả các dự án từ nhà liền kề, biệt thự, chung cư đến nhà tái định cư, từ dự án đã xây thô xong đến dự án mới ở trên giấy. Trong đó, căn hộ thuộc dự án Vân Canh được rao với mật độ dầy đặc.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Giám đốc sàn giao dịch bất động sản Thái Minh Quang (nhà phân phối độc quyền của Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng HUD1) cho biết: Mặc dù sàn đã phân phối hết các căn hộ của HUD1 nhưng trên mạng vẫn ngang nhiên rao bán những căn hộ này.

Theo đại diện HUD1, liên quan đến việc các đối tượng làm giả giấy tờ để lừa đảo nhà đầu tư ở dự án Vân Canh, thời gian qua, HUD1 đã liên tục phải làm việc với cơ quan công an để làm rõ các hành vi lừa đảo.

Theo ông Nguyễn Như Cường, Giám đốc Sàn giao dịch bất động sản ĐQ (Khu đô thị Trung Hòa-Nhân Chính-Cầu Giấy-Hà Nội), thời điểm trước khi Nghị định 71 (ban hanh hành ngày 23/6/2010) quy đinh chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật nhà ở) có hiệu lực, nở rộ các hình thức huy động vốn trong khi dự án nhà ở chưa xây dựng xong cơ sở hạ tầng, chưa có móng. Trong bối cảnh cung nhiều hơn cầu thì chủ đầu tư dự án là người soạn thảo và quyết định nội dung của hợp đồng góp vốn, hợp đồng đặt cọc, hợp đồng mua bán.

Nhà đầu tư luôn có tâm lý mình là người đầu tiên tham gia dự án để mua được giá gần sát giá gốc nên thường ít quan tâm đến các điều khoản về tiến độ, thủ tục đầu tư của dự án, kết cấu hạ tầng của dự án, tính khả thi của hợp đồng, vấn đề bồi thường khi chủ đầu tư không thực hiện hoặc chậm thực hiện hợp đồng.

Thậm chí, rất nhiều trường hợp dù không được nhìn thấy các giấy tờ đảm bảo tính pháp lý của dự án nhưng vẫn ký hợp đồng đặt cọc, mua bán viết tay giữa các cá nhân với nhau. Loại hợp đồng này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, tạo điều kiện cho tội phạm lừa đảo. Điển hình là vụ Nguyễn Thị Kim Oanh lừa đảo hàng trăm tỷ đồng các nhà đầu tư có nhu cầu muốn mua nhà tại dự án Khu đô thị Vân Canh (Hoài Đức-Hà Nội).


Hiện nay, khi thị trường bất động sản đang chững lại, có nhiều cơ hội cho NĐT lựa chọn. Tuy nhiên, NĐT vẫn phải hết sức lưu ý đến tính pháp lý của dự án mà mình có ý định đầu tư.

Bao giờ cũng vậy, một dự án nhà ở phải có các loại giấy tờ sau: Dự án đầu tư xây dựng nhà ở được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, Giấy phép xây dựng, Chứng nhận việc hoàn thiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.

Đối với chủ đầu tư thứ phát, phải có hợp đồng chuyển nhượng dự án phát triển nhà ở với chủ đầu tư thứ nhất.

Luật Kinh doanh bất động sản và Nghị định 71 (quy đinh chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật nhà ở) cũng quy định chi tiết về góp vốn, huy động vốn, mua bán ở dự án phát triển nhà ở.

Theo đó, chủ đầu tư được phép huy động vốn khi dự án đã đầy đủ các giấy tờ về đầu tư, quy hoạch, kiến trúc, giải phóng mặt bằng và đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở hạ tầng, móng công trình. Chủ đầu tư cũng chỉ được phép huy động tối đa 70% giá trị căn hộ khi xây dựng xong phần thô công trình.

Hình thức huy động vốn bằng cách góp vốn, cho vay vốn (nhà đầu tư cho chủ đầu tư vay vốn để được hưởng quyền mua căn hộ) phải được chủ đầu tư lập danh sách gửi lên Sở xây dựng. Theo quy định, mỗi nhà đầu tư chỉ được phép cho vay vốn tại một dự án.

"Thực tế thì dự án nào cũng có một số căn hộ để chủ đầu tư bán ưu đãi cho một số đối tượng như cán bộ, nhân viên, những người có công trong việc hình thành và thực hiện dự án (thường được gọi là bán “suất ngoại giao”). Tuy nhiên, người được hưởng mua các suất ưu đãi này sẽ không được hưởng giá chênh lệch khi chuyển nhượng quyền mua cho người khác.

Đây cũng tạo ra kẽ hở để một số đối tượng móc nối với cán bộ quản lý dự án gom căn hộ để bán ra ngoài thu tiền chênh lệch. Nếu bị cơ quan công an phát hiện, những giao dịch này sẽ vô hiệu, tiền giao dịch sẽ bị thu hồi làm tang chứng vụ án." - ông Nguyễn Như Cường, Giám đốc Sàn giao dịch bất động sản ĐQ phân tích.

Nên giao dịch qua sàn

Nhìn nhận dưới góc độ pháp lý, Luật sư Phạm Văn Phất (Văn phòng Luật sư An Phát Phạm) phân tích: "Theo Luật Kinh doanh bất động sản thì giao dịch nhà ở tại các dự án phát triển nhà đều phải được thông qua sàn giao dịch bất động sản. Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, tránh thất thoát thuế, đảm bảo tính minh bạch của thị trường bất động sản.


Sàn giao dịch chính là nơi thay mặt nhà đầu tư kiểm chứng, đảm bảo với nhà đầu tư tính pháp lý của từng dự án. Bất động sản hình thành từ dự án bắt buộc phải được đưa vào kinh doanh, phải đủ điều kiện kinh doanh (hồ sơ dự án, thiết kế, quy hoạch, tiến độ thi công) thì mới được đưa lên sàn giao dịch bất động sản.

Xuất phát từ quy định này nên các hình thức huy động vốn như góp vốn, đặt cọc của nhà đầu tư trực tiếp cho chủ đầu tư chỉ được thực hiện không quá 20% căn hộ tại dự án. 80% căn hộ còn lại phải được đưa lên sàn để huy động vốn.

Hợp đồng góp vốn, nhà đầu tư cho chủ đầu tư vay vốn, hợp đồng đặt cọc xét cho cùng là hình thức huy động vốn của chủ đầu tư nhưng về bản chất pháp lý chỉ là những thỏa thuận dân sự. Nếu không có những điều khoản rõ ràng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ khiến nhà đầu tư bị thiệt hại.

Do đó, khi ký những loại hợp đồng này, nhà đầu tư cần yêu cầu chủ đầu tư cam kết về tiến độ dự án, chất lượng công trình, nếu không thực hiện hợp đồng thì chủ đầu tư phải chịu bồi thường như thế nào?. Từ trước đến nay, đa phần trong các loại hợp đồng chỉ nêu khi chủ đầu tư bị chậm tiến độ sẽ bị phạt tính theo lãi suất ngân hàng, thậm chí thấp hơn.

"Theo tôi, trong bối cảnh thị trường bất động sản đang ảm đạm, NĐT nên chọn những dự án có đầy đủ thủ tục pháp lý, đã cơ bản hoàn thiện phần móng để ký thẳng hợp đồng mua bán. Khi giao dịch, nên qua sàn bất động sản, tuyết đối không ký hợp đồng viết tay, không nên thấy giá rẻ mà ký những hợp đồng không rõ ràng", Luật sư Phạm Văn Phất nói.

Quy định về huy động vốn để đầu tư xây dựng nhà ở

1. Trường hợp chủ đầu tư dự án phát triển khu nhà ở, dự án khu đô thị mới (chủ đầu tư cấp I) có nhu cầu huy động vốn để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật đối với phần diện tích xây dựng nhà ở và đầu tư xây dựng nhà ở trong khu nhà ở, khu đô thị đó thì chỉ được huy động vốn theo các hình thức sau đây:

a) Ký hợp đồng vay vốn của các tổ chức tín dụng, các quỹ đầu tư hoặc phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật để huy động số vốn còn thiếu cho đầu tư xây dựng nhà ở; bên cho vay vốn hoặc bên mua trái phiếu không được quyền ưu tiên mua hoặc ưu tiên đăng ký mua nhà ở;

b) Ký hợp đồng góp vốn hoặc hợp đồng hợp tác đầu tư với chủ đầu tư cấp II nhằm mục đích chuyển nhượng quyền sử dụng đất có hạ tầng kỹ thuật cho chủ đầu tư cấp II;

c) Ký hợp đồng, văn bản góp vốn hoặc hợp đồng, văn bản hợp tác đầu tư với tổ chức, cá nhân để đầu tư xây dựng nhà ở và bên tham gia góp vốn hoặc bên tham gia hợp tác đầu tư chỉ được phân chia lợi nhuận (bằng tiền hoặc cổ phiếu) hoặc được phân chia sản phẩm là nhà ở trên cơ sở tỷ lệ vốn góp theo thoả thuận; trong trường hợp các bên thỏa thuận phân chia sản phẩm là nhà ở thì chủ đầu tư chỉ được phân chia cho các đối tượng thuộc diện được sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của Luật Nhà ở và phải tuân thủ quy định về số lượng nhà ở được phân chia nêu tại điểm d khoản 3 Điều này;

d) Ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp có chức năng kinh doanh bất động sản để đầu tư xây dựng nhà ở và bên tham gia hợp tác kinh doanh chỉ được phân chia lợi nhuận (bằng tiền hoặc cổ phiếu) hoặc được phân chia sản phẩm là nhà ở theo thoả thuận; trong trường hợp các bên thỏa thuận phân chia sản phẩm là nhà ở thì phải tuân thủ quy định về số lượng nhà ở được phân chia nêu tại điểm d khoản 3 Điều này;

đ) Huy động vốn từ tiền mua nhà ứng trước của các đối tượng được quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của Luật Nhà ở thông qua hình thức ký hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai.

2. Trường hợp chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở độc lập (kể cả chủ đầu tư cấp II trong dự án phát triển khu nhà ở, khu đô thị mới, công trình nhà ở có mục đích sử dụng hỗn hợp) có nhu cầu huy động vốn để đầu tư xây dựng nhà ở thì chỉ được huy động vốn theo các hình thức quy định tại các điểm a, c, d và điểm đ khoản 1 Điều này.

3. Các chủ đầu tư quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này khi thực hiện huy động vốn để xây dựng nhà ở phải tuân thủ các điều kiện sau đây:

a) Đối với trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều này thì chủ đầu tư chỉ được ký hợp đồng góp vốn hoặc hợp đồng hợp tác đầu tư với chủ đầu tư cấp II sau khi đã giải phóng mặt bằng của dự án và đã thực hiện khởi công xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật của dự án. Sau khi đã có các công trình hạ tầng kỹ thuật tương ứng với nội dung và tiến độ của dự án thì chủ đầu tư cấp I được ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư cấp II.

Trong trường hợp chủ đầu tư cấp II có nhu cầu huy động vốn để xây dựng nhà ở trên diện tích đất nhận chuyển nhượng của chủ đầu tư cấp I thì chỉ được ký hợp đồng huy động vốn sau khi đã có hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ký với chủ đầu tư cấp I, có thoả thuận trong hợp đồng về việc chủ đầu tư cấp II được huy động vốn để xây dựng nhà ở và đã có đủ các điều kiện để huy động vốn theo quy định tại khoản này; trường hợp chưa chuyển quyền sử dụng đất từ chủ đầu tư cấp I sang chủ đầu tư cấp II theo quy định của pháp luật về đất đai thì việc huy động vốn phải được chủ đầu tư cấp I đồng ý bằng văn bản;

b) Đối với trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều này thì chủ đầu tư chỉ được ký hợp đồng, văn bản góp vốn hoặc hợp đồng, văn bản hợp tác đầu tư sau khi đã có dự án phát triển nhà ở được phê duyệt, đã thực hiện khởi công xây dựng công trình nhà ở và đã thông báo cho Sở Xây dựng nơi có dự án phát triển nhà ở theo quy định tại điểm e khoản này;

c) Đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 1 Điều này thì chủ đầu tư chỉ được ký hợp đồng hợp tác kinh doanh sau khi đã có dự án nhà ở được phê duyệt, đã thực hiện giải phóng mặt bằng, có biên bản bàn giao mốc giới của dự án và đã thông báo cho Sở Xây dựng nơi có dự án phát triển nhà ở theo quy định tại điểm e khoản này.

Trường hợp bên tham gia hợp tác kinh doanh được phân chia sản phẩm là nhà ở mà có nhu cầu bán, cho thuê nhà ở đó thì không được trực tiếp ký hợp đồng mua bán, cho thuê mà do chủ đầu tư (bên có quyền sử dụng đất) trực tiếp ký hợp đồng với người mua, người thuê sau khi có đủ điều kiện quy định tại khoản này; trong trường hợp bên tham gia hợp tác kinh doanh đã nhận bàn giao nhà ở và đã có giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở được phân chia thì được trực tiếp ký hợp đồng mua bán, cho thuê nhà ở đó theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định này;

d) Đối với trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại điểm c và điểm d khoản 1 Điều này mà trong hợp đồng có thoả thuận phân chia sản phẩm là nhà ở thì chủ đầu tư chỉ được phân chia tối đa cho các hình thức huy động vốn không quá 20% số lượng nhà ở trong mỗi dự án (tính trên tổng số lượng nhà ở thương mại của dự án cấp I hoặc dự án phát triển nhà ở độc lập không phải là dự án cấp II) không phải thông qua sàn giao dịch bất động sản, nhưng phải thông báo cho Sở Xây dựng nơi có dự án phát triển nhà ở để xác nhận theo quy định tại khoản 1 Điều 60 của Nghị định này; số lượng nhà ở còn lại trong mỗi dự án này chủ đầu tư phải thực hiện bán, cho thuê theo đúng quy định tại điểm đ và điểm e khoản này;

đ) Đối với trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại điểm đ khoản 1 Điều này thì chủ đầu tư chỉ được ký hợp đồng mua bán nhà ở sau khi đã có thiết kế kỹ thuật nhà ở được phê duyệt, đã xây dựng xong phần móng của nhà ở, đã hoàn thành thủ tục mua bán qua sàn giao dịch bất động sản theo đúng quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản và đã thông báo cho Sở Xây dựng nơi có dự án phát triển nhà ở theo quy định tại điểm e khoản này.

Việc xây dựng xong phần móng của nhà ở (kể cả công trình nhà ở có mục đích sử dụng hỗn hợp) quy định tại điểm này được xác định là giai đoạn đã thi công xong phần đài giằng móng (bao gồm cả phần xử lý nền nếu có) hoặc tới độ cao mặt bằng sàn của tầng thấp nhất của công trình nhà ở đó và được nghiệm thu kỹ thuật theo quy định của pháp luật về xây dựng;

e) Đối với trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại các điểm b, c và điểm đ khoản 1 Điều này thì chủ đầu tư phải có văn bản thông báo cho Sở Xây dựng nơi có dự án phát triển nhà ở biết trước ít nhất 15 ngày, tính đến ngày ký hợp đồng huy động vốn.

Trong văn bản thông báo phải nêu rõ hình thức huy động vốn, số vốn cần huy động; trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại điểm b khoản 1 Điều này thì phải nêu rõ diện tích đất sẽ chuyển nhượng, tên chủ đầu tư nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất; trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại điểm c khoản 1 Điều này thì phải nêu rõ tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân tham gia góp vốn, hợp tác đầu tư, nếu có thoả thuận phân chia sản phẩm là nhà ở thì phải nêu rõ số lượng, loại nhà ở sẽ phân chia, tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân được phân chia nhà ở; trường hợp huy động vốn theo hình thức quy định tại điểm đ khoản 1 Điều này thì phải nêu rõ số lượng, loại nhà ở (nhà ở riêng lẻ, nhà biệt thự, căn hộ chung cư) và địa chỉ của nhà ở sẽ bán. Chủ đầu tư chỉ được ký hợp đồng huy động vốn hoặc hợp đồng mua bán nhà ở sau khi đã có đủ các điều kiện quy định tại Điều này.

4. Chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở phải sử dụng vốn đã huy động vào đúng mục đích xây dựng dự án phát triển nhà ở đó, không được dùng số vốn đã huy động vào mục đích khác hoặc sử dụng cho các dự án phát triển nhà ở khác. Những trường hợp huy động vốn không đúng các hình thức và không đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Điều này thì hợp đồng đã ký không có giá trị pháp lý và bên huy động vốn bị xử lý theo quy định hiện hành.

(Nghị định 71/2010/N Đ-CP ban hành ngày 23/6/2010 Quy định chi tiết và hướng dẫn Luật nhà ở)

Một số điều kiện kinh doanh bất động sản

Tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản phải bán nhà, công trình xây dựng thông qua sàn giao dịch bất động sản.

1. Tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản có trách nhiệm công khai thông tin về bất động sản đưa vào kinh doanh.

2. Thông tin về bất động sản được công khai tại sàn giao dịch bất động sản và trên các phương tiện thông tin đại chúng.

3. Nội dung thông tin về bất động sản bao gồm:

a) Loại bất động sản;

b) Vị trí bất động sản;

c) Thông tin về quy hoạch có liên quan đến bất động sản;

d) Quy mô, diện tích của bất động sản;

đ) Đặc điểm, tính chất, công năng sử dụng, chất lượng của bất động sản;

e) Thực trạng các công trình hạ tầng, các dịch vụ về kỹ thuật và xã hội có liên quan đến bất động sản;

g) Tình trạng pháp lý của bất động sản bao gồm hồ sơ, giấy tờ về quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản và giấy tờ có liên quan đến việc tạo lập bất động sản; lịch sử về sở hữu, sử dụng bất động sản;

h) Các hạn chế về quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản (nếu có);

i) Giá bán, chuyển nhượng, thuê, thuê mua bất động sản;

k) Quyền và lợi ích của người thứ ba có liên quan;

l) Các thông tin khác.

Nhà, công trình xây dựng đưa vào kinh doanh phải có các điều kiện sau đây:

a) Thuộc đối tượng được phép kinh doanh;

b) Đối với nhà, công trình xây dựng mới phải bảo đảm chất lượng theo quy định của pháp luật về xây dựng; đối với nhà, công trình xây dựng đã qua sử dụng thì yêu cầu về chất lượng do các bên thỏa thuận trong hợp đồng;

c) Không có tranh chấp về quyền sở hữu;

d) Không bị kê biên để thi hành án hoặc để chấp hành quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

đ) Không nằm trong khu vực cấm xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng;

e) Có hồ sơ bao gồm giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng theo quy định của pháp luật đối với nhà, công trình xây dựng đã có sẵn; giấy phép xây dựng hoặc hồ sơ dự án và thiết kế bản vẽ thi công đã được phê duyệt đối với nhà, công trình đang xây dựng; thiết kế bản vẽ thi công, hồ sơ hoàn công và biên bản nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng đối với nhà, công trình xây dựng thuộc dự án khu đô thị mới, dự án khu nhà ở, dự án hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp chưa có giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng; hồ sơ dự án, thiết kế bản vẽ thi công và tiến độ xây dựng nhà, công trình xây dựng đã được phê duyệt đối với nhà, công trình xây dựng hình thành trong tương lai.

(Trích Luật Kinh doanh bất động sản ban hành ngày 29/6/2006)

DiaOcOnline.vn - Theo VTC News