Lãi suất đồng loạt tăng: Cảnh báo điều lo ngại nhất đang đến gần

Lãi suất huy động tại một loạt ngân hàng tăng thời gian gần đây đang gây lo ngại cho nhiều DN. Lãi suất huy động tăng sẽ tác động đến lãi suất cho vay, gây rủi ro cho sản xuất kinh doanh.

Mới đây nhất, 4 ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước đã tăng lãi suất huy động ở một số kỳ hạn. Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã tăng lãi suất một số kỳ hạn ngắn, từ 1-2 tháng lên 4,4%/năm (tăng 0,1 điểm % so với trước); các kỳ hạn 3 tháng lên 4,8%/năm, 6 tháng lên 5,5%/năm (tăng 0,2 điểm % so với trước). Tính từ đầu tháng 10 đến nay, Vietcombank đã có 2 lần tăng nhẹ lãi suất ở một số kỳ hạn ngắn.

Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam (Agribank) cũng đã tăng lãi suất tiền gửi từ 0,2-0,3 điểm % ở các kỳ hạn ngắn. Mức lãi suất mới được ngân hàng này áp dụng kỳ hạn 1-2 tháng là 4,5%/năm; kỳ hạn 3 tháng là 4,8%/năm và kỳ hạn 5 tháng là 5,5%/năm.

Trước đó, Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank) và Ngân hàng đầu tư phát triển Việt Nam (BIDV) cũng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động ở nhiều kỳ hạn, từ 0,2-0,4 điểm %.

Còn với kỳ hạn 12 tháng và 18 tháng, lãi suất của BIDV đã tăng lên 6,9%/năm; Vietcombank, Agribank, VietinBank cùng tăng lên 6,8%/năm.

Trong khi đó, mặt bằng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại cổ phần đang ở mức từ 5,7-6,5% cho kỳ hạn 6-9 tháng và 6,7-7,6% với các kỳ hạn 12-18 tháng. Không những thế, có một số ngân hàng còn áp dụng chương trình khuyến mại, cộng lãi suất ngoài, đã "đẩy" lãi suất tiền gửi lên khá cao so với mặt bằng chung.

Tuy nhiên, lãi suất huy động của 4 ngân hàng thương mại lớn ở kỳ hạn 12-18 tháng được cho đang ngang bằng với nhiều ngân hàng thương mại cổ phần như: Sacombank, ACB, Eximbank, Techcombank, LienVietPostbank,... Với các khoản tiền dưới 1 tỷ  đồng, gửi vào Vietcombank, Agribank, Vietinbank và BIDV, hiện được hưởng lãi cao hơn.

Sự biến động tăng lên của lãi suất huy động ở các ngân hàng lớn, dự báo sẽ đẩy mặt bằng lãi suất huy động lên cao. Bởi chính sách lãi suất của các ngân hàng thương mại lớn vẫn luôn “định hướng” cho các ngân hàng thương mại nhỏ. Một số ngân hàng thương mại cổ phần nhỏ có thể sẽ tăng lãi suất và chờ các ngân hàng lớn để theo bước.

Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng cho rằng, với những rủi ro của thị trường thế giới cũng như áp lực lạm phát trong nước, tình hình tỷ giá, cùng khả năng can thiệp của NHNN... thì việc lãi suất đi lên là khó tránh khỏi.

Dự báo của giới tài chính ngân hàng cho thấy, lãi suất sẽ còn tăng trong thời gian tới, cụ thể là vào đầu năm 2019. Từ ngày 1/1/2019 thuế môi trường với xăng dầu tăng thêm 1.000 đồng/lít, sẽ đẩy lạm phát tăng, khiến các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động.

Công ty chứng khoán Rồng Việt VDSC nhận định, lãi suất trong nước sẽ bắt đầu tăng lên từ năm 2019, do cả rủi ro bên trong và bên ngoài nền kinh tế. Rủi ro bên ngoài có thể kể đến như FED sẽ tiếp tục tăng lãi suất USD. Còn rủi ro nội tại đến từ việc lạm phát gia tăng sẽ tạo sức ép lớn lên lãi suất.

Một báo cáo mới đây của Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách VEPR cho rằng, nếu đồng USD tiếp tục tăng giá trong thời gian tới, việc NHNN phải bán ra ngoại tệ hoặc nâng lãi suất để giữ giá đồng nội tệ có thể sẽ xảy ra.

Lãi suất tiết kiệm tăng, khiến giới chuyên môn đưa ra nhận định, lãi suất cho vay sẽ tăng. Bất kỳ khi nào lãi suất huy động tăng, cũng tạo áp lực lên lãi suất cho vay. Hơn nữa, nợ xấu tại nhiều ngân hàng vẫn cao, nên vẫn đang phải bù lỗ cho quá khứ, cùng chi phí hoạt động cao là lý do để tăng lãi suất cho vay.

Chiếm tới trên 90% trong tổng số DN Việt Nam là các DN nhỏ và vừa, có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, chi phí hoạt động cao. Các DN cho biết, lãi suất vay họ đang chịu từ mức 8-11%/năm. Rất ít DN vay được vốn với lãi suất 6,5%/năm. Với mặt bằng lãi suất hiện cao hơn so với các nước trong khu vực, đã làm giảm khả năng cạnh tranh của DN trong bối cảnh hội nhập.

Lãi suất tăng chắc chắn sẽ tác động tới sản xuất kinh doanh của các DN. Đây là điều đáng lo ngại. Lãi suất tăng, tính toán thấy không có lợi, DN sẽ không mở rộng hoặc giảm sản xuất kinh doanh. Nếu bắt buộc phải vay, chi phí sẽ tăng lên, dẫn đến giảm lợi nhuận và các khoản nộp ngân sách, giảm khả năng cạnh tranh, nguy cơ thua lỗ, phá sản cao.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay là điều vô cùng khó, các chuyên gia kinh tế nhận định.