TP.HCM giải bài toán nhà ở cho người thu nhập thấp

Nhiều vấn đề về giải pháp nhà ở cho người thu nhập thấp được các chuyên gia trong và ngoài nước đưa ra tại hội thảo.

Thi công một dự án nhà ở tại huyện Bình Chánh, TP.HCM. Ảnh: HTD

“TP.HCM đang đứng trước thách thức không nhỏ với quy mô dân số lớn, việc tiếp nhận 200.000 người mỗi năm đặt ra những yêu cầu cao về nơi cư trú cho người dân”. Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong phát biểu như trên tại hội thảo “Tìm giải pháp phát triển nhà ở để đáp ứng gia tăng dân số một triệu người sau mỗi năm năm” sáng 17-9 tại TP.HCM.

13 triệu người và hơn 1,6 triệu căn nhà

Nhằm tìm ra giải pháp phát triển nhà ở để đáp ứng gia tăng dân số một triệu người sau mỗi năm năm, ông Phong cho rằng: Dân số của TP khoảng 9 triệu người nhưng thực tế có hơn 13 triệu người đang sinh sống, học tập, làm việc. Vì vậy, việc đáp ứng nhu cầu nhà ở là một nhiệm vụ quan trọng của TP.

Theo thống kê mới nhất đầu năm 2017, số nhà ở tại TP.HCM là hơn 1,675 triệu căn, trong đó nhà kiên cố chiếm tỉ lệ 37,6%, nhà bán kiên cố 60,1%, nhà thiếu kiên cố và nhà đơn sơ là 2,3%. Tính đến tháng 6-2019, TP.HCM đã đạt diện tích bình quân nhà ở 19,9 m2/người, vượt chỉ tiêu so với kế hoạch đề ra là 19,8 m2/người.

“Tuy nhiên, dù vượt chỉ tiêu nhưng vẫn còn bộ phận lớn người lao động, đặc biệt là người dân nhập cư, người có thu nhập thấp đang sinh sống trong điều kiện chật chội, cũ kỹ, chưa đảm bảo vệ sinh, an toàn. Phần lớn họ không có khả năng sở hữu nhà ở với mức giá phù hợp” - ông Phong nhận xét.

Vì vậy, theo ông Phong, hội thảo cần tập trung thảo luận bốn vấn đề lớn. Thứ nhất là về phân tích hiện trạng nhà ở của TP từ năm 2016 đến 2020. Thứ hai là tình hình phân bổ, gia tăng dân số, điều kiện ở của người dân nhập cư, dự báo dân số của TP từng giai đoạn. Thứ ba là những vấn đề cần đặt ra về nhà ở tại TP.HCM, đặc biệt là nhà ở cho người dân từ nơi khác đến TP sinh sống, làm việc. Thứ tư là định hướng các giải pháp phát triển nhà ở mỗi năm năm, tính từ năm 2021 đến năm 2035.

Góp ý thêm, ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cho biết thời gian qua dù đạt được nhiều kết quả về phát triển nhà ở nhưng TP vẫn còn nhiều hộ gia đình chưa có nhà ở, đặc biệt là ở các khu công nghiệp, đối tượng thu nhập thấp.

“Việc phát triển nhà ở còn thiếu nhiều nguồn vốn, TP cần rà soát kế hoạch sử dụng đất, thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) và quan tâm đến công tác cải cách hành chính” - ông Sinh phân tích. Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong (giữa) tại hội thảo - Ảnh: KIÊN CƯỜNG

Kinh nghiệm từ các nước phát triển

“Kinh nghiệm ở các nước cho thấy rất khó có loại hình nhà ở nào phù hợp nhu cầu cho mọi người. Để giải quyết bài toán nhà ở, chúng ta cần đa dạng các loại hình nhà ở. Trong đó cần phát triển NƠXH - nhà cho người thu nhập thấp để cạnh tranh cả với các khu “ổ chuột” tồn tại trong nhiều TP” - GS Yap Kioe Sheng thuộc Viện Công nghệ châu Á (AIT) cho biết.

Khảo sát của ông tại một số quốc gia trong khu vực cho thấy các chương trình NƠXH thường cung ứng số lượng lớn căn hộ ở vùng ven và đều được Nhà nước có chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, điều cần lưu ý là phải xem tình trạng thật sự của những người thu nhập thấp là như thế nào. Ông Yap Kioe Sheng lưu ý ở Thái Lan có trường hợp khu NƠXH lúc đầu có nhiều người mua, sau dần dần thưa thớt vì có thể nhu cầu họ không thật sự cần.

GS Yap Kioe Sheng cho rằng muốn thực hiện các chương trình nhà ở giá rẻ, TP cần sự phối hợp chặt chẽ của doanh nghiệp tư nhân, cơ quan nhà nước và các tổ chức phi lợi nhuận.

TS Bernadette Pinnel, Tổng giám đốc Compass Housing New Zealand, nêu thực tế tại New Zealand về việc phát triển mô hình NƠXH. Trong đó có việc phát triển loại hình nhà ở cho một gia đình nhiều thế hệ ở chung (đặc biệt với các dân tộc thiểu số, người da đỏ có nhu cầu).

“Hoặc các công ty công nghệ lớn như Amazon, Google khi họ vào đất nước nào đó đầu tư thì công ty đó phải chịu trách nhiệm lo nhà ở cho công nhân, nhân viên của họ. Ngoài ra, để đa dạng hình thức thanh toán, mô hình cổ phần nhà cũng được đưa ra để hỗ trợ người dân (người mua nhà trả một phần trước, phần còn lại là cổ phần của nhà đầu tư, người mua phải trả cổ tức cho cổ phần đó đến khi nào chi trả xong tiền mua nhà)” - TS Bernadette Pinnel chia sẻ.

Ông David Koh, Chủ tịch Hội đồng trung tâm hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng Việt Nam, nêu kinh nghiệm của Singapore khi vào năm 1959, TP này còn nhiều khu “ổ chuột”. Chính phủ nước này đã phát triển nhà ở nhắm vào người có thu nhập thấp với định mức rõ ràng là thu nhập bao nhiêu một tháng thì được mua NƠXH.

“Để phát triển mô hình này, chính phủ Singapore cho người mua NƠXH vay với lãi suất thấp. Tôi thấy ở Việt Nam, phát triển nhà ở nên tập trung vào đối tượng người có thu nhập thấp chứ không phải những tòa nhà cao cấp chọc trời liên tiếp được mọc lên” - ông David Koh thẳng thắn.

Bốn vấn đề phát triển nhà ở

Về góc độ thực tế tại Việt Nam, ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lê Thành, đơn vị đang đầu tư phát triển các loại hình nhà ở cho người thu nhập thấp, cho rằng muốn bán nhà cho đối tượng này, bản thân doanh nghiệp cần áp dụng nhiều biện pháp kết hợp mới hiệu quả.

“Chúng tôi đã đưa ra thị trường hơn 3.500 căn nhà nên hiểu rất rõ. Muốn bán nhà chỉ có giá 400-500 triệu đồng/căn thì cần phải chọn địa điểm ngoài trung tâm TP, diện tích tầm 30 m2 đến 45 m2 (loại 40-45 m2 được yêu thích nhiều) và linh hoạt áp dụng hình thức cho thuê dài hạn 50 năm, cộng thêm trả góp thì họ mới có thể mua được” - ông nghĩa dẫn chứng cụ thể.

Phát biểu kết luận hội thảo, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, cho biết qua hội thảo với sự góp ý của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, TP cần lưu ý bốn vấn đề để phát triển nhà ở.

Đầu tiên là tầm nhìn mới cần phải cao hơn trong lĩnh vực phát triển nhà ở (phải gắn với quy hoạch đô thị, phát triển kinh tế - xã hội của TP, của vùng, miền…). Sự phát triển thị trường bất động sản cần được quan tâm, cách làm nhà ở cho người thu nhập thấp cũng phải khác (nhà cho người thu nhập thấp nhưng chất lượng không thấp).

Thứ hai là phải làm rõ vai trò của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân khi phát triển NƠXH, trong đó người dân phải là trung tâm của mọi chính sách. “Quy trình để đầu tư, phát triển một dự án NƠXH hiện nay y chang nhà ở thương mại khiến mọi công việc đều chậm chạp, cần phải có điều chỉnh về điều này để đẩy nhanh các dự án NƠXH” - ông Hoan nói. Thứ ba là việc cần chỉ ra hiệu quả đầu tư dự án NƠXH cho các nhà đầu tư tiềm năng. Cuối cùng là cần thêm nhiều cơ chế tài chính hỗ trợ cho người thu nhập thấp mua được NƠXH.

Khoảng 476.000 hộ chưa có nhà ở

Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, người có thu nhập thấp đô thị chiếm khoảng 50% dân số, bao gồm cán bộ, công chức, công nhân lao động, người nhập cư. Trong đó có gần 300.000 công nhân, lao động đang làm việc tại 17 khu công nghiệp, khu chế xuất.

Số lượng công nhân ngoại tỉnh khoảng 190.000 người, chiếm 69% tổng số lao động. Số lượng công nhân làm việc trong các doanh nghiệp FDI khoảng 195.000 người, chiếm tỉ lệ 71%.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, thông tin hiện TP có khoảng 476.000 hộ chưa có nhà ở hoặc đang sống chung với người thân, chiếm gần 1/4 tổng số hộ gia đình. Trong đó có khoảng 20.000 hộ cán bộ, công chức chưa sở hữu nhà ở.

TP cũng có hơn 20.000 hộ sống trên và ven kênh rạch; 35.000 hộ đang sống trong các chung cư cũ cần được cải tạo, nâng cấp hoặc tái định cư. Trong khi đó, có khoảng 300.000 hộ có nhu cầu thuê NƠXH.
 

DiaOcOnline.vn – Theo PLO