Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng: Kết nối không gian đô thị cũ và mới

Ngày 21/11, Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội đã tổ chức Hội thảo tham vấn Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng - đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở. Khu vực này là không gian chuyển tiếp kết nối giữa lịch sử và tương lai, kết nối không gian đô thị cũ và mới, góp phần nâng cao vị thế - tạo lập hình ảnh Thủ đô "xanh - văn minh - văn hiến - hiện đại".'

Tạo không gian xanh

Phân khu đô thị sông Hồng (đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở), thuộc địa giới hành chính 13 quận, huyện gồm: Đan Phượng, Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Thanh Trì, Thường Tín, Mê Linh, Đông Anh, Long Biên, Gia Lâm với diện tích gần 11.000ha; hiện trạng dân cư gần 230.000 người. Khu vực nghiên cứu trải qua nhiều địa bàn, có nhiều đặc điểm đặc biệt và có nhiều điều kiện khống chế, vì vậy, việc nghiên cứu lập quy hoạch cần thiết, giúp quản lý và gìn giữ những nét văn hóa, các giá trị về cảnh quan khu vực.

Ths. KTS Hoàng Long - Giám đốc Trung tâm Quy hoạch Kiến trúc 4 - Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội - Chủ nhiệm đồ án cho biết, mục tiêu của quy hoạch nhằm cụ thể hoá các định hướng của Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được phê duyệt; hình thành các loại hình quy hoạch như phòng chống lũ, đê điều, giao thông vận tải... Đồng thời, mục tiêu của đồ án tạo các không gian xanh, không gian mở cho TP, trở thành lá phổi xanh của TP, hướng TP quay về phía sông Hồng. Cùng với đó, việc bảo tồn và khôi phục các giá trị tự nhiên sẵn có, nâng cao chất lượng môi trường sống của người dân trong khu vực, bảo tồn và tôn tạo các không gian, công trình có giá trị văn hóa, lịch sử cũng là mục tiêu cần quan tâm. Việc kết nối không gian đô thị cũ và mới, kết nối các trục không gian cảnh quan chính sẽ tạo thêm sức hút cho du lịch Thủ đô.

KTS Trường Thành - đại diện Sở VHTT&DL nhận định, bên cạnh hệ thống di tích văn hóa, lịch sử, đoạn sông Hồng này còn có giá trị rất lớn về cảnh quan và hệ sinh thái, đặc biệt của vùng đồng bằng châu thổ - nơi đã sản sinh ra nền văn minh lúa nước Đồng bằng Bắc Bộ, nơi ghi nhận những con đê đầu tiên được người Việt đắp để chống lũ lụt thiên tai qua câu chuyện cổ tích "Sơn Tinh - Thủy Tinh". Dòng sông, con đê, cây đa, cây gạo, giếng nước, rặng tre, sân đình… từ lâu đã đi vào thơ ca và tiềm thức của người Hà Nội cũ, tạo lập được những giá trị văn hóa đặc biệt mà đến nay, chúng ta vẫn trân trọng, lưu giữ. Với phong cảnh ven sông thơ mộng đan xen những vườn sinh thái có phục vụ ẩm thực hiện tại là những điểm đến quan trọng của người Hà Nội nói riêng, du khách đến thăm Thủ đô nói chung.
Nhận diện vai trò của sông Hồng

Góp ý cho đồ án, đại diện Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia đánh giá, nhóm tác giả phân tích khá công phu và xác thực về hiện trạng quy hoạch. Tuy nhiên, một số vấn đề cần bổ sung, như việc nhận diện vai trò ngày nay của sông Hồng đối với Thủ đô. Đánh giá những vấn đề mà thế giới đang quan tâm đối với các sông lớn chảy qua Thủ đô, thực trạng nguồn cấp nước sạch và hiện trạng ô nhiễm môi trường; nhấn mạnh về ý nghĩa lịch sử - văn hóa, bản sắc nổi bật của văn minh Đại Việt, của Thăng Long ngàn năm văn hiến hiện diện như thế nào ở sông Hồng và ven hai bên bờ. Nếu Hà Nội tương lai phát triển TP hai bên sông, phân tích liên kết TP bằng những cây cầu đã đủ chưa? Cần phân tích thêm những yếu tố nào gây nên hạn chế kết nối sông Hồng với không gian TP hiện nay để sau này có giải pháp quy hoạch khả thi? Ngoài ra, cần làm rõ tác động môi trường khi triển khai xây dựng đê quai và việc khai thác quỹ đất trong hành lang đê xây dựng đô thị. Nghiên cứu địa chất vùng đất 2 bên sông (bên lở), để kiểm soát xây dựng công trình và khống chế tầng cao.

Các đại biểu cũng kiến nghị, cần đề cập đến quản lý nguồn tài nguyên nước trên sông Hồng; đảm bảo nguồn cấp nước sạch; là nơi có môi trường sinh thái ổn định - bền vững. Nghiên cứu áp dụng các nguyên tắc "sinh thái tiên tiến" để biến sông Hồng thành biểu tượng trung tâm "xanh" của Hà Nội. Thiết kế các đê mới và các biện pháp kiểm soát lũ sao cho chúng không trở thành rào cản với không gian mặt nước. Có như vậy, sẽ không tạo nên những đường biên phân cách, không gian của sông Hồng sẽ hòa nhập chung với không gian đô thị. Bên cạnh đó, khuyến khích giải pháp "tiếp cận cộng đồng", để cư dân Thủ đô và cả nước dễ dàng đến sông Hồng bằng nhiều phương tiện giao thông và từ nhiều hướng khác nhau trong TP.

Trong khi đó, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - nguyên Giám đốc Sở QH - KT nhận định, đây là quy hoạch đa ngành, nên những người thực hiện đồ án cần phải đi tham quan ở các nước; bổ sung thêm cho đầy đủ cơ sở khoa học. Đồng thời, phải nghiên cứu kỹ hơn nữa về vấn đề dân số, di dân, bởi việc giảm hàng chục vạn dân ở khu vực "bờ xôi ruộng mật" không dễ dàng.

"Sông Hồng ngày càng bị lấn chiếm, vì vậy, chúng ta cần quan tâm, quản lý chặt hơn khu vực này. Tuy có nhiều bộ, ngành cùng quản lý lưu vực sông, nhưng hầu như chưa có bộ, ngành nào đứng ra chịu trách nhiệm chính. Để quản lý chặt khu vực sông Hồng, phải có sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương một cách thống nhất và đồng bộ. " - Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi Đào Ngọc Tuấn