Chấm dứt thu hồi đất tùy tiện

Đó là ý kiến của Bộ trưởng Bộ TN-MT, Nguyễn Minh Quang khi trả lời phỏng vấn báo chí xung quanh dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), sẽ được Quốc hội dành cả ngày hôm nay, 17-6, để thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau trước khi biểu quyết thông qua vào cuối tuần.

* Người dân đang rất quan tâm tới việc sửa các quy định về thu hồi đất, để họ không quá thiệt thòi khi nhận bồi thường?

- Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Dự thảo luật mới có điều chỉnh nhiều, trong đó nhiều vấn đề sẽ được thể hiện trong nghị định. Sắp tới, chúng ta sẽ có 5 nghị định đi cùng luật này, hiện Chính phủ đang chuẩn bị. Dự thảo lần này quy định rất rõ những dự án bị thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế xã hội, ví dụ như các dự án khu kinh tế, khu công nghiệp, một số dự án ODA... Còn các dự án phát triển kinh tế khác thì mời nhà đầu tư vào các khu công nghiệp, tham gia đấu giá đất hoặc thỏa thuận với chủ sử dụng đất. Dự luật quy định rất cụ thể và có đưa ra các tiêu chí. Nhưng dù dự án loại nào thì cũng phải được làm rất chặt chẽ. Dự luật sửa đổi lần này sẽ cơ bản khắc phục được những tồn tại của luật cũ.

* Quy định về thu hồi đất trong dự luật có vênh so với các quy định của dự thảo sửa đổi Hiến pháp hay không?

- Hiện nay, có ý kiến cho rằng sau khi thông qua Hiến pháp sửa đổi mới thông qua Luật Đất đai, nhưng tôi đề nghị Quốc hội nên thông qua luôn tại kỳ họp này. Hiến pháp chỉ quy định những vấn đề chung nhất, không đi vào cụ thể. Những việc chi tiết đó do luật quy định. Việc thu hồi và sở hữu là hai vấn đề lớn nhất thì đã không còn phải bàn nên ban hành Luật Đất đai lúc này là phù hợp.

* Dù vậy, dư luận vẫn băn khoăn làm sao có thể tách bạch giữa dự án thuần túy kinh tế với dự án có cả yếu tố xã hội?

- Danh mục các dự án kinh tế - xã hội đã nêu đầy đủ. Trong luật cũng sẽ nêu cụ thể. Ví dụ dự án lớn của Nhà nước như khu kinh tế, khu công nghiệp… thì nhà nước thu hồi. Nhưng dự án chế biến nếu không vào khu công nghiệp thì tự thỏa thuận với dân. Cơ chế thỏa thuận thì nói thật là doanh nghiệp cũng kêu, cho như vậy là khó khăn. Đối tượng được ở đây là người dân.

* Một số ý kiến ĐBQH chưa thực sự đồng tình với cụm từ “thu hồi đất” và khuyến cáo nên dùng khái niệm “trưng thu, trưng mua”?

- Nhà nước thu hồi đất liên quan đến quyền sở hữu của Nhà nước để phục vụ các dự án liên quan đến lợi ích công cộng, quốc gia, an ninh quốc phòng... Quy định như vậy là phù hợp. Nếu trưng thu, trưng mua thì chỉ áp dụng trong trường hợp thật cần thiết vì lý do an ninh quốc phòng của đất nước.

* Cử tri còn băn khoăn về giao đất nông nghiệp, có ĐBQH cũng từng chất vấn Bộ trưởng về nội dung này?

- Chúng ta phải thấy rằng nếu đất đai giờ chia ra là bất ổn ngay. Sau năm 2020, lao động nông nghiệp chỉ còn chiếm khoảng 30-35% nên lúc đó giao đất nông nghiệp sẽ không phải là vấn đề quá nóng nữa.

* Luật Đất đai xưa nay vẫn có tiếng là phức tạp trong khi người dân chỉ muốn biết việc sửa luật sẽ đem lại lợi ích gì cho họ?

- Dự luật sẽ giải quyết vấn đề thu hồi đất cho hợp lý, khắc phục sự tùy tiện lâu nay. Bên cạnh đó, dự thảo có quy định giải quyết việc cấp “sổ đỏ”, đó là những việc liên quan đến quyền lợi người dân. Cấp “sổ đỏ” hiện nay đang khó khăn vì thiếu kinh phí, nhưng phải làm khẩn trương thì mới quản lý được việc chuyển nhượng, mua bán.

* Giá đất bồi thường đất thấp so với thị trường gây bức xúc cho người thu hồi đất, dự luật giải quyết nút thắt này như thế nào?

- Cơ bản là giá bồi thường phải phù hợp với thị trường. Khung giá, bảng giá đất đều có tính đến yếu tố này. Thị trường ở đây được hiểu là trong điều kiện ổn định, bình thường, loại bỏ yếu tố đầu cơ. Chúng ta sẽ có tổ chức tư vấn giá độc lập và trên cơ sở mức giá tư vấn này, UBND các địa phương quyết định mức giá phù hợp.

* Khung giá đất đã có từ năm 2004 nhưng vẫn còn khoảng cách rất xa giá thị trường, chúng ta có giải quyết được bất cập này?

- Vấn đề tranh luận ở đây là giá thị trường là giá nào. Thật ra thị trường vừa rồi không ổn định, hay sốt nóng, bị đầu cơ nên nếu bảo theo giá thị trường, trong khi thị trường đang bị đầu cơ thì không đúng. Sau bài học vừa rồi với thị trường bất động sản, các nhà đầu cơ sẽ thấy rằng không dễ gì mà đầu cơ được nữa.