Nhà ở xã hội: Không chỉ là chuyện lãi suất

Cùng với hỗ trợ lãi suất cho người mua nhà ở xã hội (NOXH), các cơ quan quản lý cần nhắm đến việc quy hoạch cụ thể cho hạng mục này.

Dù giá của nhiều dự án căn hộ hiện nay, đặc biệt là những dự án NOXH có giá dưới 15 triệu đồng/m2 và tổng giá trị căn hộ trung bình khoảng 600 triệu đồng/căn, đã giảm nhưng với mức lãi suất 11 - 12%/năm, liệu những người có thu nhập bình quân 10 triệu đồng/tháng có mua nổi nhà khi vay ngân hàng? Với mức lãi suất cao, thời gian vay càng dài thì chỉ có người mua chịu thiệt.

Tôi cho rằng nhu cầu về nhà ở tại Việt Nam là có thực, thậm chí còn cao, nhưng nếu so với một số thị trường trong khu vực như Indonesia, Malaysia hay Singapore thì việc tiếp cận hệ thống ngân hàng để vay tiền mua nhà là điều không dễ dàng.

Chẳng hạn, ở Malaysia, lãi suất cho vay khá thấp, dao động từ 6 - 7%/năm, đôi lúc giảm còn 5%. Có những dự án, người mua nhà sẽ trả theo dạng: năm đầu tiên, họ chịu lãi suất 4%, năm thứ hai là 4,5% và về dài hạn thì không cao hơn 6%.

Lãi suất thấp, người mua nhà ở Malaysia còn được vay trong thời gian dài, lên đến 30 năm. Đó là những yếu tố bền vững để ổn định tâm lý người mua và thị trường bất động sản.

Trong khi đó, với hạng mục NOXH gần đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có đưa ra chính sách hỗ trợ người mua nhà, theo đó, người mua có thể vay đến 70 - 80% giá trị căn hộ và thời hạn tối đa lên đến 10 năm.

Mức lãi suất 6%/năm là sự hỗ trợ đáng kể nhưng với người mua, họ sẽ xem xét tính ổn định của một khoản vay, nên mức lãi suất 6% chỉ áp dụng trong vòng 3 năm đầu tiên của khoản vay là điều khiến họ phải suy nghĩ vì không biết sau đó lãi suất sẽ tăng, giảm ra sao.

Ngoài ra, trong vấn đề NOXH, việc phát triển căn hộ nhỏ (dưới 30m2) để giảm tổng giá trị phải trả cho một sản phẩm cũng cần được xem xét. Dĩ nhiên, điều này sẽ hợp lý với các đối tượng độc thân và ngay trong tình hình này nhưng về lâu dài, liệu có còn phù hợp với một đô thị?

Do đó, cần phải có quy chuẩn rõ ràng về diện tích nhà ở. Vấn đề cần thiết để kích thị trường là các cơ quan quản lý phải ban hành những chính sách hỗ trợ cụ thể để người mua tiếp cận sản phẩm dễ dàng hơn.

Chính sách phát triển nhà ở phải được nhìn dưới chiến lược dài hạn mà trước hết là vấn đề quy hoạch. Ở Malaysia, các doanh nghiệp thường phát triển các khu đô thị có quy mô rất lớn ở ngoại ô, có những khu dành cho người thu nhập trung bình nhưng tất cả đều dựa trên quy hoạch tổng thể của nhà nước, không phát triển dàn trải, thiếu tập trung.

Điều nhà nước có thể hỗ trợ cho thị trường là xây dựng hạ tầng kết nối giữa các khu đô thị này với khu trung tâm và tạo điều kiện cho người dân tiếp cận ngân hàng với mức lãi suất hợp lý.