Mở rộng cơ hội có nhà ở cho người thu nhập thấp

Nhìn lại một năm qua, thị trường bất động sản đã có nhiều chuyển biến tích cực khi lượng giao dịch ngày càng tăng, tồn kho giảm mạnh. Trong đó, một điểm nhấn không thể không nhắc đến, đó là việc hoàn thiện những chính sách phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Trò chuyện với phóng viên báo Tin Tức nhân dịp đầu năm mới, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng (ảnh) khẳng định, năm 2015 sẽ tiếp tục tập trung phát triển loại nhà ở này để người dân nghèo ngày càng đến gần hơn với ước mơ có nhà ở.

* Thưa Bộ trưởng, trong năm 2014, việc xây dựng nhà ở xã hội (NOXH) cho người thu nhập thấp được Bộ Xây dựng chỉ đạo sát sao. Tuy nhiên, quỹ NOXH hiện nay vẫn còn quá ít ỏi so với nhu cầu thực tế. Xin Bộ trưởng cho biết về định hướng phát triển NOXH?

Có thể nói, vấn đề chăm lo nhà ở cho nhân dân luôn được Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm và đã đạt được những thành quả quan trọng. Điều kiện về nhà ở của đại bộ phận nhân dân được cải thiện không ngừng. Theo kết quả cuộc điều tra, thống kê dân số và nhà ở giữa kỳ (1/4/2014) vừa qua, diện tích nhà ở bình quân đầu người cả nước đạt 20,6 m2/người, mỗi năm tăng bình quân gần 1 m2/người.

Trong 5 năm qua, Nhà nước đã hỗ trợ cho hàng trăm ngàn hộ gia đình nghèo, vùng thường xuyên xảy ra thiên tai, người có công với cách mạng cải thiện điều kiện nhà ở thông qua các Chương trình 167, Chương trình nhà ở đồng bằng sông Cửu Long, Chương trình nhà ở phòng chống bão lụt miền Trung, Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng...

Tuy nhiên, trong thực tế, vẫn còn nhiều gia đình có khó khăn về nhà ở, nhất là các đối tượng có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân lao động tại các khu công nghiệp tập trung. Theo tính toán, nhu cầu về NOXH tại đô thị và các khu công nghiệp từ nay đến năm 2020 vào khoảng hơn 1 triệu căn hộ, trong đó tập trung chủ yếu tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các địa phương có nhiều khu công nghiệp như: Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh...


Trong năm 2014, một số địa phương đã tích cực triển khai xây dựng NOXH nhưng phải nói rằng, Chương trình phát triển NOXH theo cách tiếp cận mới chỉ mới được bắt đầu từ khi chúng ta có Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 30/11/2011. Những quan điểm mới trong phát triển NOXH đã được nêu trong Hiến pháp năm 2013, các Nghị quyết của Đảng và được thể chế hóa trong Luật Nhà ở (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8 vừa qua. Những chính sách mới này sẽ được triển khai trong năm 2015 và qua đó nhu cầu về NOXH của người dân sẽ từng bước được giải quyết.

* Gói 30.000 tỷ đồng để phát triển NOXH, đồng thời giúp người thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà có tiến độ giải ngân chậm. Người dân và doanh nghiệp xây dựng còn than phiền về những vướng mắc khi muốn tiếp cận gói tín dụng này. Theo Bộ trưởng, nguyên nhân do đâu?

Để tạo điều kiện cho những đối tượng thu nhập thấp tại đô thị được cải thiện về nhà ở, đồng thời hỗ trợ giải quyết tồn kho bất động sản, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại cổ phần về việc thực hiện gói tín dụng 30.000 tỷ đồng (theo Nghị quyết số 02/NQ - CP) để những đối tượng này được vay mua NOXH hoặc mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70 m2, giá bán thấp hơn 15 triệu đồng/m2 với thời gian hỗ trợ là 10 năm (đã sửa lại là 15 năm theo Nghị quyết 61/NQ - CP), lãi suất bằng 50% lãi suất huy động thương mại.

Tính đến ngày 30/11/2014, sau gần 2 năm triển khai, số tiền được các ngân hàng cam kết cho vay là 8.791,8 tỷ đồng (đạt 29,3%). Trong đó, đã ký hợp đồng cam kết cho vay 10.373 hộ gia đình, cá nhân và 33 dự án của doanh nghiệp, góp phần hỗ trợ cho khoảng hơn 10.000 hộ được cải thiện nhà ở. Tuy nhiên, so với yêu cầu thì tiến độ cho vay còn chậm do nhiều nguyên nhân:

Thứ nhất: Chính sách tín dụng hỗ trợ nhà ở là một chính sách mới, làm lần đầu, vì vậy không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. Thứ hai, mặc dù các địa phương đã bước đầu chú ý thúc đẩy việc đầu tư xây dựng các dự án NOXH, cho phép điều chỉnh cơ cấu căn hộ song hiện vẫn có rất ít NOXH, nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70 m2, giá bán thấp hơn 15 triệu đồng/m2 để bán cho người dân, nên người dân chưa thể vay vốn. Thứ ba, đây là gói tín dụng có vay, có trả, nên mặc dù lãi suất vay thấp hơn lãi suất vay thương mại nhưng người dân cũng phải cân nhắc, tính toán khả năng trả nợ rồi mới ký hợp đồng vay vốn. Thứ tư, phía các ngân hàng khi cho vay cũng phải bảo đảm khả năng thu hồi nợ từ phía khách hàng là hộ gia đình, cá nhân.

* Vậy Bộ Xây dựng sẽ chỉ đạo như thế nào để đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói 30.000 tỷ đồng trong năm 2015, thưa Bộ trưởng? Đối với một số dự án thương mại được chuyển đổi sang NOXH nhưng có tiến độ chậm, xin Bộ trưởng cho biết sẽ có giải pháp gì?

Để đẩy nhanh tiến độ cho vay hỗ trợ nhà ở, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất với Chính phủ ban hành Nghị quyết số 61/NQ - CP ngày 21/8/2014 về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 02/NQ - CP của Chính phủ. Theo đó, thời gian hỗ trợ được kéo dài từ 10 năm lên thành 15 năm, bổ sung một số đối tượng được vay vốn như mua nhà ở, xây dựng hoặc cải tạo nhà ở của mình, xây dựng hoặc cải tạo NOXH...

Năm 2015, Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo các địa phương rà soát các dự án bất động sản đang triển khai để phân loại các dự án được tiếp tục triển khai, những dự án cần phải điều chỉnh, chuyển đổi cho phù hợp với nhu cầu của thị trường; đẩy mạnh việc phát triển NOXH; tạo điều kiện rút ngắn thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt dự án phát triển NOXH, kể cả các dự án nhà ở thương mại chuyển đổi sang NOXH và điều chỉnh cơ cấu căn hộ thương mại.

* Luật Nhà ở (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua đã dành hẳn một chương về NOXH, trong đó đã có nhiều quy định để phát triển loại hình nhà này. Theo Bộ trưởng, Luật Nhà ở sẽ góp phần khắc phục lệch pha cung cầu trên thị trường bất động sản như thế nào?

Luật Nhà ở cũ chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích cụ thể và đủ mạnh để đầu tư xây dựng NOXH, đặc biệt là tại các đô thị lớn có nhu cầu cao về nhà ở. Bởi vậy, hầu hết các doanh nghiệp chỉ chú trọng đến việc đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, giá trị cao nhằm thu hồi vốn nhanh và nhiều. Điều này đã dẫn đến sự lệch pha cung cầu, khiến thị trường bị đóng băng thời gian dài.

Luật Nhà ở cùng với Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) đã có những quan điểm rất rõ ràng, trước hết là yêu cầu phát triển nhà ở nói riêng và thị trường bất động sản nói chung phải theo quy hoạch và kế hoạch, thay vì trước đây phát triển một cách lộn xộn, tự phát theo phong trào, đến dư thừa hàng hóa, lệch pha cung cầu... Cả hai luật này là công cụ, cơ sở pháp lý tạo điều kiện để huy động các nguồn lực đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Riêng Luật Nhà ở mới sẽ là cơ sở để thực hiện mục tiêu nhà ở phải đến được với người dân, đặc biệt là người dân nghèo. Chẳng hạn như quy định phải dành quỹ đất 20% tại các khu đô thị để làm NOXH trong luật là quy định mới rất tiến bộ. Một mặt nó giúp tăng nguồn cung NOXH, mặt khác giúp người thu nhập thấp được hưởng dịch vụ, hạ tầng tiện ích chung nhưng giá nhà vẫn rẻ, tiết kiệm được chi phí, nâng cao chất lượng cuộc sống.

* Xin cảm ơn Bộ trưởng!