Ảm đạm đô thị hoang ở Hà Nội

Từ quốc lộ 32, rẽ vào đường 70 đi về hướng Hà Đông hơn 1km nữa mới tới được cổng vào khu đô thị mới Vân Canh. Ngay trước cổng vào là bốt gác và barie chắn ngang chỉ để một lối nhỏ cho xe máy đi qua, mỗi khi thấy ôtô dừng trước cổng, anh chàng bảo vệ lại chạy ra nhấc barie lên cho xe qua.

Khởi công từ năm 2008, tới nay toàn bộ các căn nhà liền kề và biệt thự ở đây đã hoàn thành. Theo quy hoạch, khu đô thị có quy mô hơn 64ha này kết nối giao thông đối ngoại thông qua 3 cửa ngõ chính: đấu nối với trục đường 50m kéo dài từ khu đô thị mới Xuân Phương; đấu nối với trục đường Lê Trọng Tấn kéo dài (qua dự án Bắc An Khánh) và đấu nối từ trục đường tỉnh lộ 70… vì thế trong tương lai đây sẽ là khu đô thị không chỉ thuận lợi về giao thông mà còn rất sầm uất với khoảng hơn 1 vạn người sinh sống, tức là dân số tương đương với một xã loại đông dân.

Nhưng đấy là chuyện của tương lai, còn bây giờ, đi khắp khu đô thị này chỉ thấy những ngôi nhà liền kề, biệt thự đang bỏ hoang cho cỏ mọc.

Khác với những căn biệt thự, nhà liền kề đang bị bỏ hoang ở các khu đô thị Mỹ Đình, Văn Quán, Pháp Vân là vẫn còn trơ gạch và cỏ mọc um tùm biến thành nơi đổ rác, toàn bộ biệt thự, nhà liền kề ở Vân Canh đều được hoàn thiện mặt ngoài với đầy đủ cửa chính, cửa sổ và sơn một màu giống nhau, nhà nào cũng có hàng rào và cổng sắt. Vì thế nếu mới đến dễ tưởng rằng nhà ở đây đều đã có người ở…

Nhưng phải đi qua vài dãy phố vắng ngắt, tôi mới gặp được một cư dân của khu đô thị này. Từ Nghệ An, bác Mão ra ở với vợ chồng người con trai. Vợ chồng anh con trai đi làm vì thế cả ngày bà chỉ biết loanh quanh trong ngôi nhà rộng thênh thang cùng cô giúp việc trông đứa cháu nội mới gần một tuổi. Bà bảo ở đây được cái thoáng đãng nhưng buồn vì cả dãy phố này mấy chục cái nhà nhưng mới có mỗi gia đình nhà bà về ở, cuối dãy phố mới có một nhà bắt đầu đưa thợ đến hoàn thiện nên chưa có hàng xóm.

"Hôm trước tôi thấy người ta bảo cả khu đô thị đã có 50 hộ về ở, hiện đang có khoảng chục hộ nữa đang về hoàn thiện". Nghe tôi hỏi chuyện giá cả, bà bảo "bây giờ chú mà mua nhà ở đây thì rẻ được cả tỉ đấy, thằng con tôi trước mua cái nhà này hơn 4 tỉ, hoàn thiện mất 1 tỉ nữa. Hôm trước, có nhà vừa mua có 3 tỉ thôi".

Cách nhà bà Mão một dãy phố, một gia đình cũng đang đưa thợ về hoàn thiện nhà. Nghe hỏi chuyện nhà cửa, ông chủ nhà bảo năm 2011, ông mua ngôi nhà hơn 100m2 này với giá 43 triệu/m2, mua xong thì thị trường đóng băng luôn đến giờ, bán chẳng được nên đành bỏ thêm tiền hoàn thiện để ở vậy dù biết sẽ có nhiều bất tiện.

Tôi đi một vòng qua những dãy phố bỏ hoang. Ngoài con đường chính chạy xuyên qua khu đô thị còn có xe đi lại vì nếu đi đường này thì từ Nhổn sang xã Sơn Đồng sẽ gần hơn rất nhiều so với đường chính phải vòng ra quốc lộ 32 đi ngược lên. Vì thế dân quanh vùng thường mượn đường đi qua khu đô thị này. Nhưng cũng chỉ có đường trục chính ấy là còn có người qua lại thường xuyên, càng vào sâu bên trong càng vắng vẻ.

Mặc dù mới hoàn thành được khoảng 2 năm nhưng nhiều căn nhà đã bắt đầu xuống cấp, lớp sơn bên ngoài đã bắt đầu bong tróc loang lổ, nhiều ngôi nhà cả khoảng sân phía trước và bậc tam cấp đã bị sụt xuống vỡ hết cả gạch lát. Có những dãy phố do vỉa hè chưa được lát gạch nên cỏ dại mọc kín lối vào; những hàng rào và cổng sắt bắt đầu bị tróc sơn và gỉ sét, bên trong sân cỏ mọc um tùm; có những ngôi nhà cửa sổ đã bị vỡ kính… Nhìn cảnh này, chẳng thể nghĩ rằng đã có lúc để mua được một căn nhà hay biệt thự ở đây, nếu không có quan hệ "oách" thì phải chấp nhận bỏ ra cả tỉ tiền chênh lệch.

Cách Vân Canh chừng vài cây số, khu đô thị mới Tân Tây Đô nằm ngay mặt quốc lộ 32. Nếu đi ngoài đường 32 nhìn vào khu đô thị có diện tích hơn 23 ha này khá đẹp mắt với hàng trăm căn nhà liền kề, biệt thự đã hoàn thành và sơn phết bên ngoài khá bắt mắt. Tuy vậy, dù đã bàn giao nhà cả năm nay nhưng hàng trăm căn nhà liền kề, biệt thự ở khu đô thị này vẫn đang bỏ không.

Thấy xe dừng trước cổng, phải một lúc mới thấy anh chàng bảo vệ lững thững đi ra nhấc cái barie lên cũng chẳng buồn hỏi khách vào làm gì. Ngoài vài ngôi nhà đang được hoàn thiện thì đông đúc nhất ở đây là hai ngôi nhà đang được dùng làm nơi dạy nghề cho người đi xuất khẩu lao động, còn lại đều cửa đóng then cài. Có lẽ do chủ nhân đã lâu không đến nên cả cái khóa cửa cũng đã hoen gỉ.

Cũng nằm cách xa trung tâm như Vân Canh, Tân Tây Đô, khu đô thị mới Đặng Xá (huyện Gia Lâm), các khu đô thị ở Hoài Đức, Gia Lâm, các khu đô thị mới ở quận Hà Đông cũng đang có hàng trăm căn nhà liền kề, biệt thự bỏ hoang.

Nằm ngay khu vực trung tâm của quận Hà Đông, khu đô thị mới Văn Phú có thể coi là có hạ tầng xã hội thuận lợi nhất trong các khu đô thị ở khu vực này bởi nằm gần chợ Hà Đông, không những thế trung tâm hành chính quận và một số cơ quan của quận cũng đặt trụ sở tại đây. Hệ thống trường học từ mầm non tới trung học phổ thông cũng được đặt xung quanh. Thuận lợi như vậy nhưng ở Văn Phú hiện đang có rất nhiều nhà bỏ hoang.

Tôi đi một vòng quanh khu nhà liền kề, biệt thự ở đây mà không khỏi thấy tiếc của khi thấy rất nhiều ngôi nhà phía ngoài đã được hoàn thiện, sơn phết rất đẹp nhưng trong nhà cỏ mọc um tùm, thậm chí cây dại mọc kín cả khoảng sân trước cửa. Sau nhiều năm dãi dầu mưa nắng, giờ đây những lan can sắt đã hoen gỉ, sơn tróc loang lổ.

Trước đây, giá một căn nhà liền kề có diện tích 90m2 ở đây khoảng 7-8 tỉ đồng thì nay nhiều người đang rao bán ở quanh mức trên dưới 4 tỉ đồng tùy vị trí. Nhưng thời điểm này, giá ấy cũng không có ai mua. Bán không được nhiều người tính cho thuê. Vì thế, đi quanh những khu nhà hoang này thấy vô vàn những tấm biển cho thuê nhà.

Hiện giá thuê nhà để ở, làm nhà kho hoặc làm văn phòng tại dự án Văn Phú phổ biến từ 8 - 10 triệu đồng/tháng/căn liền kề, với tổng diện tích sử dụng lên khoảng hơn 300m2. Đối với những căn hộ mà chủ nhân chưa hoàn thiện nội thất, chủ yếu được cho thuê làm nhà kho, giá chỉ vài triệu. Tuy nhiên dù giá rẻ cũng không có mấy khách hàng thuê nhà tại Văn Phú, vì dự án hiện có quá ít dân cư sinh sống. Vì thế, phần lớn nhà thấp tầng tại dự án đô thị Văn Phú vẫn trong tình trạng bị bỏ hoang.

Giống như khu đô thị Văn Phú, tại khu đô thị Mỗ Lao cũng có hàng loạt nhà biệt thự, liền kề sau khi được chủ dự án bàn giao không có người ở. Vào thời điểm thị trường bất động sản sốt nóng, những căn biệt thự, liền kề này bị bỏ hoang vì chủ nhân chỉ chờ đợi để sang tay cho người khác. Còn bây giờ thì đành bỏ hoang vì bán không được mà cho thuê cũng "chẳng có ma nào thuê".

Nhìn nhận một cách khách quan sở dĩ có tình trạng nhà bỏ hoang như vậy, ngoài nguyên nhân đầu cơ thì hạ tầng xã hội và các dịch vụ phục vụ cuộc sống hàng ngày tại các khu đô thị mới này vẫn còn rất kém nên nhiều người dù có muốn về ở cũng không thể ở được.

Mới đây, trong một báo cáo đánh giá thị trường bất động sản, chuyên gia của một công ty chuyên phân tích thị trường cho rằng các tiện nghi, bao gồm điện, nước, trường học, chợ, dịch vụ giải trí và tiện ích tương tự cần phải được bổ sung đầy đủ và kịp thời tại các khu đô thị, nếu không các dự án sẽ không bao giờ được lấp đầy.

Giá nhà ở trung bình của Việt Nam vẫn cao gấp 25 lần thu nhập

Hệ lụy của một thời gian dài thị trường bất động sản phát triển lệch lạc là nguyên nhân của tình trạng trên. Trong khi hàng nghìn căn nhà liền kề, biệt thự để cho cỏ mọc thì cũng đang có hàng chục ngàn người có nhu cầu nhưng không thể tạo lập được một chỗ ở; Chính phủ cũng đang tìm mọi giải pháp để người thu nhập thấp có cơ hội mua nhà.

Mới đây, một công ty chuyên nghiên cứu thị trường bất động sản đưa ra con số thống kê rằng trong số khoảng 9.000 căn nhà hoàn thiện tại các khu đô thị trong vòng 3 năm trở lại đây, ước tính khoảng 60% chưa có người ở. Tuy nhiên, một nghịch lý khác cũng đang diễn ra là giá nhà ở trung bình ở Việt Nam vẫn cao gấp 25 lần so với thu nhập, trong khi khoảng cách này tại các nước châu Âu là 7 lần, Thái Lan là 6,3 lần và Singapore là 5,2 lần. Vì vậy dù hiện giá nhà đã giảm khá nhiều nhưng người mua vẫn không vội đưa ra quyết định vì họ có nhiều lựa chọn, hiện tại cũng như trong tương lai, khi có thêm nhiều dự án hoàn thành. Người mua nhà vẫn dè dặt khi đưa ra quyết định mua nhà do giá nhà và thu nhập đang có sự chênh lệch quá lớn.

Thực tế hiện nay, phân khúc được nhiều người quan tâm và lựa chọn nhất là nhà chung cư thương mại có giá từ 15 triệu đồng/m2 trở xuống và diện tích dưới 100m2 với tiến độ xây dựng tốt, tiện ích có sẵn, cơ sở hạ tầng phát triển. Chương trình nhà ở xã hội của Chính phủ với nhiều ưu đãi cho doanh nghiệp và người mua nhà cũng sẽ tập trung vào những căn hộ dưới 70m2.

Trong báo cáo phân tích về thị trường bất động sản Hà Nội quý 1/2013 của Công ty Savills Việt Nam vừa công bố đầu tháng 4 đã đánh giá thanh khoản của thị trường với phân khúc nhà liền kề, biệt thự vẫn thấp. Giá chào thứ cấp bình quân của toàn thị trường giảm so với quý trước ở mức -13% đối với biệt thự và -9% đối với nhà liền kề. Nhiều dự án tại vùng 2, đặc biệt là Mê Linh và Hoài Đức, trong quý này không có khách hỏi mua. Không những thế nhu cầu đối với thị trường biệt thự/ nhà liền kề hiện đang thấp hơn so với nguồn cung sẵn có do người mua vẫn đang chờ một mức giá thấp hơn nữa.

Nghĩa là nhìn về tương lai, nếu thị trường bất động sản vẫn như hiện nay thì những biệt thự và nhà liền kề bỏ hoang sẽ tồn tại dài dài.