Doanh nghiệp đã thâu tóm diện tích “đất vàng” dưới hình thức liên danh, liên kết với hợp tác xã (HTX).

Như VietNamNet đã thông tin về việc mới đây “Hà Nội: Nâng 15 tầng cho cao ốc ở nút giao Thanh Xuân - Khuất Duy Tiến”. Theo đó, Giấy phép quy hoạch vừa được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội (QH&KT) cấp cho Công ty TNHH Bảo Tín Sơn Tùng, dự án Trung tâm thương mại, văn phòng và nhà ở chung cư cao tầng (TTTMVP&NOCC) tại khu đất Ao Cây Dừa (khu vực nút giao ngã tư Nguyễn Trãi - Khuất Duy Tiến - PV) được cấp phép tối đa là 45 tầng với quy mô dân số tối đa 1.200 người.

Giấy phép quy hoạch này đã được nâng 15 tầng so với văn bản chấp thuận quy hoạch tổng mặt bằng và phương án kiến trúc sơ bộ được Sở QH&KT chấp thuận trước đó (tháng 8/2014).

Liên quan đến dự án này, theo tìm hiểu của PV VietNamNet, khu đất Ao Cây Dừa thuộc quyền sử dụng đất của 87 hộ xã viên HTX nông nghiệp Khương Đình (nay là HTX Dịch vụ Hạ Đình).

Tháng 5/2010, toàn thể các hộ xã viên thống nhất uỷ quyền cho Ban chủ nhiệm HTX Dịch vụ Hạ Đình chuyển quyền sử dụng đất của 87 hộ với tổng diện tích hơn 5.000m2 góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất cùng với liên danh Công ty Bảo Tín Sơn Tùng – Công ty CP kinh doanh phát triển Nhà và Đô thị Hà Nội số 8 để xây dựng Trung tâm thương mại - chung cư cao cấp.

Chỉ 2 ngày sau đó, HTX ký hợp đồng hợp tác đầu tư với liên danh trên để xây dựng Trung tâm thương mại - chung cư cao cấp.

Đại diện HTX Dịch vụ Hạ Đình cho hay, HTX là cổ đông có đất, quy ra giá trị góp vốn khoảng 150 tỷ đồng. Bên hợp tác có trách nhiệm chuyển đổi mục đích sử dụng đất và hoàn thiện mọi thủ tục, giấy tờ liên quan.

Theo hợp đồng hợp tác, lợi nhuận của xã viên được chia theo lợi thế đất bằng toàn bộ số tiền đền bù giải phóng mặt bằng trên phần diện tích thực tế sẽ bàn giao để thực hiện dự án. Hoặc theo thoả thuận khác được hai bên thống nhất.

Về giá trị quyền sử dụng đất, nêu tại biên bản họp hội nghị các hộ xã viên HTX Dịch vụ Hạ Đình (tháng 5/2010) được thoả thuận theo đơn giá là 13,5 triệu đồng. Trong khi đó, thời điểm năm 2010 giá thị trường đối với đất mặt đường Khuất Duy Tiến được chào bán khoảng 200 - 250 triệu đồng/m2, mặt đường Nguyễn Trãi là trên 250 triệu đồng/m2.


Ghi nhận thực tế, dự án hiện đang được quây tôn với bảng giới thiệu dự án Sunshine Boulevard cùng logo bảng hiệu của Tập đoàn Sunshine Group. Tuy nhiên, dự án chưa thể khởi công do thời gian vừa qua vướng vào tranh chấp với nhiều hộ dân tổ 16 phường Thanh Xuân Trung kề đó. Các hộ dân đã có đơn kiến nghị cho rằng, dự án này vẽ nhà đất của họ vào khu quy hoạch cây xanh của dự án để mục đích “mượn” nhà dân nhằm nâng 15 tầng cao từ 30 tầng nổi lên 45 tầng nổi+3 tầng hầm.

TS. Phạm Sỹ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng đất đai là của toàn dân. Nhà nước giao đất cho HTX là để sản xuất, cấy trồng chứ không phải để làm nhà. Do đó muốn chuyển đổi mục đích thì phải có ý kiến của các cơ quan ban ngành chứ không phải HTX có thể tự chuyển đổi được.

GS Đặng Hùng Võ - Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường nhận định: Có nhiều HTX hiện nay đất thì còn rất nhiều nhưng không làm nông nghiệp hoặc một số HTX thủ công nghiệp, tiểu công nghiệp cũng đến lúc tính đến chuyện giải tán. Nhưng theo ông Võ nếu HTX giải tán thì không có lợi bằng kiểu liên danh, liên kết với doanh nghiệp.

Trao đổi về vấn đề liên danh, liên kết với HTX, GS. Võ nêu lên một số hình thức.

“Thứ nhất là liên danh, liên kết với HTX sau đó HTX rút dần. Trên thực tế trong việc liên danh, liên kết này có thể phần giá trị để ngoài. Đây là phần ngoài giá trị chính thức tức là doanh nghiệp sẽ trả ngoài hợp đồng. Hình thức thứ hai là chuyển nhượng luôn, lấy ý kiến xã viên có thể thông qua đại hội xã viên chẳng hạn. Và ngay bản thân chuyển nhượng thì phần giá trị ghi trên hợp đồng bao giờ cũng thấp nhưng trong đó có phần giá trị đưa ngoài” – ông Võ nói.

Vị Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường cũng phân tích: Chúng ta chưa bao giờ có quy định là giá trị đó phải được thẩm định. Tổng giá trị không biết là bao nhiêu chỉ có điều người ta để phần dư ngoài là nhiều trong khi đó phần ghi trên hợp đồng là mang tính tượng trưng.

“Chúng ta đã lỏng lẻo về giá trị đất đai, lỏng lẻo về khung pháp luật. Tôi cho rằng cần quy định chặt chẽ cho quy trình sau này nhưng thực tế tài sản của các HTX hiện cũng “bay”gần hết rồi” – ông Võ nói.

Trong khi đó, luật sư cũng cho rằng, mô hình HTX hiện nay quản lý rất lỏng lẻo. Nếu không còn hoạt động sản xuất, kinh doanh thì nên giải thể, tài sản chia cho các xã viên đảm bảo tính dân chủ. Còn đất của Nhà nước giao thì có thể xem xét thu hồi lại.