Thời gian qua, gói hỗ trợ tín dụng 30 nghìn tỷ đồng của Nhà nước đã giúp cho rất nhiều người thu nhập thấp có cơ hội được sở hữu nhà cũng như có chỗ ở ổn định. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng nếu tiếp tục có thêm dự án nhà ở xã hội (NƠXH) nữa thì cần hướng đến việc xây dựng NƠXH để cho người thu nhập thấp thuê hơn là hỗ trợ cho mua nhà để tránh việc lợi dụng chính sách hỗ trợ và hỗ trợ không đúng đối tượng.

Bàn về vấn đề này, một số chuyên gia cho rằng, nếu đã có khả năng mua thì không còn là đối tượng của NƠXH nữa. Về nguyên tắc, NƠXH đối với người có thu nhập thấp thì nên xây dựng dưới hình thức thuê và thuê mua hơn là mua. Tuy nhiên, người Việt Nam có tâm lý thích sở hữu nhà rất rõ nên với gói hỗ trợ tín dụng 30 nghìn tỷ đồng, nếu chỉ xác định thuê và thuê mua thôi thì e rằng lúc đó dòng vốn sẽ lại hướng sang DN nhiều hơn.

Theo TS Trần Du Lịch, những người thu nhập thấp là những đối tượng khó có khả năng trả nợ, nên phải xem lại bản chất của cụm từ “chính sách xã hội”. Nên chăng hướng tới chính sách khác chứ không nằm trong gói 30 nghìn tỷ đồng. Các nước khác họ cũng có chính sách riêng. Thu nhập thấp hẳn thì xây NƠXH cho thuê với giá căn cứ vào thu nhập gần như Nhà nước tài trợ.

Ông Lịch cũng cho rằng: Nếu cho thuê mà tính theo hạch toán đầy đủ thì sợ rằng với một người thu nhập 10 triệu đ/tháng sẽ khó có khả năng trả. Chúng ta cần hướng vào tạo điều kiện cho nhóm này thuê nhà chứ không nên đặt vấn đề thuê mua hay mua nhà.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Phạm Sỹ Liêm - Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng khẳng định: Không thể hỗ trợ cho thành phần thu nhập thấp được, vì thu nhập thấp không thể mua nhà. Quan điểm của ông Liêm là Nhà nước lo làm sao cho mọi người có chỗ ở, bằng cách cho thuê giá rẻ, chứ không phải là ai cũng có được sở hữu nhà. Đối tượng thu nhập thấp thực sự sẽ không thể có thu nhập ổn định, nên sẽ không có ngân hàng nào “dám” cho vay để mua nhà. Nếu có đưa ra gói vay nào mới tương tự như gói 30 nghìn tỷ đồng thì cần thiết phải xem xét lại đối tượng vay làm sao cho “đúng” và “trúng”.

Thực tế cho thấy cũng đã có một số DN đi tiên phong trong việc xây dựng NƠXH để cho thuê như khu NƠXH cho thuê của Viglacera ở KĐT Đặng Xá (Gia Lâm) bao gồm 270 căn hộ với các loại diện tích 45m2, 47m2, 60m2, 69,5m2, có đầy đủ các tiện ích như nhà hàng, nhà trẻ, siêu thị, bể bơi, khu vui chơi thể thao, công viên cây xanh, hệ thống trường cấp 1 và cấp 2…

Ngoài ra, Hà Nội còn có 2 dự án NƠXH cho thuê khác là khu NƠXH cho thuê Việt Hưng (Long Biên) đã đưa vào sử dụng hơn 500 căn với giá 1,5 triệu đ/căn hộ; khu NƠXH Bamboo Garden (Quốc Oai) đưa vào sử dụng 86 căn với giá hơn 1 triệu đ/căn hộ… Tuy nhiên, những loại hình NƠXH cho thuê như thế này còn khá khiêm tốn, mới chỉ đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu của người thu nhập thấp.

Nói về sự thiếu hụt phân khúc NƠXH cho thuê, bản thân các DN xây dựng nhà ở cho biết, vấn đề khó khăn đầu tiên chính là quỹ đất. Ngay cả quỹ NƠXH nói chung hiện nay cũng còn thiếu nói gì đến NƠXH dành cho thuê, thuê mua lại. Hà Nội muốn đẩy mạnh phát triển NƠXH phải rà soát lại toàn bộ quỹ đất. Một dự án xa trung tâm quá cũng không thể phát triển loại hình nhà ở này.

Việc phát triển các dự án nhà cho thuê là phù hợp với nhu cầu thực tế của thị trường hiện nay. Bởi hiện tại, dù có nhiều chính sách hỗ trợ cho người dân mua NƠXH tuy nhiên vẫn còn rất nhiều người không thể với tới gói hỗ trợ này được. Ngay cả trong bối cảnh các ngân hàng và doanh nghiệp BĐS ra sức ưu đãi về giá cả thì người dân cũng còn đắn đo trong việc sở hữu một căn hộ. Điều này cho thấy việc xây dựng những căn hộ cho thuê là phương án tối ưu, vừa giúp DN tháo gỡ khó khăn về tồn kho BĐS, vừa có thể giúp người dân có nhà ở giá rẻ trong thời gian dài, giúp giảm gánh nặng cuộc sống…

Vấn đề xây dựng NƠXH để cho thuê cũng đã từng được đề cập đến nhưng dường như vẫn chưa đủ động lực để triển khai, nhân rộng. Vì vậy, để phát triển tốt loại hình NƠXH cho thuê, một số ý kiến cho rằng, Nhà nước cần có thêm hành lang pháp lý rõ ràng, còn DN thì phải có thực lực khi thực hiện các dự án này…