Thị trường BĐS gần đây chứng kiến sự kỳ lạ đến khó tin khi hàng chục nhà ở xã hội (NOXH) cho thuê bỗng chốc bị hô biến từ có thành không.

Biến có thành không

Từ trước đến nay, nhu cầu về NOXH, đặc biệt là NOXH cho thuê của người dân tại Hà Nội luôn “nóng”, trong khi đó, nguồn cung cho phân khúc này lại khá hạn chế và dè dặt. Nên ngay sau khi Công ty Cổ phần Tập đoàn C.E.O công bố tiếp nhận hồ sơ đăng ký thuê cho 86/432 căn hộ tại dự án NOXH Bamboo Garden, ô đất CC-1 thuộc khu đô thị mới tại lô đất N1+N3, khu đô thị Quốc Oai vào cuối tháng 5/2015, thị trường hy vọng khởi sắc hơn. Nhưng tình hình thực tế lại trái ngược hoàn toàn hơn một năm trôi qua nhưng số lượng căn hộ đã cho thuê tại NOXH Bamboo Garden lại trong tình trạng “hết” bất thường. Theo thống kê từ C.E.O luôn là… 0/86 căn!

Ngày 1/6/2016, C.E.O gửi Thông báo đến Sở Xây dựng Hà Nội về kế hoạch tiếp nhận hồ sơ đăng ký thuê, mua NƠXH Bamboo Garden đợt 5 và ghi rõ: Số căn hộ NOXH cho thuê: 86 căn và số căn hộ đã cho thuê là 0 căn. Tuy nhiên, kỳ lạ ở chỗ, 2 tháng sau, tại Thông báo số 380, số căn cho thuê và đã thuê đều hô biến về “0”.

Người dân có phản ánh lại rằng, NOXH Bamboo Garden tiền thân là dự án thương mại nhưng đã xin chuyển đổi mục đích sử dụng thành NOXH vào năm 2014. Do ở vị trí ngoại thành, thực tế NOXH Bamboo Garden không “nóng” như nhiều dự án NOXH nội đô với tỷ lệ “chọi” thuê cao, nhưng vẫn có khách đến nộp hồ sơ. Nghịch lý cũng từ đây mà xuất hiện: Bất chấp nhu cầu khách hàng là có, chủ đầu tư vẫn khăng khăng khẳng định là không.

Cách đây không lâu, trường hợp tương tự cũng xảy ra tại một dự án NOXH trên địa bàn huyện Thanh Trì với 88 căn hộ cho thuê suốt từ tháng 9/2015 đến cuối tháng 2/2016 khi chủ đầu tư khẳng định không có khách thuê. Nhưng vào đầu tháng kế tiếp (tháng 3/2016), chủ đầu tư lại thông báo tiếp nhận hồ sơ đăng ký mua nhà cho chính 88 căn hộ trên với nhiều biến tướng phát sinh về sau.

Chị N.T.K.V (Thanh Trì) bức xúc khi nhớ lại: “Sau khi website của Sở Xây dựng Hà Nội thông báo thời gian tiếp nhận hồ sơ mua nhà đợt 2 với số lượng 88 căn hộ, tôi nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ theo mẫu của chủ đầu tư. Tuy nhiên, thời điểm đi đăng ký hồ sơ mua nhà, rất nhiều khách hàng bức xúc với cách làm việc quan liêu, gây khó khăn cho khách hàng, hạn chế số lượng hồ sơ nộp của chủ đầu tư nhằm trục lợi”.

“Né” cho thuê để bán

Trao đổi về vấn đề này GS.TSKH Đặng Hùng Võ phân tích: “Đây hoàn toàn có thể là “chiến thuật” của chủ đầu tư. Rõ ràng nếu cho thuê với giá như đã niêm yết thì thời gian hoàn vốn rất lâu, lại tốn công sức duy tu, bảo dưỡng và quản lý. Trong khi đó, trường hợp bán đứt đoạn lại “lợi cả đôi đường” do thu hồi vốn nhanh, lại “lách” được thuế sử dụng đất mà vẫn được hưởng ưu đãi từ nguồn vay vốn của các tổ chức tín dụng”.

Ông Phạm Sỹ Liêm – nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, kẽ hở lớn nhất của chính sách hỗ trợ NOXH là trao quyền phân phối cho chủ đầu tư. Ai đời lại giao cho chủ đầu tư – người đặt lợi nhuận của mình lên trên hết – phân phát ưu đãi của Nhà nước cho người thu nhập thấp? Như vậy là hoàn toàn trái với quy luật thị trường. Khách thuê đến nộp hồ sơ thuê NOXH nhưng vì một lý do nào đó, chủ đầu tư “lấp liếm” để thông báo lên Sở Xây dựng là “chẳng có ai thuê” nhằm chuyển qua bán thì có ai kiểm tra, kiểm định được? Sở Xây dựng chỉ công bố thông báo lên website thôi chứ đâu có lộ trình thẩm định kết quả này có thật sự chính xác hay không? Thế khác nào cơ chế nửa bao cấp về nhà ở trong cơ chế thị trường.

Ông Liêm cho rằng, cần phải nhanh chóng trả bài toán về cho thị trường, Nhà nước phải nắm quỹ NOXH thông qua việc thành lập một cơ quan độc lập, không liên quan đến bên xây lẫn bên mua, để tránh được những nỗi lo khuất tất, biến tướng.