Nhiều chuyên gia bất động sản cho rằng, hiện nhà ở xã hội (NƠXH) với giá thấp, lãi suất vay ưu đãi... đang tạo cơ hội cho nhà giàu vào ở nơi dành cho người nghèo. Liệu những quy định của cơ quan chức năng có ngăn chặn được tình trạng này?

Mượn danh thu nhập thấp để mua nhà hưởng ưu đãi

Khu NƠXH Sài Đồng (Long Biên, Hà Nội) nằm trong khu đô thị mới Sài Đồng với hạ tầng đồng bộ và hiện đại. Ngay ở khu này, người dân cũng khó phân biệt được tòa nào dành cho người thu nhập thấp, tòa nào cho người thu nhập cao bởi có nhiều ô tô bao quanh dưới chân các tòa nhà.

Anh B.N đang sinh sống tại No 10a khu NƠXH Sài Đồng (Long Biên, Hà Nội) chia sẻ, tòa nhà có hơn 400 căn hộ, nhưng ô tô chiếm hơn nửa. Trong đó có những dòng xe sang như Lexus, trị giá gấp 2, 3 lần giá trị căn hộ”, anh N. nói.

Cách đây vài năm, báo chí từng phản ánh khu NƠXH CT1 Ngô Thì Nhậm (Hà Đông, Hà Nội) vừa bàn giao, nhưng trong hầm để xe xuất hiện nhiều ô tô đắt tiền. Đây là khu NƠXH đầu tiên ở Hà Nội. Cách đây vài năm, người nghèo xếp hàng dài nộp hồ sơ nhưng đành thất vọng ra về vì không đủ điều kiện và đủ tiền mua.  

Chị N.H, sinh sống tại toà nhà CT1 Ngô Thì Nhậm cho biết: “Có những gia đình về đây ở nhưng được giá nên tìm đủ mọi cách để bán dù chưa đủ điều kiện. Mỗi căn hộ có giá chênh từ 300 triệu - 500 triệu đồng tùy từng tầng và căn đẹp. Khu nhà cho người thu nhập thấp nhưng ngày càng nhiều người đi ô tô đắt tiền”.

Ông Nguyễn Văn Đa - Phó Giám đốc Cty CP Vinaconex Xuân Mai, chủ đầu tư dự án NƠXH Ngô Thì Nhậm cho rằng: “Người dân sinh sống vài năm tại NƠXH làm ăn tốt mua ô tô là bình thường. Công ty chưa đứng ra chuyển nhượng bất kỳ một căn hộ nào trong tòa nhà. Việc kiểm soát đối tượng mua nhà là do phường và cơ quan đối tượng đó”.

Ông Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam chia sẻ: “Khâu thẩm định, phê duyệt hồ sơ mua nhà đang có vấn đề. Có một nghịch lý ở đây là trong khi người dân nghèo Thủ đô không có vài trăm triệu mua NƠXH thì người giàu đang nhăm nhe suất nhà
giá thấp”.

Đồng quan điểm với ông Liêm, ông Lê Đình Tri, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Kiến trúc quy hoạch (Bộ Xây dựng) cho biết, thực tế đã xảy ra tình trạng có người mượn danh thu nhập thấp để mua nhà hưởng ưu đãi. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do việc xác định người có thu nhập thấp rất khó nếu chỉ căn cứ vào mức lương không phải nộp thuế thu nhập. Lương thì ai cũng biết, nhưng “cái không phải là lương” hay còn gọi thu nhập ngoài lương rất khó kiểm soát.

Bán lại NƠXH sẽ không có lãi

Bộ Xây dựng vừa ban hành Dự thảo Nghị định Phát triển quản lý NƠXH với nội dung thắt chặt như: Khách hàng muốn bán lại căn hộ phải nộp 50% giá trị sử dụng đất sau khi hết thời gian 5 năm kể từ lúc mua nhà.

Đại diện Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) lý giải, trước đây, người mua NƠXH hưởng ưu đãi khi không phải đóng tiền sử dụng đất. Tiền sử dụng đất tại nơi có hạ tầng tốt, gần trung tâm chiếm đến 30% giá trị căn hộ. Vì thế, tại Hà Nội có nơi NƠXH có giá cao, giá thấp. “Việc quy định nộp lại tiền sử dụng đất khiến khách hàng sang nhượng lại căn hộ không có lãi vì khoản chênh lệch không đủ trả tiền sử dụng đất. Càng những NƠXH có vị trí đẹp càng khó hưởng tiền chênh. Như vậy, mới đảm bảo công bằng cho khách hàng mua nhà. Không thể để khách hàng lợi dụng đầu tư kinh doanh, chuộc lợi tại NƠXH”, vị này nói.

Còn ông Vũ Ngọc Đạm, Trưởng phòng Phát triển Nhà ở (Sở Xây dựng Hà Nội) cho biết, sắp tới sẽ phối hợp với Sở Tài nguyên & Môi trường Hà Nội rà soát lại những đối tượng mua NƠXH. “Trước đây, khi mua NƠXH, người mua nhà chỉ phải xác nhận chưa có nhà ở trên địa bàn phường, quận mình đang sống. Sau khi kiểm tra, nếu chúng tôi phát hiện đối tượng mua NƠXH có nhà, đất đứng tên chính chủ nằm ở địa bàn phường, quận khác sẽ buộc tịch thu lại NƠXH”.