Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Diệp Kỉnh Tần nói rằng, các nông lâm trường (NLT) hiện nay đang “ôm” trên 3,6 triệu ha đất, nhưng nhiều nơi đời sống người lao động vẫn chưa đảm bảo, nhiều nông lâm trường thu nhập rất thấp chỉ 400-500 ngàn đồng/tháng.

Trao đổi với báo chí tại hội nghị triển khai công tác kiểm tra sắp xếp, đổi mới và quản lý sử dụng đất đai NLT quốc doanh năm 2008 tổ chức tại Hà Nội ngày 16/4, Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần, cho biết:

Mặc dù có những thay đổi tích cực nhưng các NLT thời gian qua vẫn không chuyển biến và theo kịp tình hình mới của đất nước. Các NLT quản lý nhiều đất đai nhưng mang lại hiệu quả kinh tế rất thấp. Theo đó, có nơi thu nhập của người lao động chỉ đạt 400.000 -500.000 đồng/tháng.

Nguyên nhân của những tồn tại này là do các NLT này đã có những tồn tại do trong một thời gian dài thời được bao cấp, bên cạnh đó công tác đào tạo cán bộ quản lý nông lâm trường, nhất là khi chúng ta đổi mới cơ chế quản lý kinh tế thì các nông lâm trường này không chuyển biến kịp.

Ngoài ra, các cơ chế chính sách của chúng ta thiếu và không đồng bộ, chính vì thế không tạo điều kiện được cho các NLT đổi mới và chuyển biến tốt hơn. Vai trò của cấp uỷ, chính quyền các địa phương chưa coi trọng vị trí, vai trò của các NLT, đặc biệt các NLT hầu hết ở vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, hải đảo…

* Thưa ông, đâu là nguyên nhân dân đến tình trạng hoạt động kém hiệu quả của các NLT?

Điều quan trọng khiến việc chuyển đổi các NLT không mang lại hiệu quả chính là do công tác quản lý đất đai. Hiện nay, các NLT quản lý gần 5 triệu hécta đất nhưng thực chất hiệu quả sử dụng đất đai này đến nay vẫn chưa được đánh giá đầy đủ.

Vì thế, mới đây Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tổng kiểm tra lại về tình hình quản lý, sử dụng đất đai của các nông lâm trường. Trên cơ sở đấy, chúng ta sẽ có một cái nhìn tổng quát vấn đề quản lý, sử dụng đất đai của các NLT trên phạm vi cả nước, để có hướng và cách làm mới thúc đẩy các NLT.

* Thưa ông, có ý kiến cho rằng số liệu quản lý đất đai của các NLT về Bộ NN-PTNT là thiếu trung thực?

Mới đây Bộ NN-PTNT đã có một văn bản chỉ đạo các NLT tự kiểm tra và báo cáo. Tuy nhiên, khi xem xét đối chiếu và đi kiểm tra sơ bộ thì chúng tôi thấy báo cáo của họ so với thực tế quản lý sử dụng đất đai không khớp và đã báo cáo với Chính phủ cần phải tổ chức các đoàn đi kiểm tra.

Một lần nữa, chúng tôi yêu cầu các NLT tự kiểm tra thực trạng sử dụng đất đai của chính đơn vị mình. Các NLT này phải nói thật, anh không thể giấu diếm được nữa. Đồng thời, chúng tôi cũng quy định và yêu cầu các tỉnh đi kiểm tra thực tế và đối chiếu với báo cáo của ít nhất 50% số NLT trong tỉnh xem đúng, sai như thế nào. Trên cơ sở đó, các tỉnh sẽ tổng hợp báo cáo Thủ tướng và Ban chỉ đạo Trung ương.

* Nếu phát hiện những đơn vị báo cáo sai với thực tế, Bộ NN-PTNT sẽ xử lý như thế nào?

Những báo cáo không đúng sự thật tuỳ theo mức độ chúng tôi sẽ kiến nghị cách xử lý cụ thể. Tiến tới chúng tôi sẽ tổ chức 5 đoàn đi kiểm tra tất cả các tỉnh có NLT. Mỗi đoàn sẽ kiểm tra một vài tỉnh, một vài tổng công ty có NLT.

Cách kiểm tra cũng chủ yếu là đối chiếu báo cáo thực tế của các NLT rồi kiểm tra của các tỉnh. Sau đó, chúng tôi sẽ kiểm tra thực địa, đối chiếu lại và báo cáo Thủ tướng, đồng thời sẽ đề xuất với Thủ tướng có cách xử lý đối với những đơn vị, cá nhân cố tình báo cáo không đúng sự thật.

* Vừa rồi Bộ NN-PTNT đã phát hiện được NLT nào báo cáo không đúng sự thật và đã có hình thức kiến nghị xử lý cụ thể nào chưa?

Bây giờ chúng ta không thể nói lâm trường A, lâm trường B như thế này, thế kia bởi họ đã báo cáo và chúng tôi cũng cử một số đoàn của Bộ đi giám sát, kiểm tra thì thấy có hiện tượng khai báo không đúng thực tế.

Tuy nhiên, để làm cho rõ vấn đề này, chúng ta phải thành lập đoàn kiểm tra liên ngành và khi phát hiện những báo cáo không đúng sự thật thì phải có số liệu cụ thể, lập văn bản rất cụ thể. Còn chúng ta cứ nói chung chung với nhau thì không thể xử lý được.

* Qua rà soát của các địa phương cho thấy có một số lượng không nhỏ các NLT không thể giải thể được vì âm vốn. Bộ sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào?

Đây là vấn đề rất khó khăn. Chúng tôi cũng biết chuyện này và đã báo cáo Thủ tướng về vấn đề này. Thủ tướng cho ý kiến cần nghiên cứu lại cho kỹ và tôi nghĩ sau đợt kiểm tra này, chúng ta phải có cách xử lý dứt khoát.

* Xin cám ơn ông!

Hiện nay cả nước có 697 NLT quản lý tới gần 4,62 triệu ha đất rừng, trong đó đất lâm nghiệp chiếm trên 3,615 triệu ha, còn lại là các loại đất nông nghiệp, đất cho thuê mượn, đặc biệt có tới hơn 53.655ha đất bị lấn chiếm, xâm canh.

Theo đề án đã được Chính phủ phê duyệt, sau khi tiến hành sắp xếp lại, các NLT sẽ phải bàn giao lại cho các địa phương là 757.338ha, nhưng hiện mới tiến hành bàn giao được 24.461ha, tức còn trên 730.000ha vẫn chưa được bàn giao đang bị bỏ hoang hoá hoặc sản xuất không hiệu quả.