Theo Sở Tư pháp TP.HCM, thủ tục hành chính liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, giấy phép xây dựng chưa có chuyển biến rõ nét, còn tồn đọng nhiều hồ sơ chậm được xử lý. Tính đến cuối năm 2016 có 109/129 hồ sơ nhà đất tồn đọng chưa được giải quyết dứt điểm, chiếm tỷ lệ 85,5%.

Theo thông tin từ các sở, ngành, quận huyện trên địa bàn TP.HCM, việc giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai còn nhiêu khê, kéo dài gây khó khăn không nhỏ cho người dân và doanh nghiệp.

Tình trạng bị ùn ứ hồ sơ thủ tục nhà đất khá phổ biến tại các quận huyện. Theo UBND quận 8, trong 1.290 hồ sơ tồn đọng chưa được giải quyết tại quận này chiếm đa số là hồ sơ về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy cấp phép xây dựng. Tương tự, tại huyện Củ Chi, số hồ sơ trễ hẹn chưa được giải quyết chiếm 0,67% trong tổng số 343.000 hồ sơ, trong đó tập trung chủ yếu là hồ sơ về đất đai và giấy cấp phép xây dựng. Tại huyện Bình Chánh tiếp nhận hơn 43.000 hồ sơ nhưng trễ hẹn 18%. Hồ sơ trễ hẹn đa phần là hồ sơ về cấp giấy phép xây dựng, hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng trên, ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh cho rằng, do thành phố thực hiện chủ trương dồn hồ sơ nhà đất về một mối nên mới xảy ra tình trạng ùn ứ như thời gian qua. Trước đây các hồ sơ đăng ký quyền sử dụng đất được ký duyệt ở 24 quận, huyện. Mỗi quận, huyện cho hai phó chủ tịch (một phó chủ tịch kinh tế, một phó chủ tịch đô thị) ký duyệt nên hồ sơ được xử lý nhanh chóng, đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng của người dân. Còn hiện nay Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố chỉ có 3 người ký hồ sơ của 24 quận, huyện nên không tránh khỏi tình trạng chậm trễ, ùn ứ. 

Theo nhận định của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, thủ tục hành chính là một  trong 5 điểm “nghẽn” lớn của thị trường bất động sản hiện nay. Thủ tục hành chính nhiêu khê, kéo dài, ẩn chứa tiêu cực, nhũng nhiễu trong quá trình phê duyệt, thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất gây rất nhiều khó khăn cho hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp.

Để giải quyết điểm nghẽn về thủ tục hành chính, theo kiến nghị của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, trước hết phải tận dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhất là internet để xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử, thành phố thông minh. Bên cạnh đó cần thực hiện hiệu quả cơ chế một cửa, đi đôi với xây dựng con người hành chính liêm - chính, hết lòng phục vụ đất nước, người dân, doanh nghiệp.

Đại diện các quận, huyện cũng cho rằng để đẩy mạnh công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng giảm phiền hà cho người dân cần tổ chức kiểm soát thủ tục hành chính tốt hơn. Đặc biệt, Sở Tài nguyên Môi trường và Sở Xây dựng nên quan tâm hơn nữa đối với những hồ sơ liên quan đến đất đai.

Liên quan đến việc giải quyết hồ sơ nhà đất trên địa bàn thành phố, tại phiên họp Hội đồng nhân dân TP.HCM giải trình về tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền trên đất tổ chức gần đây, Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Quyết Tâm đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường phải đổi mới và ứng dụng tốt công nghệ thông tin để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, hạn chế mức thấp nhất những bức xúc của người dân trong lĩnh vực nhà đất, xây dựng. Ngoài ra, lãnh đạo UBND TP.HCM cũng yêu cầu Sở Quy hoạch Kiến trúc cùng các quận, huyện cần rà soát, kiểm tra các dự án, nếu dự án nào không phù hợp phải mạnh dạn thu hồi.

Tại Hội nghị trực tuyến tổng kết công tác cải cách hành chính của TP.HCM năm 2016 và triển khai nhiệm vụ năm 2017 tổ chức đầu tháng 1 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến cho biết, trong năm 2017, Thành phố sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, thực hiện tốt công tác bồi thường giải phóng mặt bằng và tăng cường kiểm tra việc sử dụng đất theo đúng cam kết của các dự án; hoàn chỉnh các thủ tục hành chính theo hướng rút ngắn quy trình, thời gian giải quyết các thủ tục cho người dân và doanh nghiệp; tập trung giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp theo nguyên tắc khi cần yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ thì thông báo một lần bằng văn bản cho doanh nghiệp, nhà đầu tư về toàn bộ các nội dung cần phải sửa đổi, bổ sung đối với mỗi bộ hồ sơ…