Phía sau đường Phan Đăng Lưu sầm uất là khu nhà của 52 hộ dân sống nhếch nhác, hôi hám. Việc di chuyển họ đến một nơi đàng hoàng hơn đã được tính đến, nhưng chính thức vào thời điểm nào thì dân vẫn chưa biết và chính quyền vẫn cứ hứa.

18 năm sống như... chuột!

Qua chiếc cầu đúc bằng bê tông mang cái tên quyến rũ “Thiên Mã” bắc qua dòng nước đen ngòm, rác thải, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc là một tổ hợp những ngôi nhà được dựng sơ sài, tạm bợ, với những phận người mòn mỏi chờ được đến nơi ở mới.

Cùng với thời gian, quá trình “sinh sôi nảy nở”, từ chỗ 17 hộ dân sinh sống ban đầu (năm 1989), đến nay tại khu vực này đã có tới 52 hộ. Họ đến đây dựng lên những ngôi nhà bằng tôn, tre, ván,... một số dựa lưng vào thành, số khác dựng nhà dọc mép hào thành nội.

Tại đây, người dân phải đối diện với không ít khó khăn khi những điều kiện sinh hoạt tối thiểu nhất không trực tiếp đến được. Nói về chuyện điện, chuyện nước ở đây, chị Hoàng Thị Dung ngán ngẩm: “Có trực tiếp mua từ nhà máy nước, nhà máy điện mô, gần hai chục năm ni đều phải đi câu điện, câu nước lại của người khác với giá cao”.

Cái giá phải trả cho việc dùng điện, dùng nước sinh hoạt ở đây không hề rẻ, một mét khối nước với giá 5 ngàn đồng, mỗi số điện từ 1.000 - 1.200 đồng.

Xiêu vẹo, tuềnh toàng, rách nát. Người
dân thường trực ước muốn di dời.

Giữa chừng những câu chuyện kể về “cuộc đời tạm bợ” với bờ thành này, luôn thấy tiếng chuột ré lên từng hồi, vô tư bò khắp góc nhà. Chuột ở đây quen người đến nỗi cùng ăn, cùng ở với người.

Ngồi giữa sàn nhà bằng gỗ, gọt xoài, cóc chuẩn bị cho buổi chợ rong chiều, chị Đỗ Thị Hoa nói vui: “Chuột quen quá rồi, chúng không sợ người mô, chú không tin tui bỏ đĩa bún ở sàn thì chỉ vài phút sau hết sạch”.

Thấy chúng tôi có vẻ nghi ngại, chị Hoa nhanh tay bốc lấy một nắm bún vừa mua về chuẩn bị cho bữa cơm trưa cho vào chiếc đĩa, khoảng chừng 3 phút, 3 con chuột chui lên từ sàn nhà chén sạch!

Bên đĩa bún là chiếc chiếu, một tấm chăn mỏng mảnh chị ngủ chưa kịp gấp. May mắn là từ lúc đến đây chưa một lần xảy ra dịch bệnh!

Còn chuyện vệ sinh thì khỏi phải bàn. Nhà vệ sinh là những chiếc cầu tõm trống hoác được dựng lên ở con hào. Rác thải sinh hoạt, chất thải con người tất cả đều được vứt xuống hào, mùa mưa đỡ khổ vì mùi, khi nắng lên nước con hào cạn, mùi xú uế bốc lên nồng nghịt mũi người. “Chừ cũng hôi nhưng đỡ, nắng lên mới khổ, ở nhà cũng phải đeo khẩu trang cả ngày” - mẹ Trần Thị Thoả kể.

Người dân cư ngụ tại khu bờ thành Phan Đăng Lưu hầu hết là những người buôn thúng bán bưng mưu sinh bằng đủ tất cả các nghề từ đạp xích lô, chạy xe thồ, bốc vác ở chợ. Cuộc sống bèo nhèo, lắm vất vả, khó khăn.

Hứa thật nhiều, di dời khi nào thì… chưa biết?

Nấu ăn, điều đơn giản nhưng khó nhất ở khu dân cư này.

Hầu hết những người dân ở đây đều có một mong mỏi chung là được sớm di dời đi nơi khác, thoát khỏi cảnh sống tạm bợ, nước đọng, ao tù này. Nhiều năm nay, nhiều cuộc họp đã được tổ chức bàn phương án để đưa 52 hộ dân nơi đây đi tái định cư. Nhưng mọi chuyện chỉ là năm nay hứa rồi chờ đến năm sau cơ quan chức năng lại hứa tiếp.

Với người dân ở đây, mời đi họp để bàn về tái định cư cho họ thì hầu hết biết trước kết quả. “Họp tái định cư ở đây thì năm nào cũng họp, năm trước họp thì bảo ra Tết đi, rồi thì không thấy chi cả. Làm cho dân thấp thỏm chờ” - chị Phan Thị Bích Thuỷ kể.

Cuối năm 2007, người dân ở đây thực sự tin là lời hứa của cơ quan chức năng sắp thành hiện thực, khi mà tất cả các hộ dân ở đây được Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư TP Huế, chính thức kê khai tài sản đền bù của 52 hộ dân nơi đây, và thông báo ra Tết sẽ được chuyển đến nơi ở mới. Thế nhưng, mới đây chính quyền lại ra thông báo là vẫn chưa thể đi vì đất tái định cư dành cho nơi khác.

Trao đổi với Báo giới, ông Nguyễn Như Tịnh, Giám đốc Trung tâm quản lý nhà và đất TP Huế cho biết: Việc tái định cư cho 52 hộ dân ở khu vực bờ thành Phan Đăng Lưu, cộng thêm 10 hộ dân cơi nới gần đó đang có nhiều khả năng, nhiều hướng để cân nhắc, bàn bạc.

Những lời hứa vẫn nằm trên giấy tờ.

Một là đưa người dân đi đến các khu dân cư, hoặc cho dân mua đất để dựng nhà, phương án án 2 thì theo ông Tịnh: “Hầu hết những người dân ở khu bờ thành cuộc sống cực kỳ khó khăn, nếu mà giao đất cho dân làm nhà nơi ở mới thì một thời gian không lâu lại sẽ tái xuất hiện một khu “ổ chuột” mới. Còn đưa dân đến ở tại các khu chung cư thì hiện nay cũng không còn chỗ trống”.

Tính đến khả năng xây dựng chung cư thì hiện nay TP Huế đang xúc tiến việc đầu tư xây dựng ở Bãi Dâu. Ttheo phương án đó, cuối năm 2007 chỉ mới làm động tác chuẩn bị, tháng 3/2008 sẽ chuẩn bị đấu thầu để xây dựng để đưa người dân đi tái định cư. Nhưng cả 2 phương án nói trên vẫn đang chờ lãnh đạo thành phố phê duyệt.

Hứa với dân ra Tết sẽ cho đi tái định cư là vậy, thế nhưng khi hỏi chính xác thời điểm người dân nơi đây được di dời đến nơi ở mới thì ông Nguyễn Như Tịnh chỉ nói rằng: “Chờ động tác cuối cùng, có nơi tái định cư sẽ để bà con di chuyển, còn chính xác vào thời điểm nào thì vẫn chưa xác định được”.

Việc nhiều lần bị cơ quan chức năng hứa rồi lại thất hứa về thời điểm được di dời làm cho người dân chưa thật sự tin rằng sẽ có một lúc mình thật sự thoát khỏi cảnh sống chung với mùi hôi, chuột, rắn!