Thủ tướng đã chỉ thị UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương gửi báo cáo tình hình phát triển và quản lý thị trường bất động sản tại địa phương mình về Bộ Xây dựng trước 1/2/2008 để tổng hợp, báo cáo Chính phủ - nhưng đến 7/3/2008, Thứ trưởng Bộ XD Nguyễn Trần Nam cho biết "nhiều địa phương chưa báo cáo theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, một số địa phương có báo cáo nhưng nội dung chưa đầy đủ và không có số liệu"!?

Do vậy, Bộ Xây dựng phải gửi thêm bản hướng dẫn nội dung báo cáo và đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương báo tình hình phát triển và quản lý thị trường bất động sản tại địa phương về Bộ trước 15/3/2008.

Theo đó, tất cả các địa phương cần khái quát về nhu cầu, khả năng cung cấp hàng hóa bất động sản, tình hình giao dịch, giá cả trên địa bàn mình quản lý, đồng thời báo cáo tình hình triển khai các dự án bất động sản trên địa bàn tỉnh: số lượng các dự án nhà ở, khu đô thị mới, văn phòng, khu thương mại, khu công nghiệp, cụm công nghiệp đang triển khai trên địa bàn qui mô, tổng diện tích đất các dự án kết quả triển khai các dự án nhà ở, khu đô thị mới, văn phòng, khu thương mại, khu công nghiệp, cụm công nghiệp đến hết năm 2007; dự báo kết quả triển khai năm 2008...

Về tình hình giao dịch và giá cả bất động sản trên địa bàn tỉnh, các địa phương được Bộ Xây dựng yêu cầu nêu rõ tổng số lượng giao dịch mua bán, chuyển nhượng hàng hóa bất động sản có đăng ký nộp thuế trong năm 2007; ước tỉ trọng chiếm bao nhiêu % so với tổng giao dịch bất động sản trên địa bàn tổng tài sản giao dịch mua bán hàng hoá bất động sản có đăng ký nộp thuế trong năm 2007 tổng số bất động sản cho thuê có đăng ký nộp thuế, qui mô về diện tích, tổng doanh thu năm 2007; ước tỉ trọng chiếm bao nhiêu % so với tổng cho thuê sản trên địa bàn...

Bên cạnh đó, các tỉnh, TP (kể trên) cũng phải báo cáo giá giao dịch hàng hoá bất động sản: mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, trung bình, thấp nhất, cao nhất tổng số bất động sản thế chấp; tổng lượng vốn vay của các dự án phát triển bất động sản... đồng thời đánh giá chung về tình hình giao dịch: tăng, giảm, đối tượng (người có nhu cầu, nhà đầu cơ), nguyên nhân, dự báo năm 2008 và phương hướng giải quyết.

Cũng trong báo cáo này, Bộ XD yêu cầu các địa phương vạch ra phương hướng phát triển thị trường bất động sản trên địa bàn tỉnh dự báo nhu cầu các chủng loại hàng hóa cơ bản (nhà ở, văn phòng, khu thương mại, nhà xưởng, bất động sản khác) trong năm 2008 và 5 năm tới nhu cầu đất đai để phát triển bất động sản...

Ngoài việc báo cáo các nội dung trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương kiểm tra, rà soát lại danh mục và tiến độ thực hiện đối với tất cả các dự án nhà ở, dự án khu đô thị mới trên phạm vi địa bàn; thực hiện thu hồi đất đối với các chủ đầu tư dự án đã giao đất hoặc cho thuê đất nhưng chưa triển khai hoặc triển khai chậm tiến độ theo qui định của pháp luật về đất đai xử lý kiên quyết các trường hợp đầu cơ nhà đất, mua bán, chuyển nhượng bất động sản trái qui định của pháp luật, trốn lậu thuế cũng như các trường hợp khác vi phạm qui định pháp luật về đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản trên phạm vi địa bàn...

Trích Chỉ thị 01/2008/CT-TTg ngày 8/1/2008 của Thủ tướng Chính phủ: "Đặc biệt, trong thời gian gần đây tại TP.HCM và Hà Nội đã xảy ra tình trạng giá văn phòng cho thuê, căn hộ cao cấp, giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở riêng lẻ tăng đột biến cục bộ ở một số dự án, một số khu vực nhất định (trong khi thị trường bất động sản tại một số địa phương khác vẫn trong tình trạng kém sôi động, ít giao dịch).

Nguyên nhân cơ bản của tình hình nêu trên là do nguồn cung về nhà đất tại Hà Nội và TP.HCM gần đây bị hạn chế, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, giá đầu vào (vật liệu, nhân công... ) tăng cao cũng như sự tác động của thị trường tài chính, tiền tệ đã ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tăng giá bất động sản.

Tại những khu vực giá bất động sản tăng đột biến đã xảy ra tình trạng nhà đầu tư giữ hàng không đưa ra thị trường nhằm đẩy giá lên cao; chính quyền các cấp thiếu sự kiểm tra, kiểm soát và xử lý kịp thời các trường hợp đầu cơ, nâng giá xảy ra trên địa bàn.

Ngoài ra còn có nguyên nhân quan trọng là nhiều địa phương chưa quan tâm tới việc đầu tư xây dựng quỹ nhà xã hội để cho một số đối tượng thu nhập thấp thuê hoặc thuê mua theo quy định của Luật Nhà ở. Tình trạng đầu cơ, đẩy giá giao dịch bất động sản lên quá cao so với giá trị thực gây ảnh hưởng không tốt đến hoạt động đầu tư, giảm nguồn thu cho ngân sách, gây tác động xấu tới tâm lý và đời sống xã hội".