Khi nhìn thấy khách hàng có thu nhập 5-6 triệu đồng đến mua nhà, liệu ngân hàng có dám cho vay? Xem ra, công nhân viên chức, người có thu nhập thấp là đối tượng được vay có thể bị loại ngay từ khâu xét tuyển ban đầu.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam mới đây lại một lần nữa đề cập tới thu nhập bao nhiêu thì có thể mua nhà ở xã hội và được vay vốn ưu đãi từ gói kích cầu 30.000 tỷ.

Theo Thứ trưởng Nam, với tổng thu nhập 5-6 triệu đồng một hộ gia đình vẫn có thể mua được nhà. Ví như nhà ở khu Đặng Xá (Gia Lâm, Hà Nội) mới khởi công, diện tích 30m2, giá bán 8,5 triệu đồng/m2. Như vậy, một căn hộ giá chỉ khoảng 250 triệu đồng.

Để sở hữu ngôi nhà 250 triệu đồng, Thứ trưởng Nam tính toán: "Chúng ta phải đặt cọc tức là tự lo khoảng 50 triệu đồng (20%), vay 80% là 200 triệu đồng, trả trong 10 năm, mỗi năm trả 20 triệu đồng tiền gốc, mỗi tháng trả 1,8 triệu đồng, lãi 6% tính trên gốc lớn đầu tiên, một năm trả 12 triệu đồng tiền lãi. Đây là những tháng đầu, các tháng sau gốc giảm thì lãi còn giảm nữa. Ngay tháng đầu tiên, lãi mỗi tháng 1 triệu+1,8 triệu gốc. Như vậy, mỗi tháng trả 2,8 triệu đồng. Với thu nhập của những gia đình khoảng 5-6 triệu, dành 30-35% thu nhập để trả thì có thể mua được.

Song, với thu nhập một gia đình 5-6 triệu đồng mà dành 30%-35% để trả nợ thì số tiền tháng đầu tiên phải trả chỉ từ 1,5-2,1 triệu đồng. Còn với mức 5-6 triệu đồng mà phải chi trả tiền nhà tới 2,8 triệu đồng/tháng thì chiếm 46,6%-56% rồi. Để thanh toán 2,8 triệu đồng thì thu nhập của hộ gia đình vào thời điểm đó phải ở mức 8-9 triệu đồng/tháng.

Như vậy khi nhìn thấy khách hàng có thu nhập 5-6 triệu đồng đến mua nhà liệu ngân hàng có dám cho vay? Tất nhiên, các tháng sau khoản thanh toán sẽ giảm dần nhưng để thu nhập 5-6 triệu đồng/tháng thanh toán đúng 30-35% tiền nhà thì cũng phải tới năm thứ 4 mới đạt được.

Theo cách tính của thế giới, mỗi gia đình phải dành khoảng 30% thu nhập cho vấn đề nhà ở. Do đó, hộ gia đình muốn bỏ ra 2,8 triệu trả tiền nhà (tháng đầu) thì thu nhập ở thời điểm đó thấp nhất cũng phải ở mức 9 triệu đồng. Nếu tính gia đình đó có 2 người thì thu nhập bình quân mỗi người ở mức 4,5 triệu đồng/tháng. Với mức lương này thì những cán bộ cỡ nào sẽ mua được nhà?

Hiện nay lương cơ bản theo quy định là 1.050.000 đồng/tháng. Một kỹ sư vừa tốt nghiệp đại học ra trường đi làm có hệ số lương là 2,34, như vậy để được lĩnh 4,5 triệu đồng/tháng, kỹ sư đó phải có hệ số lương 4,32, tương đương với kỹ sư bậc 7. Để đạt đến kỹ sư bậc 7 chắc cũng phải lăn lộn cả chục năm trời.

Còn để mua một ngôi nhà 50m2, giá 12 triệu đồng/m2, tổng giá trị là 600 triệu đồng. Người mua phải ứng trước 20% tương đương 120 triệu đồng và vay 480 triệu đồng. Với lãi suất 6%/năm thì một năm sẽ phải trả gần 29 triệu đồng tiền lãi, tương đương mỗi tháng phải trả 2,4 triệu đồng tiền lãi và 4 triệu đồng tiền gốc (6,4 triệu đồng). Nếu cứ mang cách tính của thế giới ra để áp dụng thì tổng thu nhập của gia đình đó phải ở mức 18 triệu đồng/tháng. Với những gia đình thu nhập cỡ 10 triệu đồng/tháng mà vay 500 triệu đồng để mua nhà hoàn toàn không khả thi, các ngân hàng chắc chắn sẽ lắc đầu.

Như vậy gói cứu trợ 30.000 tỷ đồng đã được chính thức triển khai, nhưng xem ra, đối tượng là công nhân viên chức, người có thu nhập thấp khó với tới. Điều này có nghĩa rằng, họ là đối tượng được vay nhưng có thể bị loại ngay từ khâu xét tuyển ban đầu.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Đức Kiên lưu ý, trên thế giới không ai cho vay mua nhà, lại là vay ưu đãi, với lãi suất cao tới 6%. Về nguyên tắc, lãi suất vay mua nhà bao giờ cũng phải thấp hơn nhiều mặt bằng chung. Con số này chỉ 3%/năm là mức hợp lý, có như vậy mới giúp tăng hiệu quả của gói hỗ trợ, tạo được dòng chảy mới cho thị trường bất động sản.

Ông Alain Cany - Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu (EuroCharm) và đồng Chủ tịch Diễn đàn DN Việt Nam (VBF) mới đây cho biết, gói 30.000 tỷ đồng là tín hiệu rất tích cực trong việc cho phép tiếp cận nhà ở xã hội. Tuy nhiên, nhóm công tác của VBF đề xuất là nên tăng thời gian cho vay ưu đãi từ 10 năm lên 20 năm. Trên thế giới gói dành cho người thu nhập thấp mua nhà đều có thời gian 20 năm.

"Có 2 cách hoặc là tăng thời gian cho vay hoặc hạ lãi suất thấp hơn để nhiều người có thể thụ hưởng chính sách này", ông Alain Cany nói.

Ngoài ra, từ trước đến nay các chủ đầu tư thường xây dựng những căn hộ có diện tích từ 70m2 trở lên, những căn hộ diện tích nhỏ dưới 50m2 rất hiếm vì vậy tìm được căn hộ này ngay bây giờ là không thể. Bây giờ các DN mới bắt đầu xây dựng thì phải 2 năm nữa khách hàng mua nhà mới có nhà, vì vậy vẫn phải chờ. Và những căn hộ này chỉ nằm ở những khu vực ngoại thành xa xôi như Gia Lâm, Mê Linh, Hoài Đức... Rõ ràng, mua nhà thu nhập thấp vẫn còn là hành trình rất gian nan.