Trước đây, quản lý nhà công vụ do nhiều đơn vị đảm nhận và chính việc dàn trải các đầu mối đã khiến công tác quản lý quỹ nhà này chưa phát huy tác dụng đúng mục đích và ý nghĩa.

Các chính sách, quy định pháp luật về nhà ở công vụ chưa đầy đủ, thậm chí chưa cụ thể. Ngay như Luật Nhà ở năm 2005 cũng quy định chưa rõ về đối tượng, giá thuê, thời hạn sử dụng…

Cùng đó, nhà công vụ lại do rất nhiều cơ quan quản lý. Ở Trung ương quỹ nhà này do các bộ, ngành quản lý còn tại địa phương thì do các Sở hoặc có nơi thì lại do các cơ quan tự đảm nhận…Riêng Bộ Xây dựng chỉ quản lý 180 căn, chiếm khoảng 1,4% tổng số nhà công vụ cả nước.

Sau khi có Quyết định số 695/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 7/5/2013 thì từ ngày 1/1/2014 nhà công vụ do 3 nơi quản lý. Theo đó, các tỉnh và thành phố trực tiếp quản lý quỹ nhà công vụ tại địa phương mình. Quỹ nhà này được dành cho các đối tượng luân chuyển công tác từ Trung ương về địa phương, hoặc từ các huyện, xã điều động lên.

Số nhà công vụ do các cơ quan trung ương quản lý trước đây đã được bàn giao thống nhất đầu mối cho Bộ Xây dựng quản lý từ ngày 1/1/2014. Tuy nhiên, số lượng nhà này cũng chiếm tỷ lệ nhỏ so với tổng số nhà công vụ trong cả nước.

Thống kê cho thấy, quỹ nhà công vụ trong cả nước có khoảng 13.000 căn. Do đặc thù riêng nên nhà công vụ thuộc các đơn vị vũ trang sẽ do các bộ Công an và Quốc Phòng trực tiếp quản lý cho phù hợp để đảm bảo an ninh.

Theo ông Vũ Xuân Thiện, Cục phó Cục quản lý Nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), công tác quản lý nhà ở công vụ trong thời gian tới được thực hiện theo quy định của Luật nhà ở và các văn bản như Nghị định số 34 về quản lý sử dụng nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; Quyết định số 695 về quản lý, bố trí cho thuê nhà ở công vụ của Chính phủ; Thông tư số 01 của Bộ Xây dựng hướng dẫn việc quản lý sử dụng nhà ở công vụ. Bộ Xây dựng đã và đang bố trí cho thuê toàn bộ quỹ nhà ở công vụ của Chính phủ mà Bộ Xây dựng được giao quản lý theo đúng quy định.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng nhận định chính sách nhà ở công vụ là chính sách rất đúng đắn để đảm bảo cho những cán bộ, công chức, viên chức trong đó có những đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, công chức, viên chức… được luân chuyển, điều động công tác, xa nơi ở cũ nhưng không có điều kiện, khả năng mua nhà có chỗ ở trong thời gian công tác.

Trong số này có cả những bác sỹ, giáo viên, quân nhân… nhận luân chuyển công tác đến vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cũng còn một số trường hợp chưa đảm bảo đúng mục đích theo quy định về loại hình nhà ở này.

Từ thực trạng đó, năm 2013, Bộ Xây dựng đã xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 34/NĐ-CP quản lý nhà ở thuộc sở hữu nhà nước và đã có thông tư quy định, tiêu chuẩn về đối tượng, nhà ở để hướng dẫn các địa phương thực hiện, có những biện pháp quản lý chặt chẽ hơn. Theo đó, các chủ nhà không còn công tác nữa nhưng vẫn không giao nhà thì Bộ Xây dựng sẽ làm công văn yêu cầu họ phải trả lại nhà cho nhà nước.

Sau khi được giao quản lý nhà công vụ của Chính phủ, Bộ Xây dựng đã có báo cáo về thực trạng, sự bất cập và nguyên nhân tình hình quản lý quỹ nhà ở này.

Theo khảo sát, có những trường hợp đã hết thời gian công tác, có nhà ở rồi nhưng vẫn không trả lại nhà công vụ.

Tuy nhiên, cũng có trường hợp hết thời gian công tác nhưng lại không có nhà để ở do bản thân không tự tạo lập được nhà ở nên họ vẫn sống tại nhà công vụ. Đây chính là những “lỗ hổng” mà pháp luật cần phải có quy định cụ thể hơn.

Riêng với Khu nhà ở công vụ Hoàng Cầu (Hà Nội) - nơi được dư luận đặc biệt quan tâm, Bộ Xây dựng đang từng bước sắp xếp, bố trí điều chuyển và tiếp tục thực hiện thu hồi số nhà ở công vụ còn lại phù hợp với điều kiện thực tế.

Tại dự án này, Bộ Xây dựng đang tiến hành khảo sát, lập đề án chỉnh trang, cải tạo lại để có thêm quỹ nhà ở công vụ, đảm bảo tiêu chuẩn để tiếp tục bố trí cho các cán bộ thuộc đối tượng và đủ điều kiện theo quy định được thuê nhà ở công vụ.

Bộ Xây dựng đã chỉ đạo các đơn vị có liên quan tăng cường công tác quản lý để đảm bảo chất lượng sử dụng lâu dài của nhà ở công vụ cũng như chất lượng dịch vụ phục vụ cán bộ được bố trí ở tại quỹ nhà này.

Trao đổi về công tác chuyển giao số nhà ở công vụ này, Bộ Xây dựng cho biết đã tiến hành tiếp nhận quản lý tổng số 180 căn hộ công vụ của Chính phủ để bố trí cho các cán bộ đủ điều kiện thuê theo quy định.

Trong đó gồm 24 căn hộ công vụ tại nhà chung cư CT7, khu đô thị mới Mỹ Đình, Mễ Trì, Hà Nội; 76 căn hộ công vụ tại nhà chung cư CT1-CT2, khu đô thị mới Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội và 80 căn hộ tại Hoàng Cầu, ngõ 61 Trần Quang Diệu, quận Đống Đa, Hà Nội do Văn phòng Chính phủ bàn giao từ ngày 1/1/2014.

Hiện Bộ Xây dựng đang triển khai bố trí cho thuê 100 căn hộ nhà ở công vụ đảm bảo tiêu chuẩn về diện tích và trang thiết bị nội thất tại nhà chung cư CT7 và CT1-CT2 cho các cán bộ. Đồng thời, Bộ Xây dựng đang lập đề án cải tạo lại 80 căn hộ tại Hoàng Cầu để đảm bảo đủ yêu cầu về diện tích, định mức trang bị nội thất cơ bản.

Qua công tác tiếp nhận quản lý khu nhà công vụ tại Hoàng Cầu, Bộ Xây dựng thống kê số cán bộ đang công tác hiện đang ở tại đây là 20 gia đình (trong đó có 1 cán bộ sử dụng 2 căn hộ theo quyết định trước đây của Văn phòng Chính phủ).

Cùng đó, có 30 cán bộ đã nghỉ hưu hiện đang ở tại dự án này và sử dụng 30 căn hộ. Ngoài ra, số cán bộ đã nghỉ hưu hoặc đã mất hiện đang cho người nhà (vợ, chồng, con ruột) ở hoặc cho người thân ở nhờ hoặc không ở và khóa cửa là 29 trường hợp.

Để chuẩn bị cho công tác cải tạo lại quỹ nhà công vụ Hoàng Cầu, Bộ Xây dựng đang tiến hành điều chuyển số cán bộ thuộc diện đủ điều kiện theo quy định đang ở tại đây được chuyển sang ở các khu nhà ở công vụ mới của Chính phủ tại chung cư CT7 Mỹ Đình và chung cư CT1& CT2 Yên Hòa.

Đến nay, Bộ Xây dựng đã và đang thực hiện điều chuyển 20 cán bộ đang còn trong tiêu chuẩn được thuê nhà ở công vụ hiện đang ở nhà công vụ Hoàng Cầu sang các khu nhà ở công vụ mới của Chính phủ.

Trong số này đã điều chuyển 10 cán bộ sang nhà công vụ mới và trả nhà công vụ của Chính phủ tại Hoàng Cầu, 10 cán bộ còn lại đang làm thủ tục điều chuyển và 11 trường hợp cán bộ nghỉ hưu đã trả và đang làm thủ tục trả nhà công vụ.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đã thông báo và đang trao đổi với 14 trường hợp đã nghỉ hưu hoặc đã mất, không ở và khóa cửa hoặc cho người khác ở nhờ để trả lại nhà và thu hồi trong năm 2014 và đầu năm 2015.

Cũng theo ông Vũ Xuân Thiện, từ khi tiếp nhận khu nhà ở công vụ của Chính phủ tại Hoàng Cầu, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản đã tiến hành 3 cuộc họp với toàn bộ dân cư và 2 buổi làm việc với Chi bộ, tổ dân phố và đại diện dân cư sống ở khu nhà công vụ của Chính phủ tại Hoàng Cầu về việc phổ biến các chế độ, chính sách về nhà ở công vụ, việc quản lý vận hành đảm bảo điều kiện sinh hoạt thuận lợi, an ninh trật tự, văn minh khu nhà ở công vụ.

Qua đó, đa số cán bộ đang ở nhà công vụ của Chính phủ tại Hoàng Cầu đồng thuận về việc trả lại nhà công vụ khi hết tiêu chuẩn theo quy định.

Tuy nhiên, một số cán bộ có khó khăn về nhà ở đề nghị Nhà nước có chính sách hỗ trợ phù hợp với thực tế, đồng thời tạo điều kiện có thêm thời gian sắp xếp chỗ ở mới để trả lại nhà ở công vụ đang sử dụng.

Trước các đề xuất đó, với trường hợp các cán bộ không còn thuộc diện và không đủ điều kiện thuê nhà ở công vụ nhưng hiện vẫn đang ở khu nhà này mà có khó khăn về nhà ở, Bộ Xây dựng đã tạo điều kiện, giới thiệu cho mua tại một số dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội như CT1, CT4 - A1 và CT5 - A1, A2 cùng CT4 - B1, B2 tại Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm (quận Hoàng Mai, Hà Nội); dự án Khu nhà ở thu nhập thấp tại khu vực Bắc Cổ Nhuế-Chèm (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội).

Các đối tượng này sẽ được ưu tiên lựa chọn mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại khi trả lại nhà công vụ, đảm bảo thấu tình đạt lý.