Mặc dù chính quyền TPHCM rất quyết liệt xử lý các dự án treo, chậm triển khai trên địa bàn TP, nhưng tình trạng này vẫn còn gây bức xúc cho người dân. Chính vì vậy, trong thời gian tới với chức năng nhiệm vụ của cơ quan quản lý về đất đai, trực tiếp tham mưu cho UBND TP, Sở Tài nguyên-Môi trường (TNMT) tiếp tục xử lý dự án chậm tiến độ cũng như tạo quỹ đất sạch để thu hút nhà đầu tư.

Về cơ bản, trong thời gian qua các tổ chức được giao đất đã sử dụng đất khá hiệu quả, góp phần vào sự phát triển chung của TP. Tuy nhiên, có một số đơn vị được giao đất nhưng quản lý, sử dụng không hiệu quả, lãng phí quỹ đất. Để xử lý vấn đề này, Ban chỉ đạo 09 (thường trực là Sở Tài chính) đã rà soát, xem xét và thực hiện sắp xếp lại, xử lý các mặt bằng nhà đất thuộc sở hữu nhà nước để đảm bảo khai thác, sử dụng đất hiệu quả. Ngoài ra, hàng năm Sở TNMT cũng rà soát tiến độ dự án và xem xét, trình báo cáo UBND TP quyết định thu hồi các khu đất không sử dụng hoặc sử dụng sai mục đích.

Tinh thần Nghị quyết 16/2012/NQ-HĐND ngày 5-10-2012 của HĐND TP là đẩy nhanh công tác lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết phân khu trên toàn địa bàn TP nhằm quản lý, sử dụng đất theo dúng quy hoạch; kiểm tra, rà soát và xử lý các dự án đã được giao đất hoặc chấp thuận địa điểm, đảm bảo việc sử dụng đất hiệu quả, không ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân trong khu vực có dự án chậm triển khai. Theo Nghị quyết 16/2012/NQ-HĐND và chỉ đạo của UBND TP tại Văn bản 3356/UBND-ĐTMT, Sở TNMT có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và UBND các quận-huyện rà soát tiến độ của các dự án đã được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, các dự án đã được chấp thuận địa điểm đầu tư và trình báo cáo, đề xuất xử lý theo quy định.

Sở TNMT đã kiểm tra, rà soát tiến độ các dự án và đã trình báo cáo UBND TP. Đến nay UBND TP đã hủy bỏ, chấm dứt hiệu lực của văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư; thu hồi, hủy bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất của 571 dự án với diện tích 5.905,2ha. Ngoài ra, TP còn điều chỉnh (cắt giảm) quy mô diện tích của 9 dự án với diện tích giảm 137,2ha. Đến nay, TP đã xử lý cơ bản dự án chậm triển khai. Qua quá trình rà soát, xử lý các dự án chậm triển khai đã thúc đẩy các chủ đầu tư dự án đẩy nhanh tiến độ thực hiện nên tình trạng dự án chậm tiến độ được kéo giảm. Đối với các dự án bị thu hồi, hủy bỏ văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư, quyết định giao đất, cho thuê đất, phần diện tích đất của dự án mà chủ đầu tư chưa nhận chuyển nhượng người dân được thực hiện các quyền theo quy định của pháp luật đất đai, điều này làm giảm đáng kể tình trạng khiếu nại của người dân liên quan đến dự án, quy hoạch treo và tăng hiệu quả sử dụng đất.

Đối với chức năng tạo quỹ đất, Trung tâm Phát triển quỹ đất (Sở TNMT) phối hợp với Ban bồi thường và UBND các quận, huyện thực hiện nhiệm vụ này. Từ năm 2005 đến nay, trung tâm được giao làm chủ đầu tư của 4 dự án bồi thường, tạo quỹ đất sạch khoảng 472ha để giao các nhà đầu tư thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội cho TP. Bên cạnh kết quả đạt được, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng còn một số khó khăn như sự đồng thuận của người bị thu hồi đất chưa cao vì giá bồi thường chưa phù hợp với thực tế. Vì vậy tiến độ bàn giao mặt bằng cho nhà đầu tư kéo dài, có nhiều trường hợp phải áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi đất của người dân. Căn cứ theo Luật Đất đai năm 2013, Sở TNMT đã xây dựng Đề án Kiện toàn tổ chức hoạt động Trung tâm Phát triển quỹ đất theo cơ chế một cấp trực thuộc sở để trình UBND TP thực hiện từ tháng 12-2015.

Để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, tránh khiếu nại tố cáo liên quan đến thu hồi đất như thời gian qua và giảm sự can thiệp hành chính, Nhà nước chỉ thu hồi đất trong một số trường hợp cụ thể. Do vậy việc đề nghị Nhà nước thu hồi đất đối với phần diện tích 20% còn lại của tất cả các trường hợp là không phù hợp, cần phải rà soát các dự án này có thuộc trường hợp thu hồi đất theo Luật Đất đai 2013 hay không. Nếu các dự án vẫn thuộc trường hợp thu hồi đất căn cứ Luật Đất đai 2013, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và chủ đầu tư đảm bảo được các điều kiện thực hiện dự án, Nhà nước sẽ xem xét cho tiếp tục thực hiện dự án và thu hồi phần diện tích đất còn lại.