Việc quy hoạch đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới chỉ thuận lợi cho quản lý nhưng lại làm đảo lộn cuộc sống của hàng vạn hộ dân

Sáng 20-4, HĐND TP HCM đã tổ chức phiên họp giải trình về giải quyết các vướng mắc trong thủ tục xây dựng và đất đai đối với khu vực quy hoạch chức năng sử dụng đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới trên địa bàn TP. Người dân TP cho rằng việc quy hoạch đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới đã gây khó trong việc muốn có một nơi ở ổn định.

Đi ngược tinh thần "mềm hóa" quy hoạch

Theo Trưởng Ban Đô thị HĐND TP Trương Trung Kiên, hiện trên địa bàn TP, diện tích đất quy hoạch hai chức năng đất ở hỗn hợp và đất dân cư xây dựng mới còn khá nhiều, với tổng diện tích đã lập đồ án quy hoạch phân khu toàn TP hơn 82.600 ha. Trong đó, đất dân cư xây dựng mới chiếm 51,8%, đất hỗn hợp 1,9%. Tuy nhiên, có nghịch lý là dân cư đang sinh sống dày đặc trên những khu đất quy hoạch này. "Chúng ta chủ trương mềm hóa quy hoạch, tức là làm sao quy hoạch không gây vướng mắc, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người dân. Nhưng với thực tế trên, có phải chúng ta đang đi ngược lại tinh thần đó hay không?" - ông Kiên đặt vấn đề.

Theo ông Kiên, trong các khu vực quy hoạch hai chức năng này còn nhiều vướng mắc về thủ tục đất đai và xây dựng cần tháo gỡ. Các quận - huyện cũng không thống nhất trong công tác quản lý khi mỗi nơi làm một kiểu. Đa số các quận - huyện chỉ cấp phép xây dựng có thời hạn nhưng cũng có một số quận - huyện cấp phép chính thức như quận 9, Bình Thạnh, Gò Vấp. "Các quận - huyện cấp phép có thời hạn gây bức xúc rất lớn trong nhân dân do hạn chế về tầng cao, không được công nhận tài sản gắn liền với đất… Việc này ảnh hưởng đến quyền lợi trong quá trình chuyển nhượng, bồi thường của người dân" - ông Kiên nói.

Ngay cả các quận - huyện cũng kiến nghị cho chủ động rà soát hiện trạng để điều chỉnh quy hoạch cục bộ đối với hai khu vực có chức năng quy hoạch trên, nếu phù hợp sẽ chuyển đổi thành đất ở hiện hữu để bảo đảm quyền lợi cho người dân.

Phó trưởng Ban Đô thị HĐND TP HCM Nguyễn Minh Nhựt thẳng thắn đề nghị phải sớm giải quyết dứt điểm các quy định chồng chéo hiện nay. Ông quan ngại: "Mình đặt ra quy hoạch để quản lý tốt hơn về mặt đô thị nhưng liệu có được không hay chỉ tạo ra sự rối loạn chức năng ở nhiều khu đất, người dân bức xúc, chính quyền địa phương bối rối".

Trưởng Ban Pháp chế HĐND TP Trương Lâm Danh cho rằng quy hoạch giúp chúng ta quản lý tốt nhưng phải gắn liền với quyền lợi của người dân. Người dân không sợ quy hoạch mà chỉ sợ không công khai, minh bạch làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của mình. Do đó, khi làm quy hoạch cần cân nhắc vấn đề này.

"Không chơi trò đá banh"

Giải trình những bất cập trên, Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP Nguyễn Thanh Nhã không nói rõ trách nhiệm về mặt quản lý nhà nước khi để bức xúc kéo dài mà chỉ ghi nhận và hứa cố gắng giải quyết trong thời gian sớm nhất. Theo ông Nhã, đối với đất sử dụng hỗn hợp không có chức năng ở thì không cấp phép xây dựng nhà ở, chuyển mục đích sang đất ở và tách thửa.

Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP Nguyễn Thanh Toàn thông tin mục tiêu khi đặt ra loại đất hỗn hợp là để khu đất đó có nhiều chức năng, tránh phải điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh hệ số sử dụng đất và tầng cao. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận việc này đã gây ảnh hưởng rất nhiều đến quyền lợi chính đáng của người dân. "Một năm sở trả lời không dưới 500 đơn thư của người dân, đây là bức xúc chính đáng. Chúng tôi cũng rất mừng vì hôm nay có phiên họp này để tháo gỡ" - ông Toàn nói.

Sau phần trả lời của Sở Quy hoạch Kiến trúc, giám đốc hai sở Xây dựng và Tài nguyên - Môi trường cũng lần lượt giải trình các vấn đề đại biểu đặt ra về quy định và việc áp dụng quy định ở từng quận - huyện. Tuy nhiên, điều đáng nói là trong đó có nhiều ý kiến cho thấy cách làm không giống nhau, giữa các sở cũng chưa có sự thống nhất cao khi giải quyết các bất cập trên. Do đó, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Quyết Tâm yêu cầu các sở - ngành "không chơi trò đá banh nữa mà nên chơi domino" và phải xem xét lại trách nhiệm của mình. "Không thể chấp nhận chuyện có nhận thức và cách làm khác nhau ở trong cùng một TP. Như vậy là không rõ ràng, không minh bạch. Việc mỗi nơi mỗi kiểu thủ tục như thế có vi phạm pháp luật không?" - bà Tâm đặt câu hỏi và đề nghị các sở - ngành cùng với quận - huyện phải bắt tay tháo gỡ ngay cho dân.

Ông Nguyễn Thanh Nhã cho biết sẽ tổng rà soát lại toàn bộ nội dung. Khi Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Quyết Tâm yêu cầu phải đưa ra thời hạn cụ thể, ông Nhã suy nghĩ một lát và xin 3 tháng. Bà Tâm nói không ép thời hạn nhưng cũng không thể kéo dài quá lâu và nhất định phải hoàn thành như đã hứa.

Theo Chủ tịch HĐND TP, cách quy hoạch hiện nay chưa ổn, chưa rạch ròi gây khó khăn cho người dân có nhu cầu nhà ở thật sự. "Với người ta, cái nhà có ý nghĩa rất lớn. Nhưng khi xây dựng thì chỉ được xây tạm rồi phải cam kết tháo dỡ không đền bù. Cái này là do mình quản lý không tốt, như vậy là có lỗi với dân lắm" - bà Tâm khẳng định.

Luật không quy định

Tại phiên họp giải trình của HĐND TP HCM, nhiều đại biểu cho rằng luật không hề quy định 2 loại đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới. Vậy mà thực tế, hơn một nửa diện tích đất ở TP HCM được đưa vào diện đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới là không ổn.

"Căn cứ vào pháp lý nào mà Sở Quy hoạch Kiến trúc quy hoạch chức năng sử dụng đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới trên địa bàn TP?" - các đại biểu đặt vấn đề.