Từ 1/1/2009, người có từ hai bất động sản trở lên, khi bán sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, nhiều người có trách nhiệm của ngành thuế thừa nhận vẫn còn kẽ hở lớn trong việc thực hiện quy định này.

Chủ yếu căn cứ trên giấy sở hữu

Ông Nguyễn Duy Minh, Phó ban Quản lý Thuế thu nhập Cá nhân, Tổng cục Thuế, cho biết nguyên tắc để miễn thuế với tài sản duy nhất được hiểu là người có quyền sở hữu nhà, đất ở khi bán đi mà không còn chỗ nào để ở.

Ví dụ, vì điều kiện công tác, anh phải chuyển đến sống ở nơi khác; sau khi bán anh không còn nhà, không còn đất để xây dựng nhà; khi đó, anh được xếp vào trường hợp chuyển nhượng bất động sản duy nhất và không bị tính thuế. Nhưng sau khi bán căn nhà duy nhất và chuyển về ở nhà bố mẹ, anh chị em và được hưởng thừa kế căn nhà đó thì lúc bán căn nhà được thừa hưởng này, người bán phải chịu thuế.

Đại diện Tổng cục Thuế cũng cho biết việc tính thuế chỉ xảy ra khi có sự chuyển nhượng và được cơ quan nhà nước chứng thực. Trường hợp giấy tờ chuyển nhượng nhà, đất ở viết tay giữa các cá nhân không được tính là có căn cứ pháp lý.

Hiện nay nhiều mảnh đất chưa được cấp kịp thời giấy chứng nhận quyền sử dụng cho người sở hữu, nhưng căn cứ xác định bất động sản duy nhất của người bán, ngành thuế vẫn chỉ biết dựa trên bản tự khai và giấy tờ xác nhận quyền sở hữu của người đó.

Ông Nguyễn Huy Trường, Trưởng ban Quản lý Thuế thu nhập Cá nhân, thừa nhận chưa xử lý được trường hợp như người có hai bất động sản ở hai địa phương khác nhau, khi họ chuyển nhượng nhà đất ở địa phương nào thì chỉ kê khai với cơ quan thuế địa phương đó một bất động sản để không phải chịu thuế.

Lý do là vì hệ thống đăng ký đất đai của chúng ta trên toàn quốc chưa kiểm soát được một người hiện có bao nhiêu bất động sản. “Với cách quản lý đất đai manh mún như hiện nay, việc phát hiện các trường hợp trốn, không khai báo nộp thuế như nêu trên là không thể thực hiện ngay được”- Ông Trường khẳng định.

Trường hợp nào áp thuế thu nhập 2% và 25%?

Việc áp mức thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng bất động sản ở mức 25% được thực hiện với trường hợp xác định được thu nhập tính thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản. Còn mức 2% cho trường hợp không xác định được giá vốn (giá mua) của hoạt động chuyển nhượng và các chi phí liên quan làm cơ sở xác định thu nhập tính thuế.

“Trường hợp hai bên cố tình khai mức giá bán thấp hơn thực tế, cơ quan thuế sẽ căn cứ vào bảng giá đất do UBND các tỉnh, thành phố quy định tại thời điểm chuyển nhượng để tính mức thuế. Trong thực tế chuyện người ta tìm cách lách luật là có thể xảy ra.

Tuy nhiên so với mức thuế suất 4% thuế chuyển quyền sử dụng đất trước đây thì mức thuế mới đã giảm được 50%. Thực tế người mua bán nhà sẽ tìm cách để chịu mức thuế 2% nhiều hơn.”- Ông Minh cho hay.

Ông Nguyễn Huy Trường cho biết người kê khai hồ sơ chứng minh người phụ thuộc không nhất thiết phải công chứng, chứng thực hồ sơ trước khi nộp cho cơ quan thuế mà chỉ cần mang bản gốc đến cơ quan thuế để đối chiếu với bản photo được nộp. Cơ quan thuế chịu trách nhiệm kiểm tra để chấp thuận.

Luật cũng không quy định số lần được cho, tặng nhà, đất ở. Vì vậy người sở hữu ba đến bốn căn nhà có thể làm thủ tục cho, tặng người thân như bố, mẹ, anh chị em rồi bán căn nhà còn lại theo diện bất động sản duy nhất. Sau đó lại tiếp tục làm thủ tục nhận cho, tặng lại lần lượt các căn nhà còn lại để bán theo hình thức như trên để trốn thuế. Đây cũng là kẽ hở cần phải được xử lý.

Theo quy định của pháp luật, khi có thông tin về hành vi gian dối nhằm mục đích trốn thuế của bất kỳ cá nhân nào, cơ quan điều tra phải tiếp nhận, điều tra ban đầu để ra quyết định khởi tố vụ án hoặc quyết định không khởi tố vụ án theo căn cứ của pháp luật hình sự.

(Luật sư Lê Viết Phương - Trưởng Văn phòng Luật sư Hồng Khang)

DiaOcOnline.vn - Theo Tiền Phong