Là thành phố đầu tàu kinh tế của Việt, với những khu công nghiệp quy mô lớn, những rừng cao ốc… Nhưng tại các quận phát triển nhất TP.HCM, vẫn còn những cánh đồng lúa, người dân sống bằng nghề chăn nuôi, đồng áng.

Làm nông giữa phố

Quận 2 nằm giáp quận 1 và quận 7. Trước kia, đây là quận chủ yếu làm nông nghiệp, song do nhu cầu phát triển và mở rộng đô thị, nên từ đầu những năm 2000, nơi đây được chọn làm tâm điểm phát triển các dự án như Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Khu đô thị mới Thạch Mỹ Lợi… đã làm cho quận thêm sầm uất. Tuy nhiên, nhiều khu vực trong quận như phường Thạnh Mỹ Lợi vẫn còn những cánh đồng của nông dân.

Vác bao lúa nặng từ cánh đồng lên đường tỉnh lộ 25, ông Nguyễn Văn Cường, nông dân có hộ khẩu tại quận 2 cho biết, khu vực này còn hơn 20 nhà làm ruộng. “Hồi trước, ruộng nơi đây rộng lắm, nhưng sau đó Thành phố đền bù làm đường, làm cầu, làm khu công nghiệp và khu đô thị mới Thạnh Mỹ Lợi nên thu hẹp lại. Cũng chỉ còn một số dân không biết làm nghề gì khác, nên vẫn tiếp tục làm ruộng”, ông Cường nói.

Nhiều người đi qua đây không khỏi ngạc nhiên vì những thửa ruộng chín vàng và bông nặng trĩu. Bà Sáu Thứ, 58 tuổi, một chủ ruộng cho biết, để có được vụ mùa thế này khá vất vả, vì nước cung cấp cho cánh đồng phụ thuộc vào con sông nhỏ nối với sông Sài Gòn. Khi nước ít, các chủ ruộng phải dùng máy bơm và ống dài cả trăm mét kéo nước về đồng.

“Những ngày mùa mưa cũng khổ, lúa vừa cấy xong gặp mưa lớn ngập hết cánh đồng. Để lúa không chết vì úng ngập, chúng tôi lại hò nhau đi tháo nước. Được cái, đất ở đây bao đời vẫn tốt, lúa ít sâu bệnh và cũng hạn chế dùng phân bón, thuốc trừ sâu”, bà Sáu Thứ nói.
Do là những thửa ruộng nhỏ, mỗi người chỉ có vài công, nên việc thu hoạch chủ yếu bằng sức người chứ không có máy móc như những cánh đồng lớn chuyên trồng lúa ở miền Tây. Để có lao động phụ giúp thu hoạch lúa, những chủ ruộng phải tìm tới các công trường xây dựng, mướn công nhân gặt lúa.

“Đây là lần thứ ba tôi gặt lúa thuê ở đây. Cứ nghĩ chỉ miền Tây quê tôi mới trồng lúa, vậy mà giữa Sài Gòn vẫn hành nghề gặt lúa thuê. Mỗi buổi gặt, chủ ruộng trả 500.000 đồng, bằng 3 ngày công phụ hồ đó chú”, chị Mai Thị Hưởng, quê Kiên Giang cho biết.

Cũng được cho là quận trung tâm phát triển của thành phố, ngoài những ngôi nhà cao tầng, phố mua sắm sầm uất, thì quận Bình Thạnh còn được biết tới là quận có cánh đồng đẹp nhất ở khu vực bán đảo Thanh Đa thuộc phường 25.

Ông Nguyễn Văn Tuất, 64 tuổi, người có thâm niên làm ruộng lâu năm tại đây cho biết, trước kia dân cả vùng Thanh Đa sống bằng nghề trồng lúa, trồng sen, nuôi heo, gà... Sau đó, Thành phố quy hoạch lại, cây cầu nối bán đảo Thanh Đa với trung tâm quận 1, 2, 3… được xây mới, nhiều nhà hàng, khu vui chơi giải trí và dự án bất động sản lớn nhỏ được quy hoạch.

“Quy hoạch là vậy, nhưng nhà đầu tư gặp khó khăn nên bỏ hoang những khoảng đất rộng hàng héc-ta. Vậy là chúng tôi tận dụng làm ruộng lúa, đào ao trồng sen, nuôi gà, thả cá. Làm ruộng thế mà lại khá chú ạ, năm hai vụ lúa, thu hoạch cũng vài chục triệu đồng, ngang với lương hai vợ chồng thằng con trai tôi làm giáo viên”, ông Tuất nói.

Khó tả sự thú vị khi bên kia sông Sài Gòn là những tòa nhà cao tầng, lung linh ánh sáng, bên này vẫn là trang trại nuôi gà, lợn, vịt, cá, rau và lúa. Anh Lê Văn Phúc, 35 tuổi, công dân ấp 10 cũ, nay là tổ dân phố 10, ở bán đảo Thanh Đa cho biết, nhờ những quy hoạch treo mà gia đình anh có ruộng vườn làm ăn kinh tế, thu nhập cao hơn làm công nhân.

Còn quy hoạch treo thì còn nông dân

Theo những người nông dân ở đây cho biết, ở TP.HCM còn nhiều cánh đồng lắm, không chỉ ở quận 2, hay Bình Thạnh, mà ở huyện Bình Chánh, quận Bình Tân… đều có những cánh đồng lúa, những cánh đồng cỏ khá rộng, là nơi mà người dân từ nhiều địa phương đến chăn thả trâu bò như tại liên khu 4-5, phường Bình Hương Hòa B, quận Bình Tân.

Những người nông dân mang hộ khẩu thành phố cho biết, khi nào Thành phố còn dự án treo thì họ vẫn còn là nông dân, họ vẫn tranh thủ khai phá thêm những mảnh đất bỏ hoang cỏ mọc để sinh lợi. Mảnh đất nào không trồng được lúa, thì người ta trồng rau, trồng cỏ nuôi trâu bò.

Tôi hỏi anh Phúc về chuyện dự án trên mảnh đất này, anh cho biết, cách chừng mười năm, bên công ty xây dựng gì đó có về đo đạc làm dự án khu công nghiệp, nhưng mãi không thấy gì. Hỏi ra mới biết, công ty đó phá sản nên quận để mặc cho dân lấy đất trồng lúa, làm ruộng. “Các ông ấy nói, khi nào có dự án sẽ thông báo đền bù, còn giờ chỉ được trồng lúa và rau màu ngắn ngày, chứ không được trồng cây lâu năm”, anh Phúc nói.

Ông Lê Công Chỉnh, một nông dân ở quận 2 thì chỉ mong được mãi làm nông dân. “Cũng có nhiều người mong nơi đây thành dự án để hưởng tiền đền bù, đi học nghề khác, chứ làm ruộng khổ quá, nhưng giá đền bù cho đất nông nghiệp thấp, cầm ít tiền đền bù tiêu hết, mai lấy gì sống. Vậy nên, dù gì vẫn không thể hơn làm nông dân, mình tự trồng lúa, trồng rau, nuôi gà, vịt, cá… ngay trên chính mảnh đất ông cha mình để sống”.